Οι τροφές που μας κάνουν να μυρίζουμε πιο ελκυστικά

Το σκόρδο, το αλκοόλ, το κρέας, ακόμη και η νηστεία, μπορούν να επηρεάσουν τη σωματική μας οσμή και να αλλάξουν το πόσο ελκυστική είναι η μυρωδιά μας στους άλλους.

Ο καθένας από εμάς έχει ένα μοναδικό προφίλ οσμής, σαν αποτύπωμα. Τα πάντα -από τον τύπο της προσωπικότητάς μας, όπως η εξωστρέφεια, η κυριαρχία και η νευρωτικότητα, μέχρι τη διάθεσή μας και την υγεία μας- επηρεάζουν τον τρόπο που μυρίζουμε.

«Οι τελευταίες δεκαετίες αποκάλυψαν ότι η οσμή διαμορφώνεται από τα γονίδια, τις ορμόνες, την υγεία και την υγιεινή μας», αναφέρει ο Craig Roberts, καθηγητής κοινωνικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Stirling στη Σκωτία. «Είτε είμαστε άνδρες είτε γυναίκες, νέοι ή ηλικιωμένοι, ομοφυλόφιλοι ή ετεροφυλόφιλοι, κυρίαρχοι ή υποτακτικοί, σε ωορρηξία ή έγκυοι, άρρωστοι ή υγιείς, χαρούμενοι ή λυπημένοι.»

Πολλοί από αυτούς τους παράγοντες είναι πέρα από τον έλεγχό μας – αλλά όχι όλοι. Μια σημαντική επίδραση στη μυρωδιά μας έχει η τροφή που καταναλώνουμε. Αυτό δεν επηρεάζει μόνο τη συνολική μας οσμή, αλλά και το πώς μας αντιλαμβάνονται οι άλλοι, συμπεριλαμβανομένου του πόσο ελκυστικοί φαινόμαστε, σύμφωνα με μια μικρή αλλά αυξανόμενη σειρά ερευνών.

Αναπνοή και ιδρώτας

Σε βιολογικό επίπεδο, η τροφή επηρεάζει τη σωματική μας οσμή μέσω δύο κύριων οδών, σύμφωνα με τη Lina Begdache, αναπληρώτρια καθηγήτρια σπουδών Υγείας και Ευεξίας στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης στο Binghamton. Αυτές είναι το έντερο και το δέρμα μας.

Το έντερο: Καθώς χωνεύουμε την τροφή, τα βακτήρια εργάζονται για να τη μεταβολίσουν μέσα στο πεπτικό μας σύστημα. Ορισμένες από αυτές τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ χημικών ουσιών της τροφής και βακτηρίων απελευθερώνουν αέρια, πτητικά μόρια που εξέρχονται από το σώμα με τον ίδιο τρόπο που μπήκε και η τροφή, αναφέρει η Begdache. Αυτό μπορεί να προκαλέσει κακοσμία του στόματος, ή δυσοσμία (halitosis), ανάλογα με το τι έχουμε φάει. Τα δεδομένα δείχνουν ότι περίπου το ένα τρίτο των ενηλίκων παγκοσμίως υποφέρουν από κάποια μορφή δυσοσμίας, αν και υπάρχουν και άλλες αιτίες πέρα από την πέψη.

Ίσως ο πιο προφανής τρόπος που η τροφή επηρεάζει την οσμή μας είναι μέσω της αναπνοής, αλλά μπορεί επίσης να αλλάξει και τη μυρωδιά του ιδρώτα μας.

Το δέρμα: Τα χημικά συστατικά της τροφής, μόλις μεταβολιστούν, κυκλοφορούν στο αίμα και σε πολλούς ιστούς του σώματος. Κάποια από αυτά αποβάλλονται μέσω της εφίδρωσης, όπου αλληλεπιδρούν με τα βακτήρια του δέρματος και δημιουργούν και εκεί μια ιδιαίτερη οσμή. (Ναι, ο ίδιος ο ιδρώτας είναι άοσμος· τα βακτήρια του δέρματος που αναπτύσσονται στον ιδρώτα είναι αυτά που τον κάνουν να μυρίζει.)

Διαφορετικές τροφές περιέχουν διάφορες χημικές ενώσεις που επηρεάζουν τη μυρωδιά σε διαφορετικά στάδια, οδηγώντας σε ποικίλα επίπεδα δυσοσμίας. Όμως οι τροφές με τα πιο έντονα αποτελέσματα έχουν σχεδόν πάντα έναν κοινό ένοχο: το θείο. Παραδόξως, κάποιες μελέτες δείχνουν ότι αυτές οι δύσοσμες ενώσεις μπορούν να έχουν το απροσδόκητο αποτέλεσμα να μας κάνουν πιο ελκυστικούς.

Φρούτα και λαχανικά

Το μπρόκολο, το λάχανο, τα λαχανάκια Βρυξελλών και το κουνουπίδι μπορεί να αποτελούν βασικά στοιχεία μιας υγιεινής διατροφής αλλά είναι γεμάτα με ενώσεις θείου, οι οποίες συχνά θυμίζουν τη μυρωδιά των σάπιων αυγών. Όταν αυτές οι ενώσεις περνούν στο αίμα και αλληλεπιδρούν με τα βακτήρια του δέρματος, ο ιδρώτας μπορεί να μετατραπεί σε ένα έντονα δύσοσμο υγρό, σύμφωνα με τη διατροφολόγο Kerry Beeson.

Οι τροφές της οικογένειας των allium, όπως το σκόρδο και τα κρεμμύδια, μπορούν επίσης να επηρεάσουν τη μυρωδιά του ιδρώτα και της αναπνοής μας για τον ίδιο λόγο με τα σταυρανθή λαχανικά: όταν μεταβολίζονται από το ανθρώπινο σώμα, διασπώνται σε δύσοσμες ενώσεις όπως το διαλλυλοδισουλφίδιο (diallyl disulphide) και το θειούχο μεθύλιο του αλλύλου (allyl methyl sulphide), οι οποίες εκπέμπονται από το σώμα μας σε ελαφρώς διαφορετικά χρονικά διαστήματα, αμέσως μετά την κατανάλωση και, στην περίπτωση του allyl methyl sulphide, με κορύφωση περίπου 30 λεπτά αργότερα.

Παραδόξως, ωστόσο, μελέτες δείχνουν ότι ενώ το σκόρδο κάνει σίγουρα την αναπνοή των ανθρώπων να μυρίζει έντονα, κάνει τον ιδρώτα της μασχάλης τους πιο ελκυστικό. Οι επιστήμονες ζήτησαν από 42 άνδρες να φορέσουν επιθέματα στις μασχάλες τους που συνέλεγαν τον ιδρώτα τους για 12 ώρες, ενώ κάποιοι από αυτούς έφαγαν λίγο σκόρδο, κάποιοι πολύ σκόρδο, και άλλοι πήραν συμπληρώματα σκόρδου.

Στη συνέχεια, 82 γυναίκες κλήθηκαν να αξιολογήσουν τη μυρωδιά που συλλέχθηκε από τα επιθέματα, με βάση το πόσο ευχάριστη, ελκυστική, αρρενωπή και έντονη τη θεωρούσαν. Οι άνδρες που είχαν καταναλώσει μικρές ποσότητες σκόρδου δεν προκάλεσαν ιδιαίτερη αντίδραση, αλλά εκείνοι που έφαγαν πολύ σκόρδο θεωρήθηκαν πολύ ελκυστικοί. Ακόμη και όσοι πήραν συμπληρώματα σκόρδου κρίθηκαν ως πιο ελκυστικοί.

«Επαναλάβαμε αυτή τη μελέτη τρεις φορές, γιατί πραγματικά μας εξέπληξε», λέει ο επιστήμονας πίσω από το πείραμα, Jan Havlíček, ο οποίος μελετά την ανθρώπινη συμπεριφοριολογία και τη χημική επικοινωνία στο Πανεπιστήμιο Charles της Τσεχίας. Επειδή το σκόρδο έχει αντιοξειδωτικές και αντιμικροβιακές ιδιότητες που βελτιώνουν την υγεία, υποθέτει ότι αυτό μπορεί να είναι ο λόγος που η μυρωδιά των ανδρών που το καταναλώνουν φαίνεται πιο ευχάριστη στις γυναίκες.

Άλλα λαχανικά έχουν επίσης μια πολύ ιδιαίτερη επίδραση στη μυρωδιά μας. Το σπαράγγι, για παράδειγμα, περιέχει μια ένωση που ονομάζεται ασπαραγινικό οξύ (asparagusic acid) και, όταν χωνεύεται από το σώμα, απελευθερώνει ενώσεις θείου. Αυτές οι χημικές ουσίες, όπως η μεθανοθειόλη (methanethiol) και το διμεθυλοσουλφίδιο (dimethyl sulphide), είναι υπεύθυνες για τη χαρακτηριστική μυρωδιά που παίρνει ο ιδρώτας και τα ούρα μετά την κατανάλωση σπαραγγιών. Οι ενώσεις του θείου είναι πολύ πτητικές, γι’ αυτό και διαχέονται εύκολα στον αέρα κάτι που εξηγεί γιατί η μυρωδιά γίνεται τόσο αισθητή στη λεκάνη της τουαλέτας. Αυτή η οσμή μπορεί να διαρκέσει πάνω από πέντε ώρες.

Ωστόσο, δεν εμφανίζουν όλοι αυτή τη μυρωδιά, αν και οι μελέτες διαφωνούν στα ποσοστά. Τη δεκαετία του 1950, η έρευνα έδειχνε ότι λιγότερο από το 50% των ανθρώπων παρήγαγε αυτή τη χαρακτηριστική οσμή των ούρων μετά την κατανάλωση σπαραγγιών, ενώ το 2010 βρέθηκε ότι πάνω από το 90% των συμμετεχόντων την παρήγαγε. Το θέμα, λοιπόν, παραμένει ασαφές. Επιπλέον, όχι όλοι μπορούν να αντιληφθούν τη μυρωδιά, η ικανότητα να μυρίζουμε τα ίδια μας τα ούρα μετά τα σπαράγγια φαίνεται να είναι γενετικά καθορισμένη.

Ωστόσο, γενικότερα, όταν πρόκειται για φρούτα και λαχανικά, η αυξημένη κατανάλωσή τους φαίνεται να οδηγεί σε πιο ελκυστική οσμή. Μια μελέτη του 2017 στην Αυστραλία διαπίστωσε ότι οι άνδρες που έτρωγαν περισσότερα φρούτα και λαχανικά μύριζαν καλύτερα – η μυρωδιά τους περιγράφηκε ως πιο φρουτώδης, ανθώδης και γλυκιά.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι σύμφωνα με την ίδια μελέτη, όταν οι άνθρωποι καλούνται να αξιολογήσουν πρόσωπα, το ελαφρώς πιο κίτρινο δέρμα, πλούσιο σε καροτενοειδή -μόρια που βρίσκονται σε τροφές όπως καρότα, κολοκύθες, ντομάτες και παπάγιες- θεωρείται επίσης πιο ελκυστικό. Ωστόσο, η μελέτη ανέφερε ότι διατροφές που περιλαμβάνουν λίγη ποσότητα λίπους, κρέατος, αυγών και τόφου συνδέονται επίσης με πιο ευχάριστη μυρωδιά ιδρώτα. Αντίθετα, οι δίαιτες πλούσιες σε υδατάνθρακες παρήγαν τη λιγότερο ελκυστική οσμή.

Κρέας και ψάρι

Το κρέας και το ψάρι μπορούν επίσης να προκαλέσουν ιδιαίτερη σωματική οσμή, καθώς οι ζωικές πρωτεΐνες διασπώνται από το σώμα σε αμινοξέα και λίπη, τα οποία αποβάλλονται μέσω του ιδρώτα και αλληλεπιδρούν με τα βακτήρια του δέρματος. Τα ψάρια και τα φασόλια, για παράδειγμα, μπορούν να προκαλέσουν έντονη οσμή επειδή περιέχουν τριμεθυλαμίνη (trimethylamine), μια ένωση με πολύ δυνατή μυρωδιά.

Υπάρχει μάλιστα μια πάθηση που ονομάζεται τριμεθυλαμινουρία (trimethylaminuria) -γνωστή και ως «σύνδρομο οσμής ψαριού»- η οποία εμφανίζεται όταν το σώμα δεν μπορεί να μετατρέψει την τριμεθυλαμίνη σε μια άοσμη ένωση, λέει η Beeson. «Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε έντονη σωματική οσμή», προσθέτει, αν και η πάθηση είναι αρκετά σπάνια.

Μια άλλη μελέτη του 2006 από την ομάδα του Havlíček εξέτασε 30 άνδρες που ακολούθησαν είτε μια δίαιτα με κρέας είτε χωρίς κρέας για δύο εβδομάδες. Οι γυναίκες αξιολόγησαν τη μυρωδιά τους ως προς την ευχάριστη οσμή, ελκυστικότητα, αρρενωπότητα και ένταση. Το αποτέλεσμα: οι άνδρες που δεν έτρωγαν κρέας κρίθηκαν πιο ελκυστικοί, με πιο ευχάριστη και λιγότερο έντονη μυρωδιά.

«Προς έκπληξή μας, αυτοί που έτρωγαν κρέας μύριζαν ελαφρώς χειρότερα από ό,τι όταν δεν έτρωγαν», λέει ο Havlíček.

Αυτό δεν ήταν κάτι που περίμενε να βρει, καθώς το κρέας θεωρείται σημαντικό μέρος της ανθρώπινης διατροφής διαχρονικά. Ωστόσο, κανένας πρώιμος άνθρωπος δεν κατανάλωνε τόσο πολύ κρέας όσο στις σημερινές βιομηχανικές κοινωνίες. «Δεν ήταν συνηθισμένο κατά την εξέλιξή μας να τρώμε κρέας κάθε μέρα», σημειώνει ο Havlíček.

Αλκοόλ και καφές

Το αλκοόλ -ειδικά όταν καταναλώνεται σε μεγάλες ποσότητες και συχνά, σύμφωνα με τη Begdache- μπορεί να προκαλέσει δυσάρεστη οσμή τόσο από το πεπτικό σύστημα όσο και από τους ιδρωτοποιούς αδένες. Όταν το σώμα επεξεργάζεται το αλκοόλ στο ήπαρ, παράγει μια ένωση που ονομάζεται ακεταλδεΰδη (acetaldehyde), μια τοξική και πτητική ουσία με έντονη μυρωδιά μπαγιάτικου ποτού.

(Μια μελέτη έδειξε ότι οι αστυνομικοί μπορούσαν να αναγνωρίσουν αν κάποιος είχε πιει, μόνο από τη μυρωδιά του στόματός του, σε ποσοστά 60–85%, ανάλογα με την ποσότητα αλκοόλ.)

Επιπλέον, το αλκοόλ προκαλεί αφυδάτωση και μείωση της ροής του σάλιου, επιτρέποντας στα βακτήρια του στόματος να πολλαπλασιαστούν, γεγονός που παρατείνει την κακοσμία του στόματος.

Μια μελέτη, για παράδειγμα, διαπίστωσε ότι ανάμεσα σε 235 άτομα, όσοι κατανάλωναν αλκοόλ καθημερινά ήταν πιο πιθανό να παραπονιούνται για κακοσμία και να έχουν υψηλότερες συγκεντρώσεις πτητικών ενώσεων θείου στην αναπνοή τους.

Άλλη μελέτη του 2010 παρατήρησε ότι άνδρες που κατανάλωναν μπύρα στη διάρκεια πειράματος ήταν πιο ελκυστικοί αλλά δυστυχώς, μόνο για τα κουνούπια.

Η καφεΐνη που βρίσκεται στον καφέ και το τσάι, από την άλλη, μπορεί να διεγείρει τους αποκρινείς αδένες, οι οποίοι ευθύνονται για την παραγωγή ιδρώτα στις μασχάλες και τη βουβωνική περιοχή. Αυξημένη εφίδρωση σημαίνει περισσότερο περιβάλλον για τα βακτήρια, που οδηγεί σε πιο έντονη σωματική οσμή, εξηγεί η Beeson. Μάλιστα, έχει βρεθεί ότι μόρια καφεΐνης μπορούν να ανιχνευτούν ακόμη και μέσα στον ιδρώτα, αν και δεν υπάρχουν δεδομένα για το αν η ίδια η καφεΐνη επηρεάζει τη μυρωδιά του σώματος.

«Είμαστε θηλαστικά, και όπως όλα τα θηλαστικά, η οσμή σχεδόν σίγουρα παίζει σημαντικό ρόλο στις κοινωνικές μας αλληλεπιδράσεις», λέει ο Roberts, που μελετά τη σχέση μεταξύ οσμής και κοινωνικής συμπεριφοράς. Η οσμή είναι μόνο ένας από τους πολλούς παράγοντες που επηρεάζουν το πόσο ελκυστικοί μας βρίσκουν οι άλλοι. Είναι εξαιρετικά δύσκολο -«αν όχι αδύνατο»- να απομονωθεί η επίδραση της μυρωδιάς από άλλες κοινωνικές ενδείξεις, όπως η εμφάνιση, η συμπεριφορά και ο τρόπος ομιλίας, λέει ο Roberts.

Ωστόσο, ακόμη και οι πιο ακριβείς επιστημονικές μελέτες πάνω σε αυτές τις λεπτές, αόρατες μεταβολές καταλήγουν σε αντικρουόμενα αποτελέσματα.

Για παράδειγμα, ο Havlíček έκανε επίσης ένα πείραμα όπου άνδρες αξιολόγησαν γυναίκες με βάση τη μυρωδιά των επιθεμάτων ιδρώτα τους, ως προς την ευχάριστη οσμή, ελκυστικότητα, θηλυκότητα και ένταση, μετά από δύο συνθήκες: κάποιες γυναίκες έτρωγαν κανονικά, ενώ άλλες νήστεψαν για 48 ώρες. Αν και η διαφορά δεν ήταν τεράστια, οι γυναίκες που νήστεψαν είχαν πιο ελκυστικό ιδρώτα από εκείνες που δεν νήστεψαν.

«Και αυτό ήταν κάτι που δεν περιμέναμε», λέει ο Havlíček.

Ωστόσο, τα αποτελέσματα αυτά χρειάζονται περαιτέρω επανάληψη για να υπάρξει πιο σαφής εικόνα. Και ενώ ο ιδρώτας μπορεί να μυρίζει καλύτερα, μια ελβετική μελέτη του 2018 διαπίστωσε ότι η νηστεία έκανε την αναπνοή να μυρίζει χειρότερα.

Αν μη τι άλλο, η συνεχής έκπληξη που προκαλούν αυτά τα αποτελέσματα έχει οδηγήσει ερευνητές όπως ο Roberts και ο Havlíček να συνειδητοποιήσουν ότι δεν υπάρχει ένας μοναδικός κανόνας για το πώς η τροφή επηρεάζει τη σωματική μας οσμή και το πώς μας αντιλαμβάνονται οι άλλοι. Υπάρχει τεράστια ποικιλομορφία.

«Υπάρχουν πάρα πολλές αρωματικές ενώσεις, και για τις περισσότερες δεν γνωρίζουμε ακόμη πώς επηρεάζουν τη σωματική μας οσμή αλλά είναι πολύ πιθανό ότι το κάνουν», καταλήγει ο Havlíček.

Πηγή: BBC.com