«Τα πάντα θα έχουν όνομα τη δύναμη, και η δύναμη την θέληση, και η θέληση την επιθυμία,
και η επιθυμία, παγκόσμιος λύκος,
ικανοποιούμενος διπλά από τη θέληση και τη δύναμη,
θα καταστήσει το σύμπαν ολόκληρο θήραμά του,
ώστε, στο τέλος, να καταβροχθίσει τον εαυτό του.»
(Ουίλιαμ Σαίξπηρ, Τρωίλος και Χρυσηίδα, Πράξη 1, Σκηνή 3)
Στο απόσπασμα αυτό του Σαίξπηρ —γραμμένο στις αρχές του 17ου αιώνα και ωστόσο συγκλονιστικά επίκαιρο— στάθηκε ο θεολόγος-φιλόσοφος, Βίτο Μανκούζο (Vito Mancuso), αναφερόμενος στη σύγχρονη αλαζονεία της δύναμης και της επιθυμίας. Επισήμανε πως η ανθρώπινη βούληση, όταν αποκόπτεται από τη σκέψη και την επίγνωση, κινδυνεύει να καταβροχθίσει τον ίδιο τον άνθρωπο.
Μια βραδιά αφιερωμένη στην αξία της αυθεντικής ζωής
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε από τις εκδόσεις Αρμός, σε συνεργασία με το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών, την Παρασκευή 24 Οκτωβρίου 2025, στην αίθουσα «Ιωάννης Καποδίστριας» του Πολεμικού Μουσείου Αθηνών, παρουσία πλήθους κόσμου. Ο Βίτο Μανκούζο μοιράστηκε με το κοινό όσα έχει μάθει για «τη χαρά της ζωής», με αφορμή το νέο του έργο που ετοιμάζεται να κυκλοφορήσει στα ελληνικά.
Την ομιλία προλόγισε η ψυχίατρος, παιδοψυχίατρος και ψυχοθεραπεύτρια παιδιών και εφήβων Ελένη Καραγιάννη, η οποία μίλησε για τη συμβολή του Μανκούζο στη σύγχρονη θεολογία και στη διαμόρφωση της νοηματοδότησης στη ζωή. Τη διερμηνεία της ομιλίας έκανε ο Βασίλης Τριανταφύλλου. Την ατμόσφαιρα της βραδιάς συμπλήρωσε ο ηθοποιός Κωνσταντίνος Κωνσταντόπουλος, ο οποίος διάβασε αποσπάσματα από το υπό έκδοση βιβλίο του Μανκούζο «Αγαπώ – Μικρή Φιλοσοφία της Αγάπης», προσδίδοντας στο κείμενο ρυθμό και συγκίνηση
Ο Μανκούζο μίλησε απλά, σχεδόν εξομολογητικά και κατέθεσε πέντε στοχασμούς πάνω στην ύπαρξη — πέντε πράγματα που, όπως είπε, έμαθε για τη χαρά της ζωής.
Οι άνθρωποι και η αναζήτηση της ευτυχίας
Όλοι οι άνθρωποι αναζητούν τη χαρά, αλλά λίγοι τη βρίσκουν. Ο καθένας ακολουθεί τον δικό του δρόμο, συχνά σε αντίθεση με τους άλλους. Και όσο βαθύτερα γνωρίζουμε τη ζωή, τόσο περισσότερο συνειδητοποιούμε τον πόνο και την αδικία της. «Χωρίς γνώση, δεν υπάρχει αυθεντική ευτυχία», τόνισε, υπογραμμίζοντας πως η χαρά δεν είναι άγνοια, αλλά καρπός επίγνωσης.
Η χαρά υπάρχει
Μέσα στην αβεβαιότητα του κόσμου, η χαρά υπάρχει. Γεννιέται από τις στιγμές της προσφοράς, της φιλίας, της αγάπης, της ομορφιάς. Από το βλέμμα ενός παιδιού ή τη μουσική του Μπαχ. Δεν είναι η απουσία πόνου· είναι η επίγνωση ότι η ζωή, παρά την αστάθειά της, έχει αξία.
Η χαρά ως ενοποίηση
Η χαρά, είπε, συνίσταται στην ενοποίηση: στην ένωση του ανθρώπου με τον εαυτό του, με τους άλλους και με το σύμπαν. «Όλα όσα υπάρχουν είναι αποτέλεσμα σχέσης· τίποτε δεν υπάρχει έξω από αυτήν», σημείωσε. Όταν αυτή η σχέση αποκτά ισορροπία, γεννιέται η αρμονία — και μέσα της, η χαρά.
Η δουλειά με τον εαυτό μας
Η χαρά απαιτεί εσωτερική δουλειά, σιωπή και περισυλλογή. Επικαλέστηκε τη Χάνα Άρεντ (Hannah Arendt), που είχε γράψει πως «τα ολοκληρωτικά καθεστώτα φοβούνται πάνω απ’ όλα τη μοναχικότητα». Η μοναχικότητα, είπε, δεν είναι απομόνωση αλλά ο αναγκαίος χρόνος της ψυχής για να συναντήσει τον εαυτό της.
Η χαρά ως κριτήριο της πορείας μας
Η χαρά είναι το κριτήριο της ζωής. Όπως δίδασκε ο Σπινόζα, «όσο μεγαλύτερη είναι η αγαλλίαση που βιώνουμε, τόσο μεγαλύτερη είναι η τελειότητα που επιτυγχάνουμε». Μέσα από αυτήν την «εργώδη αγαλλίαση» —όπως την ονόμασε— καταλαβαίνουμε αν βαδίζουμε σωστά.
Η γνώση και η περισυλλογή ως θεμέλιο ελευθερίας
Για τον Μανκούζο, η σκέψη, η γνώση και η περισυλλογή είναι οι τρεις πυλώνες της ελευθερίας. Θύμισε τα λόγια του καρδιναλίου Κάρλο Μαρία Μαρτίνι (Carlo Maria Martini): «Η αληθινή διαφορά δεν είναι ανάμεσα σε πιστούς και άπιστους, αλλά ανάμεσα σε εκείνους που σκέφτονται και σε εκείνους που δεν σκέφτονται». Η χαρά της ζωής, επομένως, είναι αποτέλεσμα σκέψης και όχι τύχης.
Από τους δασκάλους στον Ιησού
Η «φιλοσοφία της σχέσης» του Μανκούζο διαπερνά όλο το έργο του. Στο δοκίμιό του Οι τέσσερις δάσκαλοι παρουσιάζει τις μορφές του Σωκράτη, του Βούδα, του Κομφούκιου και του Ιησού — τέσσερις πηγές σοφίας που συναντώνται στη βαθιά ανάγκη του ανθρώπου για εσωτερική αρμονία.
Τώρα ετοιμάζει ένα νέο, εκτενές έργο με τίτλο Ιησούς και Χριστός, αφιερωμένο στην ένωση της ανθρώπινης και της θείας διάστασης. Αναφερόμενος στα λόγια του Ιησού — «Τι θα ωφελήσει τον άνθρωπο εάν κερδίσει όλον τον κόσμο αλλά χάσει την ψυχή του;» — υπενθύμισε πως για εκείνον η συνείδηση δεν είναι απλώς ηθική στάση, αλλά ο τόπος όπου ο άνθρωπος συναντά το αληθινό του πρόσωπο· εκεί όπου γεννιέται η χαρά της ζωής.
Αξίζει να διαβάσετε: Γκουίντο Τονέλι: Στο φευγαλέο βασίλειο του χρόνου
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Γίνε μέλος στο κανάλι μας στο Viber
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος