Βρετανία: Της μεταμόσχευσαν τη μήτρα της αδελφής της για να μπορέσει να κάνει παιδιά

Χειρουργοί πραγματοποίησαν την πρώτη μεταμόσχευση μήτρας σε γυναίκα στο Ηνωμένο Βασίλειο, με δότρια την αδελφή της.

Η 34χρονη γυναίκα έλαβε τη μήτρα από την 40χρονη αδερφή της, η οποία είχε ήδη δύο δικά της παιδιά.

Η επέμβαση έγινε στο νοσοκομείο Τσόρτσιλ στην Οξφόρδη, ενώ περισσότερες από 90 μεταμοσχεύσεις μήτρας έχουν πραγματοποιηθεί διεθνώς, σε Σουηδία, ΗΠΑ, Σαουδική Αραβία, Τουρκία, Κίνα, Τσεχία, Βραζιλία, Γερμανία, Σερβία και Ινδία, με τις περισσότερες να αφορούν ζωντανό δότη. Ως αποτέλεσμα έχουν γεννηθεί περίπου 50 μωρά.

Η συνεπικεφαλής χειρουργός Isabel Quiroga, σύμβουλος χειρουργός στο Κέντρο Μεταμοσχεύσεων της Οξφόρδης, είπε ότι η λήπτρια ήταν «ενθουσιασμένη» και «εξαιρετικά περήφανη» που η επέμβαση στέφθηκε με επιτυχία, προσθέτοντας: «Η μήτρα της λειτουργεί άψογα και παρακολουθούμε την πρόοδό της πολύ στενά. Τώρα σχεδιάζει να κάνει δύο παιδιά χρησιμοποιώντας εξωσωματική γονιμοποίηση».

Μια δεύτερη μεταμόσχευση μήτρας στο Ηνωμένο Βασίλειο σε άλλη γυναίκα έχει προγραμματιστεί να πραγματοποιηθεί αυτό το φθινόπωρο, με περισσότερους ασθενείς στα στάδια προετοιμασίας. Οι χειρουργοί έχουν έγκριση για 10 επεμβάσεις που αφορούν εγκεφαλικά νεκρούς δότες συν πέντε που χρησιμοποιούν ζωντανό δότη.

Η παντρεμένη γυναίκα που έλαβε τη μήτρα γεννήθηκε με σύνδρομο Mayer-Rokitansky-Küster-Hauser (MRKH), μια σπάνια πάθηση που επηρεάζει περίπου μία στις 5.000 γυναίκες. Με το MRKH, οι γυναίκες έχουν υποανάπτυκτο κόλπο και υπανάπτυκτη ή καθόλου μήτρα. Το πρώτο σημάδι της πάθησης είναι η απουσία περιόδου στην εφηβεία. Ωστόσο, οι ωοθήκες των ασθενών είναι άθικτες και εξακολουθούν να λειτουργούν για να παράγουν ωάρια και γυναικείες ορμόνες, καθιστώντας δυνατή τη σύλληψη μέσω θεραπείας γονιμότητας.

Πριν λάβει τη μήτρα της αδερφής της, η γυναίκα είχε δύο γύρους διέγερσης ωοθηκών για την παραγωγή ωαρίων, ακολουθούμενη από ενδοκυτταροπλασματική ένεση σπέρματος (ICSI) για τη δημιουργία εμβρύων. Πέντε έμβρυα έφτασαν στο στάδιο της βλαστοκύστης – που σημαίνει ότι έχουν καλές πιθανότητες επιτυχίας στην εξωσωματική γονιμοποίηση – και καταψύχθηκαν για αργότερα, όταν η ασθενής θα υποβληθεί σε θεραπεία στην κλινική γονιμότητας Lister στο κεντρικό Λονδίνο.

Η γυναίκα θα χρειαστεί να λαμβάνει ανοσοκατασταλτικά φάρμακα σε κάθε μελλοντική εγκυμοσύνη για να αποτρέψει το σώμα της να απορρίψει το όργανο του δότη. Το μόσχευμα αναμένεται να διαρκέσει το πολύ πέντε χρόνια πριν αφαιρεθεί.

Πριν από τη χειρουργική επέμβαση, οι αδερφές υποβλήθηκαν σε εκτενή συμβουλευτική και εξετάστηκαν από μαιευτήρες, γυναικολόγους, χειρουργούς μεταμοσχεύσεων, ψυχολόγους, αναισθησιολόγους και φαρμακοποιούς. Αξιολογήθηκαν επίσης από έναν ανεξάρτητο αξιολογητή της Αρχής Ανθρώπινων Ιστών (HTA) για να βεβαιωθεί ότι γνώριζαν τους κινδύνους και να επιβεβαιώσουν ότι εισέρχονταν στη χειρουργική επέμβαση με τη θέλησή τους. Το κόστος της μεταμόσχευσης των 25 χιλιάδων λιρών καλύφθηκε από δωρεές στο Womb Transplant UK.

Οι μεταμοσχεύσεις θα μπορούσαν να βοηθήσουν τις γυναίκες που γεννιούνται χωρίς λειτουργική μήτρα και εκείνες που χάνουν το όργανο από καρκίνο ή άλλες παθήσεις. Οι χειρουργοί ελπίζουν επίσης να χρησιμοποιήσουν ζωντανούς δότες που δεν είναι συγγενείς αλλά προσφέρουν τα όργανά τους αλτρουιστικά. Η Quiroga είπε: «Έχουμε νεαρές γυναίκες που λένε “δεν θέλω να κάνω παιδιά, αλλά θα ήθελα πολύ να βοηθήσω άλλους να κάνουν ένα παιδί” ή “Έχω ήδη τα παιδιά μου, θα αγαπούσα άλλα γυναίκες να έχουν αυτή την εμπειρία”».

Τα ορόσημα στην ιστορία των μεταμοσχεύσεων

Καρδιά και πνεύμονες: Η πρώτη επιτυχημένη μεταμόσχευση ανθρώπινης καρδιάς πραγματοποιήθηκε στο Κέιπ Τάουν της Νότιας Αφρικής το 1967. Πραγματοποιήθηκε από τον χειρουργό Christiaan Barnard στον ασθενή Louis Washkansky, ο οποίος πέθανε από πνευμονία 18 ημέρες αργότερα. Το 1983 πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνδυασμένη μεταμόσχευση καρδιάς και πνεύμονα από τον Sir Magdi Yacoub στο νοσοκομείο Harefield. Ο Σουηδός δημοσιογράφος Lars Ljungberg έλαβε τα όργανα μιας γυναίκας από τη νότια Αγγλία που είχε πεθάνει την προηγούμενη μέρα. Ο Ljungberg επέζησε για 13 ημέρες μετά την επέμβαση. Το νοσοκομείο είπε ότι η καρδιά και οι πνεύμονες που του είχαν χορηγηθεί είχαν λειτουργήσει καλά και δεν είχαν απορριφθεί, αλλά ότι είχε πεθάνει ως αποτέλεσμα της προεγχειρητικής κατάστασής του.

Χέρια: Η πρώτη μεταμόσχευση χεριού πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1998 στη Λυών της Γαλλίας. Μια ομάδα χειρουργών με επικεφαλής τον Jean-Michel Dubernard μεταμόσχευσε το δεξί χέρι ενός εγκεφαλικά νεκρού δότη στον Clint Hallam. Αν και η χειρουργική επέμβαση διάρκειας 13 ωρών ήταν επιτυχής, ο Hallam δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει ψυχολογικά το νέο χέρι και σταμάτησε να παίρνει φάρμακα για να αποτρέψει το σώμα του να το απορρίψει. Το 2001 το χέρι ακρωτηριάστηκε. Από τότε, περισσότερες από 150 μεταμοσχεύσεις χεριών ή άνω άκρων έχουν πραγματοποιηθεί σε όλο τον κόσμο. Το Δεκέμβριο του 2021 στo Leeds πραγματοποιήθηκε η πρώτη διπλή μεταμόσχευση χεριών στον κόσμο στον Στίβεν Γκάλαχερ, αφού έμεινε ανίκανος να χρησιμοποιήσει τα χέρια του λόγω της πάθησης σκληροδερμίας.

Πρόσωπο: Το 2005, η Isabelle Dinoire έκανε την πρώτη μερική μεταμόσχευση προσώπου στον κόσμο αφού ο σκύλος της κατασπάραξε το πρόσωπό της ενώ είχε λιποθυμήσει από υπερβολική δόση υπνωτικών χαπιών. Η χειρουργική επέμβαση διάρκειας 15 ωρών πραγματοποιήθηκε από τον καθηγητή Bernard Devauchelle σε νοσοκομείο στη Γαλλία χρησιμοποιώντας ιστό από εγκεφαλικά νεκρή γυναίκα. Για μήνες πριν από τη μεταμόσχευση, η Dinoire είχε πει ότι είχε «πρόσωπο τέρατος». Δεν είχε στόμα και τα δόντια και τα ούλα της ήταν εκτεθειμένα, σε μια «υπενθύμιση θανάτου». Το μεγαλύτερο μέρος της μύτης της έλειπε. Αλλά είπε ότι δεν είχε μίσος για τη σκυλίτσα της, την Τάνια, που ένιωθε ότι προσπαθούσε να τη σώσει. Μετά τη μερική μεταμόσχευση προσώπου της Dinoire, περισσότερα από 40 άτομα σε όλο τον κόσμο έχουν υποβληθεί σε παρόμοια χειρουργική επέμβαση.

Μελλοντικές προοπτικές για τα μοσχεύματα

Το 2019, ο Bruce Matthew, πρώην κλινικός επικεφαλής για τη νευροχειρουργική στο πανεπιστήμιο Hull, δήλωσε ότι η πρώτη μεταμόσχευση ανθρώπινου κεφαλιού στον κόσμο θα μπορούσε να επιτευχθεί μέχρι το 2030.

Οι ερευνητές εξετάζουν επίσης τη δυνατότητα μεταμοσχεύσεων συνθετικών οργάνων, που παράγονται με τρισδιάστατη βιοεκτύπωση. Το 2011, μια συνθετική τραχεία φτιαγμένη από νανοσυνθετικά υλικά μεταμοσχεύθηκε σε έναν ασθενή του οποίου η ίδια η τραχεία είχε υποστεί βλάβη από καρκίνο.

Το 2021, χειρουργοί στη Νέα Υόρκη ανακοίνωσαν ότι είχαν μεταμοσχεύσει με επιτυχία ένα νεφρό που είχε αναπτυχθεί σε ένα γενετικά τροποποιημένο γουρούνι σε έναν εγκεφαλικά νεκρό ασθενή και διαπίστωσαν ότι το όργανο λειτουργούσε κανονικά. Η χειρουργική επέμβαση θεωρήθηκε ως μια σημαντική ανακάλυψη στον τομέα των μεταμοσχεύσεων οργάνων μεταξύ ειδών, η οποία θα μπορούσε τελικά να βοηθήσει να σωθούν ζωές.

Πηγή: Guardian / Μετάφραση-Επιμέλεια: Εμμανουέλα Μαθιουδάκη