Στον καταυλισμό του Καπίζε στο Μαλάουι καταφθάνουν κάθε μέρα δεκάδες πρόσφυγες. Οι μάχες ανάμεσα στις κυβερνητικές και τις αντικυβερνητικές δυνάμεις της Μοζαμβίκης, έχουν ήδη αναγκάσει χιλιάδες ανθρώπους να φύγουν από μια χώρα που φαίνεται ότι διαθέτει μερικά από τα μεγαλύτερα ανεκμετάλλευτα αποθέματα φυσικού αερίου του κόσμου. Με ό, τι μπορεί αυτό να σημαίνει.
“Δεν έχουμε επιλογές. Οι περισσότεροι από όσους έρχονται είναι γυναίκες και παιδιά”, έλεγε πρόσφατα στο δίκτυο Al Jazeera ο Μπεστόν Σισαμίλ, υπεύθυνος για τους πρόσφυγες στο γειτονικό Μαλάουι. Από τον Ιούλιο άρχισε η ροή των προσφύγων, και αναμένεται να συνεχιστεί. 3.500 άνθρωποι έχουν ήδη φτάσει εκεί, αυξάνοντας τις ανησυχίες για νέα προσφυγική κρίση στη νότια Αφρική.
Ζουν με “το 40% της απαραίτητης τροφής”
Πάνω από 50 άνθρωποι τη μέρα φτάνουν στο Μαλάουι, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη. Σε έναν καταυλισμό που ήδη φιλοξενεί 25.000 πρόσφυγες. “Δεν περιμέναμε αυτούς τους αριθμούς. Είναι ένδειξη ότι οι άνθρωποι δεν πρόκειται να επιστρέψουν σύντομα”, λέει η Μονίκ Εκόκο, από την Ύπατη Αρμοστεία για τους πρόσφυγες. Ο καταυλισμός είναι ήδη στα όρια του. Αυτό σημαίνει, μεταξύ άλλων, πρόβλημα διατροφής για τους πρόσφυγες. Οι μερίδες μειώθηκαν τους τελευταίους έξι μήνες, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Τροφής. “Οι πρόσφυγες λαμβάνουν μόνο το 40% της απαραίτητης ημερήσιας ποσότητας τροφής”. Το Μαλάουι είχε ήδη χτυπηθεί από καταστροφική ξηρασία. 2,8 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν ανάγκη από τροφή στη χώρα, από τα 14 εκατομμύρια που χρειάζονται τροφή στην ευρύτερη περιοχή. Παρόλα αυτά, “δε θα έλεγα ότι έχουμε φτάσει να μιλάμε για κρίση -ακόμη”, δήλωνε τον περασμένο Ιανουάριο ο Μπεστόν Σισαμίλ.
Οι συγκρούσεις μετά την ανεξαρτησία
Αποικία της Πορτογαλίας μέχρι το 1975, η Μοζαμβίκη είναι μια από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου. Οι δύο δυνάμεις που συγκρούονται επί δεκαετίες είναι το Frelimo, “Απελευθερωτικό Μέτωπο της Μοζαμβίκης”, και το Renamo, “Εθνική Αντίσταση της Μοζαμβίκης”.
[blocktext align=”left”]Η Μοζαμβίκη έχει 25 εκατομμύρια κατοίκους, με προσδόκιμο ζωής τα 50 χρόνια[/blocktext]Το Frelimo συγκροτήθηκε το 1962 ως απελευθερωτικό μέτωπο, υιοθετώντας αρχικά τη μαρξιστική-λενινιστική ιδεολογία. Το 1975, όταν η Μοζαμβίκη κέρδισε την ανεξαρτησία της, σχηματίστηκε το Renamo, ως αντικομμουνιστική πολιτική οργάνωση, που στηρίχτηκε από το λευκό καθεστώς της Ροδεσίας. Oι υπηρεσίες πληροφοριών της Ροδεσίας στρατολόγησαν μοζαμβίκιους οι οποίοι ήταν απέναντι στο εθνικοαπελευθερωτικό μαρξιστικό κίνημα Frelimo.Οι δύο δυνάμεις πολέμησαν σε έναν εμφύλιο που κράτησε 16 χρόνια, και τελείωσε το 1992. Στις εκλογές που άρχισαν να γίνονται από το 1994, το Frelimo εκλέγεται συνήθως ως κόμμα της πλειοψηφίας στη βουλή. Αποκηρύσσοντας σταδιακά τη σοσιαλιστική ιδεολογία του, γεγονός που “δυνάμωνε” από τη δεκαετία του ΄90 και μετά, το αντίπαλο Renamo. Πρόεδρος της χώρας είναι σήμερα ο Φελίπε Νιγούσι. Εκλέχτηκε τον Ιανουάριο του 2015 με το 57% των ψήφων. Το Renamo δεν αναγνώρισε το αποτέλεσμα των εκλογών, και η ένταση άρχισε να κλιμακώνεται και πάλι. Αλλά είχε μεσολαβήσει κάτι ακόμη.
Ο “θησαυρός” στα νερά της Μοζαμβίκης
Η κρατική εταιρία υδρογονανθράκων της Μοζαμβίκης ιδρύθηκε πριν από 35 χρόνια. Από το 2011, οι μεγαλύτεροι ενεργειακοί όμιλοι του κόσμου συνωστίζονται στο κατώφλι της, επειδή τα νερά στα ανοιχτά του ανατολικού τμήματος της χώρας κρύβουν μερικά από τα μεγαλύτερα ανεκμετάλλευτα αποθέματα φυσικού αερίου του κόσμου. Από το 2010, εταιρίες από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ιταλία έχουν κάνει έρευνες στον Ινδικό Ωκεανό. Τα κοιτάσματα που ανακαλύφθηκαν, “όταν αναπτυχθούν έχουν τη δυνατότητα να μετατρέψουν μία από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου σε έναν παγκόσμιο προμηθευτή-“κλειδί” υγροποιημένου φυσικού αερίου”, έγραφαν τον περασμένο Νοέμβριο οι Financial Times. Λίγες μέρες μετά, το πρακτορείο Reuters μετέδιδε ότι η ιταλική ΕΝΙ και η αμερικανική Anadarko συμφώνησαν να αρχίσουν συντονισμένη δράση στην περιοχή.
Τα αποθέματα εκτιμάται ότι μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες Γερμανίας, Βρετανίας, Γαλλίας και Ιταλίας για σχεδόν δύο δεκαετίες. Αλλά οι ψαράδες στη βόρεια Μοζαμβίκη, λένε ότι καλύτερα να μην είχαν βρεθεί.
“Η αλλαγή έρχεται… αλλά όχι για εμάς”
Στο ψαροχώρι του ηλικίας 62 ετών Κάρλος Κάντιντο, οι καλύβες από μπαμπού αντικαθίστανται από γραφεία εταιριών και νέα ξενοδοχεία. Χιλιάδες άνθρωποι αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο να μετακινηθούν αναγκαστικά εξαιτίας των σχεδίων για την εξόρυξη του αερίου.
“Ξέρουμε ότι η αλλαγή έρχεται. Αλλά δε βλέπω να βελτιώνονται τα πράγματα για εμάς. Η κυβέρνηση έδωσε μεγάλες υποσχέσεις, όμως, το μόνο που βλέπω είναι πλούσιους ξένους και ευτυχισμένους πολιτικούς”.
Οι κινήσεις της κυβέρνησης και η κλιμάκωση της πολιτικής βίας γεννούν ανησυχίες, γράφει το Reuters, ότι η Μοζαμβίκη θα μπορούσε να γίνει η τελευταία αφρικανική χώρα η οποία θα υποφέρει από την “κατάρα” του ορυκτού πλούτου: μια μεγάλη ροή από “πετροδολάρια” που “πνίγει” την υπόλοιπη οικονομία, ενισχύσει τη διαφθορά και αυξάνει τις ταραχές.
Τα σχέδια ανάπτυξης θα δημιουργήσουν 15.000 θέσεις εργασίας, και άλλες 200.000 έμμεσα, προβλέπει η Standard Bank. Αλλά, με πολλές από τις θέσεις να είναι βραχυπρόθεσμες, και 350.000 ανθρώπους να μπαίνουν στην αγορά εργασίας κάθε χρόνο, αυτά τα σχέδια δε λύνουν το ζήτημα της μαζικής φτώχιας.
Η μάχη για τη “μοιρασιά”
Τα παραδείγματα της Αγκόλα και της Νιγηρίας είναι χαρακτηριστικά. Δεκαετίες πλούτου σε πετρέλαιο και αέριο, έχουν πλουτίσει τις ντόπιες ελίτ και έχουν δώσει τεράστια κέρδη σε ξένες εταιρίες ενέργειας, αλλά έχουν κάνει λίγα για εκατομμύρια φτωχούς ανθρώπους, φέρνοντας θανατηφόρες περιόδους κοινωνικής αναταραχής, σημειώνει ο δημοσιογράφος Τζο Μπροκ.
“Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα το αέριο να αυξήσει την ανισότητα, και ακόμη χειρότερα, να αυξήσει τις πιθανότητες για σύγκρουση“, λέει ο Τίτους Γκουεμέντε, εκπρόσωπος της Oxfam στη Μοζαμβίκη.
Ήδη, τα σημάδια είναι εδώ. Το Renamo επαναδραστηριοποιήθηκε το 2012, όταν νέες έρευνες έδειξαν ότι η Μοζαμβίκη θα μπορούσε να γίνει δεύτερος εξαγωγέας υγροποιημένου φυσικού αερίου στον κόσμο μέχρι το 2020, γράφει στην ιστοσελίδα του το “Τhe fifth column”. Από τον Απρίλιο του 2013 έχουν γίνει πάνω από 1.000 συναντήσεις ανάμεσα στην κυβέρνηση και τους αντιπάλους της, χωρίς αποτέλεσμα. Ο επικεφαλής των αντικυβερνητικών δυνάμεων λέει ότι θα επιδιώξει να έχει καταλάβει έξι από τις 11 επαρχίες της χώρας μέχρι τον Μάρτιο.
“Τμήμα αυτών για τα οποία μάχεται το Renamo είναι μεγαλύτερο μερίδιο από τους πόρους”, λέει ο Μπάρναμπι Φλέτσερ, αναλυτής στην Control Risks. “Όσο περισσότεροι οι πόροι, τόσο μεγαλύτερα αυτά που διακυβεύονται”.
πηγές: Reuters, Al Jazeera, Financial Times, The Fifth Column
φωτογραφίες: ΑΠΕ/ΜΠΕ
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος