Πριν από τις αρχές του εικοστού αιώνα, ο τοκετός γινόταν στο σπίτι και οι γυναίκες δεν είχαν αναισθητικά για να ανακουφίσουν τον πόνο. Το 1906, οι μαιευτήρες Bernhardt Kronig και Karl Gauss ανέπτυξαν τη μέθοδο Daemmerschlaf, που μεταφράστηκε στα αγγλικά ως Twilight Sleep (ύπνος λυκόφωτος) για την ανακούφιση από τον πόνο του τοκετού.
Ο «ύπνος του λυκόφωτος» ήταν ένας συνδυασμός μορφίνης, για την άμβλυνση του πόνου, και σκοπολαμίνης, για την πρόκληση αμνησίας, που χορηγούνταν με ένεση σε γυναίκες που γεννούσαν. Εάν η χορήγησή του γινόταν με αδέξιο τρόπο, η αποτελεσματικότητά του στην πρόληψη του πόνου ήταν ελάχιστη. Έκανε πολλές γυναίκες να ξεχάσουν τον πόνο στον τοκετό, αλλά ο συνδυασμός φαρμάκων μπορούσε επίσης να προκαλέσει ακραία ή βίαιη συμπεριφορά, καθώς και παραληρήματα.
Οι δύο Γερμανοί μαιευτήρες που ανέπτυξαν τη μέθοδο, έδεναν τις γυναίκες με ιμάντες σε κρεβάτια, κάλυπταν τα μάτια τους με γάζα, και έβαζαν βαμβάκι στα αυτιά τους. Μετά, τις άφηναν μόνες, σε σκοτεινά δωμάτια. Κατά τον τοκετό, οι μητέρες σφάδαζαν κόντρα στα δεσμά τους, και επέστρεφαν στο σπίτι με σημάδια από κάψιμο στους καρπούς τους.
Eπειδή η σκοπολαμίνη λειτουργούσε αποτελεσματικά εμποδίζοντας την ανάμνηση, πολλές γυναίκες υποστήριξαν ενεργά το Twilight Sleep, ως «ανώδυνo τοκετό» και «θαύμα της μοντέρνας ιατρικής». Ευκατάστατες γυναίκες από τις ΗΠΑ ταξίδευαν στη Γερμανία για να αποκτήσουν πρόσβαση στα φάρμακα.
Το 1914, οι αναφορές για «ανώδυνους» τοκετούς στην Ευρώπη έδωσαν το έναυσμα στις ΗΠΑ για την ίδρυση του National Twilight Sleep Association (Εθνικής Ένωσης για τον ύπνο του λυκόφωτος), η οποία διεκδίκησε με επιτυχία την ευρεία υιοθέτηση της τεχνικής. Κάποιες μητέρες το προασπίστηκαν ως δικαίωμα – να έχουν, δηλαδή, την επιλογή τού να «μην αισθάνονται πόνο» στον τοκετό. Βέβαια, στην πραγματικότητα τον ένιωθαν, απλά δεν το θυμόντoυσαν.
Κάποιοι γιατροί (άντρες, εκείνη την εποχή) ήταν κατά του Twilight Sleep αρχικά, επειδή πίστευαν ότι οι γυναίκες έπρεπε να αντέξουν τον πόνο της γέννας, ως την τιμωρία της Εύας από τον Θεό, σύμφωνα με το πώς ερμήνευαν τη Βίβλο. Αυτό ώθησε περισσότερες γυναίκες να γίνουν υπέρμαχες της μεθόδου, στο πλαίσιο του φεμινιστικού κύματος της εποχής. Όπως και το σημερινό κίνημα για τον τοκετό στο σπίτι, το κίνημα που προωθούσε τον ύπνο του λυκόφωτος καλούσε τις γυναίκες να πάρουν τον έλεγχο της εμπειρίας του τοκετού τους και να υψώσουν το ανάστημά τους ενάντια στους γιατρούς που θα τους αρνούνταν αυτήν την επιλογή.
Αλλά ενώ οι φεμινίστριες επικεφαλής του κινήματος για το Twilight Sleep προσπαθούσαν να αποκτήσουν τον έλεγχο του σώματός τους, δεν είχαν ιδέα ότι η μέθοδος που υποστήριζαν έκανε ακριβώς το αντίθετο…
Το Twilight Sleep εξασφάλιζε πως οι γυναίκες γεννούσαν ξαπλωμένες σε ύπτια θέση, με το μωρό τους να τραβιέται από το σώμα τους, αντί να βγαίνει φυσικά, με εξώθηση. Ενδεχομένως, προκαλούσε βαθύ σωματικό και αποθηκευμένο τραύμα. Και αποσυνέδεε πλήρως τις γυναίκες από το σώμα τους, τον τοκετό και το μωρό τους.
Οι φαρμακευτικές ουσίες περνούσαν στον πλακούντα, και κάποια μωρά γεννήθηκαν με αναπνευστική καταστολή.
Το 1915 η Francis X. Carmody, ηγετική προσωπικότητα του κινήματος υπέρ της μεθόδου, πέθανε στον τοκετό. Αν και πιθανότατα αυτό δεν σχετιζόταν με τα φάρμακα, η είδηση του θανάτου της και οι επακόλουθες ανησυχίες για την ασφάλειά τους, προκάλεσαν τη ραγδαία πτώση της εύνοιας υπέρ του Twilight Sleep και το τέλος της Ένωσης.
Στο μεταξύ όμως όλο και περισσότεροι αμερικανοί μαιευτήρες είχαν αρχίσει να το προσφέρουν ως επιλογή, και οι φαρμακευτικές αυτές ουσίες χρησιμοποιήθηκαν ακόμα και στη διάρκεια της δεκαετίας του 1960 – όχι και τόσο παλιά.
Αναφέρεται ότι και η βασίλισσα Ελισάβετ Β’ χρησιμοποίησε αυτήν την μέθοδο για τις τρεις πρώτες γέννες της και στη συνέχεια επέλεξε να γεννήσει διαφορετικά τον πρίγκιπα Εδουάρδο.
Ένα άρθρο του Ladies’ Home Journal που δημοσιεύθηκε τον Μάιο του 1958 με τίτλο «Βαναυσότητα στα μαιευτήρια» (Cruelty in Maternity Wards) ξεσκέπασε το τι πραγματικά συνέβαινε στις αίθουσες τοκετού. Με αφορμή την ανώνυμη επιστολή μιας νοσηλεύτριας, και άλλες γυναίκες έστειλαν επιστολές με τις προσωπικές τους ιστορίες στο περιοδικό, και η σοκαριστική διαδικασία βγήκε επιτέλους στο φως, οδηγώντας τελικά στην κατάργηση της πρακτικής.
Ο «ύπνος του λυκόφωτος» συνέβαλε ωστόσο στη μετατροπή του τοκετού από μια διαδικασία στο σπίτι σε μια νοσοκομειακή διαδικασία και αύξησε τη χρήση των αναισθητικών στη μαιευτική.
Με πληροφορίες από: Harvard Center for the History of Medicine, Maternity and Midwifery Forum, Embryo Project Encyclopedia, Timeline, Library of Congress, Ladies’ Home Journal, Archive.org
Ευχαριστούμε την Ευτυχία Τοπούζη (Lamaze Childbirth Educator (LCCE), Εκπαιδεύτρια γονέων Spinning Babies (SpBCPE) & Attached at the Heart (CAHPE) και Διεθνώς πιστοποιημένη βοηθός μητρότητας CD(DONA)), χάρη στην οποία μάθαμε για το Twilight Sleep.
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Γίνε μέλος στο κανάλι μας στο Viber
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος