«Όταν ο Ερμής Κράτησε την Αναπνοή του»: Συζήτηση με τη δημιουργό του ντοκιμαντέρ Βίκυ Βελλοπούλου

Η Βίκυ (Βικτώρια) Βελλοπούλου, είναι σκηνοθέτις που εμπλέκεται τόσο τεχνικά όσο και συναισθηματικά με τα θέματα που καταπιάνεται. Το νέο της ντοκιμαντέρ που θα προβληθεί την Παρασκευή στο φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης με τίτλο «Όταν ο Ερμής Κράτησε την Αναπνοή του» προέκυψε ενόσω παρήγαγε μια σειρά επεισοδίων με το ίδιο θέμα για γνωστή τηλεοπτική πλατφόρμα· για την ακρίβεια, μέρος του υλικού προσαρμόσθηκε ώστε να μπορεί να πει με κινηματογραφικότητα, σαφήνεια και φιλτράρισμα όλα όσα ο μη εθισμένος στο ιστορικό ντοκιμαντέρ θεατής αναζητά από το είδος.

Έχοντας συνεργαστεί δύο φορές με την ΕΡΤ (η δεύτερη στη σκηνοθεσία της εκπομπής προς την ανάδειξη του νικηφόρου τραγουδιού της Eurovision), είναι μέρος και της δικής μας οικογένειας. Η ΕΡΤ επίσης έχει προβάλλει αρκετές από τις δουλειές της όπως το «excision», «the extra mile» και την «Αρκούδα».

Διαβάστε όλη την συνέντευξη που μας παραχώρησε:

Ποια η σημασία της ταινίας «Όταν ο Ερμής Κράτησε την Αναπνοή του»;

«Για μένα αυτή η ταινία είναι πολύ σημαντική. Νιώθω περήφανη και νομίζω [το ίδιο αισθάνονται] όλοι οι συντελεστές που συμμετείχαν γιατί είναι η πρώτη φορά που καταγράφονται κάποια εγκλήματα πολέμου που δεν έχουν δικαστεί μέχρι σήμερα. (…) [Ήταν] μάλλον και η τελευταία ευκαιρία να καταγραφούν, μιας και οι άνθρωποι που τα ζήσανε -οι αυτόπτες μάρτυρες- έχουν πια αρχίσει να «φεύγουνε». Καταφέραμε να βρούμε και να συμμετέχουν στην ταινία αρκετοί που είναι πλέον 90, 95, 100 χρονών».

Γιατί με τόσο πλούσια ιστορία στην Ελλάδα, αποφεύγουν οι κινηματογραφιστές να ασχοληθούν με το είδος του Ιστορικού ντοκιμαντέρ;

«Στην Ελλάδα είναι δύσκολο και αρκετά σπάνιο να καταπιάνεται κάποιος με το θέμα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου ή γενικά με το ιστορικό ντοκιμαντέρ. [Μέσα από αυτό το ντοκιμαντέρ] βλέπουμε εκ των υστέρων [πως] την πλήρωσε ο πληθυσμός με εκτελέσεις για όλες τις αγριότητες και τις απώλειες στη μάχη. Το ντοκιμαντέρ (παραγωγής cosmote TV) έγινε με αφορμή τα 80 χρόνια από τη μάχη της Κρήτης. Είναι μια πάρα πολύ ιδιαίτερη και ξεχωριστή σελίδα στην ιστορία του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου για πάρα πολλούς λόγους· Καταρχάς, γιατί είναι η πρώτη φορά που ο στρατός του Χίτλερ αποφασίζει να καταλάβει κάποιον τόπο εξ’ ολοκλήρου από αέρος, με τους αλεξιπτωτιστές του, οπότε στέλνει ουσιαστικά την πιο επίλεκτη μονάδα για να καταλάβει την Κρήτη αποκλειστικά από αέρος. Αυτό είναι κάτι το οποίο δεν είχε ξαναγίνει. Επίσης, είναι η πρώτη φορά που μπαίνει τόσο δυναμικά ο παράγοντας της αντίστασης των ντόπιων. Οι Γερμανοί στρατηγοί είχαν πει στους Γερμανούς στρατιώτες ότι «θα σας καλοδεχτούν», άρα δεν περίμεναν καθόλου αυτό το οποίο ακολούθησε. Επίσης ήτανε η πρώτη φορά που ο στρατός του Χίτλερ είχε τόσο τρομακτικά μεγάλες απώλειες».

Για κάποιους μελετητές, η Μάχη της Κρήτης ήταν η αρχή του τέλους του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου

«Οι απώλειες ήταν τρομακτικές, γι’ αυτό μάλιστα και ο Χίτλερ είχε απαγορεύσει στους ανώτατους αξιωματικούς του να του μιλάνε για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα για έκβαση της [συγκεκριμένης] μάχης. Οι απώλειες των Γερμανών αλεξιπτωτιστών ήταν τόσο μεγάλες, που ουσιαστικά καταργήθηκε αυτό το είδος του πολέμου, δηλαδή δεν ξαναχρησιμοποιήθηκε ποτέ το σώμα των αλεξιπτωτιστών ως μοναδικός τρόπος επίθεσης σε μια περιοχή».

Το πλούσιο αρχείο από τη Μάχη της Κρήτης και ο λόγος της διάσωσής του

«Η μάχη της Κρήτης θεωρείται από τις πιο φωτογραφημένες και κινηματογραφημένες στην ιστορία του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Υπήρχε πληθώρα αρχειακού υλικού, εντυπωσιακά πλούσιο, επειδή ο γερμανικός στρατός πίστευε ότι θα καταλάβει το νησί σε 24 ώρες, οπότε για αυτούς ήτανε μια ευκαιρία να τραβήξουν τη μάχη για να χρησιμοποιήσουν το υλικό στα επίκαιρα και στην προπαγάνδα του Γκέρινγκ. Οι πρώτοι αλεξιπτωτιστές που έπεσαν στο νησί ήταν φωτογράφοι».

Μια αντικειμενική ματιά στα γεγονότα

«Μέσα στην ταινία -αλλά και στη σειρά- προσπαθήσαμε να είμαστε αντικειμενικοί και να αφηγηθούμε τη μάχη από όσο το δυνατόν περισσότερες πλευρές. [Συγκεκριμένα] από τη γερμανική πλευρά είχαμε τον πανεπιστημιακό ιστορικό κύριο Χάγκεν Φλάισερ που έχει αφιερώσει όλη του τη ζωή και έρευνα στη μελέτη στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και στη μάχη της Κρήτης και της γερμανικής καταγωγής. Στην ταινία μας επίσης συμμετείχε και ο Sir Antony Beevor (Ardennes) που μας διηγήθηκε από την αγγλική πλευρά τη [θέση] των συμμάχων, τα γεγονότα της μάχης. Είχαμε και άλλους ομιλητές όπως ο κύριος Mc Neal που είναι γερμανικής καταγωγής· πάρα πολλούς Έλληνες ιστορικούς, αλλά και αυτόπτες μάρτυρες από τη [μάχη της] Κρήτη, προσπαθώντας έτσι να έχουμε όσο πιο αντικειμενική ματιά γίνεται πάνω στα γεγονότα.

«Όταν ο Ερμής Κράτησε την Αναπνοή του»: Συζήτηση με τη δημιουργό του ντοκιμαντέρ Βίκυ Βελλοπούλου

Οι δύο όψεις του ιδίου νομίσματος

«Μια μάχη έχει πάντα εγκλήματα από όλες τις πλευρές. Δεν είναι οι μεν μόνο οι καλοί και οι δε είναι μόνο οι κακοί. Εγκλήματα γίνονται και από τις δύο πλευρές, όμως στη συγκεκριμένη περίπτωση έχουμε έναν ξεκάθαρα κατακτητή, ο οποίος έρχεται να κατακτήσει με πάρα πολύ βίαιο τρόπο έναν τόπο και χωρίς να το περιμένει βρίσκει τρομακτική αντίσταση από τους ντόπιους, οι οποίοι υπερασπίζονται τον τόπο τους και τις οικογένειές τους.

Μαρτυρίες και αυτόπτες μάρτυρες: Όταν τα τραύματα δεν έχουν κλείσει ακόμα

«Όσον αφορά τους αυτόπτες μάρτυρες, υπήρχαν άνθρωποι οι οποίοι ήταν πάρα πολύ έτοιμοι και ώριμοι να αφηγηθούν σαν χείμαρροι τις αναμνήσεις τους από τη μάχη της Κρήτης [γιατί] ήταν κάτι που τους βασάνιζε. Ουσιαστικά όλο αυτό όλα αυτά τα 80 χρόνια [ήταν ένα αίσθημα που] καθόταν και δεν είχε εκφραστεί. Άρχισε με έναν καταιγιστικό τρόπο να βγαίνει η πληροφορία, αλλά και τα συναισθήματα. Υπήρχαν άλλοι άνθρωποι οι οποίοι παρόλο που έφτασαν μέχρι τον χώρο του γυρίσματος, είχαν πολύ μεγάλη δυσκολία να ανοιχτούν [γιατί] τα τραύματα ήταν ακόμα ανοιχτά και πολύ ορατά και άρα είχαν πολύ μεγάλη δυσκολία να επικοινωνήσουμε και να βγάλουνε αυτά που είχανε μέσα τους· συναισθήματα, σκέψεις, γεγονότα. Αυτό δεν ήταν μια εύκολη διαδικασία στη διαχείριση. Μας βοήθησε η υπερβολική πληροφορία που είχαμε μαζέψει, άρα είχαμε να επιλέξουμε τις πιο δυνατές, τις πιο χαρακτηριστικές ιστορίες που καθρεφτίζουν αυτά τα εγκλήματα πολέμου που έγιναν κατά τη διάρκεια της μάχης της Κρήτης».

Εξελίξεις στον χώρο του Ελληνικού ντοκιμαντέρ

«Νομίζω ότι ο πήχης στον χώρο του ντοκιμαντέρ έχει ανέβει πάρα πολύ ψηλά τα τελευταία χρόνια και έχουν βοηθήσει εξίσου τα κανάλια και οι πλατφόρμες. Αυτό έχει φέρει σαν αποτέλεσμα το κοινό να έχει εκπαιδευτεί σε αυτό το είδος και [ιδιαίτερα] στο ιστορικό ντοκιμαντέρ· και έτσι παραγωγές που είναι πολύ άρτιες, πολύ υψηλού επιπέδου, πολύ υψηλών προδιαγραφών ή και με θεματολογία πάρα πολύ δυνατή καταφέρουν να βρουν το δρόμο προς τις αίθουσες. Υπάρχουν παραδείγματα όπως το «Όταν ο Βάγκνερ συνάντησε τις ντομάτες», «Αναζητώντας τον Καζαντζάκης», αλλά και η δική μας ταινία «Ο Ερμής κράτησε την αναπνοή του» που καταφέρνουν να βρουν το δρόμο προς τις αίθουσες και να απευθυνθούν σε ένα πολύ ευρύ κοινό.

«Όταν ο Ερμής Κράτησε την Αναπνοή του»: Συζήτηση με τη δημιουργό του ντοκιμαντέρ Βίκυ Βελλοπούλου

Με την κάμερα στο χέρι: Όταν τα γεγονότα καταγράφονται από τον παρατηρητή

«Για έναν σκηνοθέτη κινηματογραφιστή ντοκιμαντέρ πολύ συχνά, -όχι πάντα αλλά πολύ συχνά-, η κινηματογράφηση είναι προέκταση της σκέψης του και του χεριού του. Πολύ συχνά συναντάμε ο ίδιος ο σκηνοθέτης κινηματογραφιστής να παίρνει την κάμερα και να τραβάει ο ίδιος, αν όχι όλα τα πλάνα του, ένα μεγάλο μέρος από τα πλάνα του ή ένα σημαντικό μέρος από τα πλάνα του. Αυτό συμβαίνει γιατί στο ντοκιμαντέρ, πολύ περισσότερο από ότι στη μυθοπλασία, η αφήγηση είναι πραγματικά προέκταση της προετοιμασίας που έχει κάνει ο σκηνοθέτης σε συνεργασία με τον σεναριογράφο και προέκταση του, των σκέψεών του, των συναισθημάτων του και της αισθητικής του. Άρα είναι λογικό ο ίδιος να κινηματογραφεί μεγάλο μέρος των πλάνων του.

Προσωπική εμπλοκή και ιστορικό ντοκουμέντο

«Η υλοποίηση αυτής της ταινίας ήταν κάτι πάρα πολύ σημαντικό και για προσωπικούς λόγους, -γιατί έχω καταγωγή από την Κρήτη γιατί μέλη της οικογένειάς μου, των προγόνων μου πολέμησαν στη μάχη της Κρήτης και συμμετείχαν στις αντάρτικες ομάδες αντίστασης-, αλλά και γιατί ένιωθα ότι ένα μεγάλο μέρος αυτής της ιστορίας κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο δεν είχε ειπωθεί. Δεν ήταν καταγεγραμμένο, ή όταν είχε καταγραφεί, κατέληγε βαθιά αρχειοθετημένο σε επτασφράγιστα συρτάρια. Ένιωθα ότι ήταν πολύ σημαντικό να ειπωθούν αυτές οι ιστορίες και να προβληματιστεί το κοινό· να σκεφτεί το κοινό πάνω σε αυτά που γίνανε, πάνω στο τι είναι τελικά έγκλημα πολέμου. Είναι έγκλημα πολέμου να υπερασπίζεσαι τον τόπο σου; Είναι έγκλημα πολέμου αν δεν φέρεις διακριτικά στρατιώτη να παίρνεις στα χέρια σου την προστασία της οικογένειάς σου και του σπιτιού σου; Ήταν επίσης πάρα πολύ σημαντικό να γίνει αυτή η καταγραφή αυτών των γεγονότων. Όλες οι προσπάθειες που είχαν γίνει αυτά τα 80 χρόνια, δηλαδή μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και μέχρι τις μέρες μας ήτανε ημιτελής και πολλές φορές δεν έφτανε καν στο κοινό».

Αν δεν έχουμε πεισθεί ακόμα, για ποιο λόγο πρέπει να δούμε την ταινία «Όταν ο Ερμής Κράτησε την Αναπνοή του»;

«Υπάρχουν πάρα πολλές ανέκδοτες μαρτυρίες, μαρτυρίες δηλαδή που καταγράφονται για πρώτη φορά μπροστά στην κάμερα. Θα τις δείτε στην ταινία».

«Όταν ο Ερμής Κράτησε την Αναπνοή του»: Συζήτηση με τη δημιουργό του ντοκιμαντέρ Βίκυ Βελλοπούλου

Η κινηματογραφική έκδοση της τηλεοπτικής σειράς «Όταν ο Ερμής Κράτησε την Αναπνοή του» υπάρχει διαθέσιμη στην πλατφόρμα ταινιών του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης ενώ η τηλεοπτική σειρά ήδη προβάλλεται από γνωστή πλατφόρμα τηλεοπτικού προγράμματος.

Όλες οι Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο,  στο ertnews.gr
Διάβασε όλες τις ειδήσεις μας στο Google
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου (όχι αυτολεξεί) ή μέρους αυτών μόνο αν:
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος