Θυμίζει επιδημία… Αυτή η αίσθηση ότι όλοι γύρω μας χωρίζουν, ζευγάρια αγαπημένα που δεν το περίμενε κανείς, ακόμα και μετά από δεκαετίες γάμου. Το “and they lived happily ever after” των παραμυθιών μετουσιώνεται σε κάτι εντελώς διαφορετικό.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Ο γάμος από έρωτα έχει αποτύχει; Έχει ήδη περάσει μια δεκαετία από όταν ο Γάλλος συγγραφέας και φιλόσοφος, Πασκάλ Μπρυκνέρ, έθεσε αυτό το ερώτημα στο ομότιτλο βιβλίο του. Και ο θεσμός του γάμου συνεχίζει να χάνει το κύρος του, με τα διαζύγια να πολλαπλασιάζονται, όπως και ο αριθμός των ατόμων που δεν παντρεύονται καν.
Πράγματι, η πτωτική τάση στον αριθμό των γάμων είναι παγκόσμιο φαινόμενο. Και ενώ σίγουρα παρατηρείται ιδίως στις χώρες του δυτικού κόσμου, τις τελευταίες δεκαετίες σημειώνεται μείωση των ποσοστών γάμου στην πλειονότητα των χωρών σε όλο τον κόσμο. Έτσι και στην Ελλάδα, όπως φαίνεται και στο διάγραμμα, το αδρό ποσοστό γάμων από το 9,4 το 1964 έπεσε στο 4,7 το 2017.
Και ενώ ο αριθμός των γαμήλιων τελετών φθίνει χρόνο με τον χρόνο, ο αριθμός των διαζυγίων ακολουθεί αντίθετη πορεία.
Το αδρό ποσοστό διαζυγίων απεικονίζει τον λόγο των διαζυγίων ενός έτους προς τον μέσο πληθυσμό του ίδιου έτους. Ποιο είναι όμως το ποσοστό των γάμων που καταλήγουν σε διαζύγιο;
Ας δούμε τι γίνεται στην Ευρώπη. Όπως φαίνεται στον χάρτη, ξεκάθαρη “πρωταθλήτρια” χώρα με το εντυπωσιακό ποσοστό των 89 διαζυγίων ανά 100 γάμους αναδεικνύεται το Λουξεμβούργο. Ακολουθούν Πορτογαλία, Φινλανδία και Ισπανία, ενώ η Ελλάδα είναι περίπου στη μέση της λίστας, με 38,3 διαζύγια ανά 100 γάμους (με βάση τα πιo πρόσφατα στοιχεία, που είναι του 2017), λίγο κάτω από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο του 42,8.
Αξίζει να δούμε και ένα ακόμα ενδιαφέρον στοιχείο που αναδεικνύεται από τις στατιστικές: Το πόσα χρόνια ήταν παντρεμένοι οι άνθρωποι προτού καταλήξουν σε διαζύγιο. Στο ακόλουθο διάγραμμα απεικονίζεται ο αριθμός των διαζυγίων που εκδόθηκαν στην Ελλάδα το 2017, ανά έτη γάμου. Η λαϊκή ρήση για τα «επτά χρόνια φαγούρας» μοιάζει να επιβεβαιώνεται από τους αριθμούς, αν και τα ζευγάρια χωρίζουν ακόμα και μετά από πολύ περισσότερα χρόνια γάμου…
Αναλύοντας τα δεδομένα της διάρκειας των λυθέντων γάμων στην Ελλάδα από το 1992 μέχρι το 2017, παρατηρούμε ότι, πέρα από τη γενικότερη αύξηση των αριθμών των διαζυγίων, παραμένει μία σχετική σταθερότητα στην αναλογία της διάρκειας των γάμων που καταλήγουν σε διαζύγιο μέσα στα χρόνια. Ωστόσο από το 2012 και μετά εμφανίζονται και αρκετά διαζύγια σε γάμους που έχουν διαρκέσει λιγότερο από δύο χρόνια.
Και πόσων ετών ήταν τα ζευγάρια κατά την υπογραφή του διαζυγίου τους; Φαίνεται πως ανεξαρτήτως φύλου, η πλειοψηφία χωρίζει μεταξύ 35 και 44 ετών, αν και οι άντρες είναι εξίσου συχνά και στην ηλικιακή κατηγορία 45-54.
Ωραία τα στατιστικά, όμως γιατί χωρίζουν τόσοι πολλοί;
Ο γάμος χωρίς έρωτα, που ιστορικά ήταν (ιδίως για τις γυναίκες) μια συζυγική φυλακή την οποία αποδέχονταν και υπέμεναν στωικά, αντικαταστάθηκε πανηγυρικά από τα ερωτευμένα ζευγάρια που έσπευδαν να επικυρώσουν τον έρωτά τους και να δώσουν όρκους αιώνιας αγάπης.
Γιατί όμως, όπως τόσο εύγλωττα το θέτει ο Μπρυκνέρ, «το μαγεμένο παλάτι της αμοιβαίας τρυφερότητας αποδείχθηκε ένα χαμόσπιτο παραδομένο στους ανέμους»;
Προφανώς και υπάρχουν δύσκολες καταστάσεις ενδοοικογενειακής βίας, σωματικής ή ψυχολογικής, ή διάφορες ψυχοπαθολογίες που οδηγούν στη λύση ενός γάμου. Όμως τι συμβαίνει με τα υπόλοιπα ζευγάρια;
Φαίνεται, όπως επισημαίνει ο γάλλος φιλόσοφος, πως τα σύγχρονα ζευγάρια πεθαίνουν από υπερβολικές προσδοκίες, γδαρμένα από τη μεγαλειώδη ιδέα του ζευγαριού και της ευτυχίας, μιας κοινής ζωής όπου το πάθος θα διαρκεί αέναα με αμείωτη ένταση. Η παραμικρή μείωση της έντασης μέσα στην τετριμμένη καθημερινότητα βιώνεται σαν αποτυχία και απόρριψη. Η τόσο επιθυμητή αίσθηση της πληρότητας ναυαγεί υπό το βάρος των προσδοκιών για τον ιδανικό γάμο.
«Οι δυσάρεστες περιπέτειες του γάμου από έρωτα οφείλονται στο φονικό ιδεώδες που δημιουργεί χίμαιρες σαν του Δον Κιχώτη μπροστά στους ανεμόμυλους και επιβεβαιώνει τη δυσκολία μας να συμβιώσουμε», γράφει ο Μπρυκνέρ.
Ένα ακόμα ενδιαφέρον στοιχείο που εισάγει στη συζήτηση είναι η έννοια της «νέας αρχής» ως της μοναδικής μορφής αιωνιότητας που εξασφαλίσαμε στη Δύση από τότε που κλονίστηκε η πίστη της πλειοψηφίας στον παράδεισο.
Με την αύξηση του μέσου όρου ζωής, μπορούμε πλέον να ζήσουμε πολλές διαδοχικές ζωές εντός της ίδιας. «Σήμερα είμαστε νέοι ώσπου να γεράσουμε: η ενήλικη φάση έχει εξαφανιστεί», αναφωνεί ο συγγραφέας. «Στην πραγματικότητα έχει εξαφανιστεί η ιδέα της ωριμότητας». Παραμένουμε σε κάθε ηλικία διψασμένοι για απόλαυση, δεν την χορταίνουμε ποτέ και όλα φαίνονται εφικτά ανά πάσα στιγμή.
Περνάμε λοιπόν από τη γήτευση στην απογοήτευση και πάλι από την αρχή, έχοντας αναγάγει σε σύγχρονη θεότητα τον Έρωτα και αναζητώντας το απόλυτο.
Παράλληλα, πολλαπλασιάζονται οι μοναχικοί, κυρίως στις μεγαλουπόλεις, αλλά σε κάθε ηλικία και κοινωνική τάξη.
Τα θέλουμε όλα, και παράλληλα θέλουμε και τα αντίθετά τους: να είμαστε μόνοι και παντρεμένοι, ελεύθεροι και δεσμευμένοι.
Χρησιμοποιήθηκαν αποσπάσματα από το βιβλίο του Πασκάλ Μπρυκνέρ «Ο γάμος από έρωτα έχει αποτύχει;» σε μετάφραση Σώτης Τριανταφύλλου (εκδ. Πατάκη)
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος