Παρεμβολές στο σήμα GPS αεροσκαφών: Πόσο επικίνδυνες είναι

Mε αφορμή το περιστατικό που σημειώθηκε στο αεροσκάφος που μετέφερε την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο Γρηγόρης Κωνσταντέλλος Δήμαρχος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης με την ιδιότητα του έμπειρου πιλότου και εκπαιδευτή πολιτικής αεροπορίας – παρενέβη για να σχολιάσει το φαινόμενο των παρεμβολών GPS στα αεροσκάφη στην εκπομπή Συνδέσεις του ΕΡΤnews.

Όπως εξήγησε, το αεροσκάφος δεν διέτρεξε κανέναν πραγματικό κίνδυνο. Οι παρεμβολές στο σήμα GPS είναι μεν σοβαρές και προκαλούν αποπροσανατολισμό των ηλεκτρονικών συστημάτων πλοήγησης, αλλά οι πιλότοι είναι απόλυτα εκπαιδευμένοι να αντιμετωπίζουν τέτοιες συνθήκες. Χαρακτήρισε το περιστατικό απλώς ως μια «έξτρα δουλειά» για το πλήρωμα, το οποίο καλείται σε τέτοιες περιπτώσεις να πλοηγηθεί χειροκίνητα με χάρτες και παραδοσιακά μέσα, όπως συνέβαινε τις προηγούμενες δεκαετίες. «Η Βουλγαρία δεν είναι μεγάλη χώρα, η διέλευση κρατά περίπου μισή ώρα, κι έτσι ακόμα και με παρέκκλιση από την πορεία λόγω ανέμων, δεν υπάρχει ουσιαστικό πρόβλημα», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Ο ίδιος ο κ. Κωνσταντέλλος μοιράστηκε τη δική του εμπειρία από ένα αντίστοιχο περιστατικό, το οποίο έλαβε χώρα στις 9 Αυγούστου, σε πτήση του πάνω από την περιοχή της Ινδοκίνας. «Βγαίνοντας από την Καμπότζη και μπαίνοντας στη Μιανμάρ, ξεκίνησαν παρεμβολές στο GPS που κράτησαν περίπου μία ώρα και ένα τέταρτο», περιέγραψε. «Συνεχίσαμε την πτήση με τους χάρτες και τις γνώσεις μας, μέχρι που φτάσαμε στο Μπαγκλαντές και η παρεμβολή σταμάτησε». Αυτού του τύπου οι παρεμβολές, τόνισε, είναι συνηθισμένες σε περιοχές με πολιτική ή στρατιωτική αστάθεια, όπως τα σύνορα Ινδίας – Πακιστάν, η ανατολική Μεσόγειος (μεταξύ Κύπρου, Ισραήλ και Αιγύπτου), η Ουκρανία και περιοχές των Βαλκανίων.

Το φαινόμενο έχει μάλιστα αποκτήσει ειδική ορολογία στην αεροπορική κοινότητα και αναφέρεται ως “spoofing”. Σύμφωνα με τον κ. Κωνσταντέλλο, πρόκειται για εκτεταμένες παρεμβολές που δεν στοχεύουν μεμονωμένα αεροσκάφη, αλλά μπλοκάρουν πλήρως τα δορυφορικά σήματα GPS σε ολόκληρες γεωγραφικές ζώνες. Τα αποτελέσματα είναι πολλαπλά: τα GPS δείχνουν εντελώς διαφορετικές πορείες, πολλές φορές με διαφορά εκατοντάδων μιλίων, οι ειδοποιήσεις ύψους είναι εσφαλμένες, και σε κάποιες περιπτώσεις διακόπτεται και η επικοινωνία με τους ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας. Το πλήρωμα είναι αναγκασμένο να απενεργοποιήσει τα ηλεκτρονικά βοηθήματα ναυτιλίας, καθώς οι ενδείξεις είναι πλέον αναξιόπιστες, και να συνεχίσει την πτήση με εναλλακτικά μέσα.

Παρά τις σοβαρές δυσκολίες που προκαλεί αυτό το φαινόμενο, ο κ. Κωνσταντέλλος ξεκαθάρισε ότι δεν υπάρχει κίνδυνος κατάρριψης ή απώλειας ελέγχου, εκτός εάν υπήρχε ευθεία παρέμβαση στα συστήματα πτήσης του αεροσκάφους, κάτι που θεωρείται σήμερα εξαιρετικά απίθανο στην πολιτική αεροπορία. Η απειλή θα γινόταν πραγματικά επικίνδυνη μόνο στην περίπτωση που κάποιος κατάφερνε να δεσμεύσει ή να «χακάρει» τα χειριστήρια ή τον αυτόματο πιλότο, στερώντας από τον κυβερνήτη την ικανότητα να αναλάβει χειροκίνητο έλεγχο. «Τέτοιο σενάριο έχει δοκιμαστεί μόνο σε εργαστηριακό επίπεδο», σημείωσε.

Όσον αφορά τις τεχνολογικές εξελίξεις, σχολίασε την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να προχωρήσει στην ανάπτυξη νέων δορυφόρων για την καταπολέμηση των παρεμβολών GPS. Όπως είπε, ήδη υπάρχουν συστήματα που εντοπίζουν τις περιοχές όπου πραγματοποιούνται τέτοιες επιθέσεις, όμως το να τις αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά παραμένει ζητούμενο. «Η τεχνολογία δεν είναι ακόμη τόσο μπροστά ώστε να εξουδετερώνει αυτές τις παρεμβολές σε πραγματικό χρόνο. Πρέπει να περιμένουμε τα επόμενα χρόνια», ανέφερε. Τόνισε όμως ότι η αεροπορική κοινότητα γνωρίζει πλέον καλά το φαινόμενο και το έχει εντάξει στην καθημερινότητά της, ειδικά σε πτήσεις που περνούν πάνω από περιοχές όπου η παρακολούθηση, ο ηλεκτρονικός πόλεμος και οι γεωπολιτικές τριβές είναι εν εξελίξει.

Επιμέλεια

Δαμιανός Στεφανίτσης