Οι σύγχρονοι άνθρωποι ζούσαν στην ανατολική Αφρική 38.000 χρόνια νωρίτερα από ό,τι εκτιμούσαν οι επιστήμονες

Οι σύγχρονοι άνθρωποι εμφανίστηκαν στην ανατολική Αφρική τουλάχιστον 38.000 χρόνια νωρίτερα από ό,τι πίστευαν οι επιστήμονες μέχρι σήμερα. Το συμπέρασμα αυτό προέκυψε από τα ίχνη μιας κολοσσιαίας ηφαιστειακής έκρηξης που χρησιμοποιήθηκε για τη χρονολόγηση των πρώτων αδιαμφισβήτητων απολιθωμάτων του Homo sapiens.

Τα λείψανα, που ονομάστηκαν Omo I, ανακαλύφθηκαν στην τοποθεσία Omo Kibish κοντά στον ποταμό Omo της Αιθιοπίας τη δεκαετία του 1960 και χρονολογούνταν προ περίπου 195.000 ετών. Τώρα, η νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στις 12 Ιανουαρίου στο περιοδικό «Nature», αφηγείται μια διαφορετική ιστορία – τα λείψανα είναι παλαιότερα από μια κολοσσιαία ηφαιστειακή έκρηξη που συγκλόνισε την περιοχή πριν από περίπου 233.000 χρόνια.

Η νέα εκτίμηση τοποθετεί τα απολιθώματα μεταξύ των παλαιότερων λειψάνων Homo sapiens που έχουν ανακαλυφθεί ποτέ στην Αφρική, δεύτερα μετά τα δείγματα ηλικίας 300.000 ετών που βρέθηκαν στην τοποθεσία Jebel Irhoud στο Μαρόκο το 2017. Ωστόσο, τα κρανία του Jebel Irhoud διαφέρουν αρκετά στα φυσικά χαρακτηριστικά τους από εκείνα των σύγχρονων ανθρώπων, ώστε ορισμένοι επιστήμονες να αμφισβητούν την ταξινόμησή τους ως Homo sapiens. Αυτό σημαίνει ότι η νέα ανακάλυψη σηματοδοτεί την αρχαιότερη μη αμφισβητούμενη χρονολόγηση σύγχρονων ανθρώπων στην Αφρική.

Οι σύγχρονοι άνθρωποι ζούσαν στην ανατολική Αφρική 38.000 χρόνια νωρίτερα από ό,τι εκτιμούσαν οι επιστήμονες
(Nature)

«Σε αντίθεση με άλλα απολιθώματα του Μέσου Πλειστόκαινου, τα οποία θεωρείται ότι ανήκουν στα πρώιμα στάδια της γενεαλογικής γραμμής του Homo sapiens, ο Omo I διαθέτει αδιαμφισβήτητα χαρακτηριστικά του σύγχρονου ανθρώπου, όπως έναν ψηλό και σφαιρικό κρανιακό θόλο και ένα πηγούνι», ανέφερε σε δήλωσή του ο συν-συγγραφέας της μελέτης Aurélien Mounier, παλαιοανθρωπολόγος στο Μουσείο του Ανθρώπου (Musée de l’Homme) στο Παρίσι.

Τα λείψανα βρέθηκαν στην Μεγάλη Ρηξιγενή Κοιλάδα, μια ενεργή ηπειρωτική ρηξιγενή ζώνη όπου η αφρικανική τεκτονική πλάκα χωρίζεται σταδιακά σε δύο μικρότερες πλάκες, την πλάκα της Σομαλίας και την πλάκα της Νουβίας. Παρά την ανακάλυψη των απολιθωμάτων πριν από περισσότερα από 50 χρόνια, οι επιστήμονες δυσκολεύτηκαν να χρονολογήσουν με ακρίβεια τα λείψανα του Όμο Ι. Επιπλέον, κοντά στα απολιθώματα δε βρέθηκαν λίθινα αντικείμενα ή πανίδα που θα μπορούσαν να χρονολογηθούν, και η τέφρα κάτω από την οποία θάφτηκαν, ήταν πολύ λεπτόκοκκη για ραδιομετρία – μια μέθοδος που ποσοτικοποιεί τις ποσότητες ορισμένων ραδιενεργών ισοτόπων (εκδοχές ενός στοιχείου με διαφορετικό αριθμό νετρονίων στον πυρήνα) με γνωστούς ρυθμούς διάσπασης.

Για να παρακάμψουν αυτά τα προβλήματα, οι ερευνητές συνέλεξαν δείγματα ελαφρόπετρας από το ηφαίστειο Σάλα που βρισκόταν σε απόσταση μεγαλύτερη των 400 χιλιομέτρων, τα οποία λείαναν σε μέγεθος μικρότερο από ένα χιλιοστό. Πραγματοποιώντας μια χημική ανάλυση στην ελαφρόπετρα που βρέθηκε στο ηφαίστειο και συγκρίνοντας την με το στρώμα τέφρας στο ίζημα πάνω από το σημείο όπου βρέθηκαν τα απολιθώματα, οι ερευνητές μπόρεσαν να επιβεβαιώσουν ότι και οι δύο είχαν την ίδια χημική σύσταση και, επομένως, προέρχονταν από την ίδια έκρηξη. Αποδείχθηκε ότι τα δείγματα ελαφρόπετρας και το στρώμα τέφρας είναι ηλικίας περίπου 233.000 ετών – πράγμα που σημαίνει ότι τα απολιθώματα του Omo I που βρέθηκαν κάτω από την τέφρα, είναι τουλάχιστον ίδιας ηλικίας ή και παλαιότερα.

«Αρχικά, διαπίστωσα ότι υπήρχε γεωχημική ταύτιση, αλλά δεν είχαμε την ηλικία της έκρηξης του ηφαιστείου», δήλωσε στην ανακοίνωση η επικεφαλής συγγραφέας Céline Vidal, ηφαιστειολόγος στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. «Έστειλα αμέσως τα δείγματα του ηφαιστείου Σάλα στους συναδέλφους μας στη Γλασκώβη, ώστε να μετρήσουν την ηλικία των πετρωμάτων. Όταν έλαβα τα αποτελέσματα και διαπίστωσα ότι ο αρχαιότερος Homo sapiens από την περιοχή ήταν παλαιότερος από ό,τι πιστεύαμε, ενθουσιάστηκα».

Πιθανότατα δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ορισμένοι από τους πρώτους προγόνους της ανθρωπότητας ζούσαν σε μια γεωλογικά ενεργή ρηξιγενή κοιλάδα, δήλωσε ο Clive Oppenheimer, ηφαιστειολόγος στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ.

Η τεκτονική δραστηριότητα δημιούργησε λίμνες που συγκέντρωναν το νερό της βροχής, παρέχοντας γλυκό νερό και προσελκύοντας ζώα για κυνήγι. Η Μεγάλη Ρηξιγενής Κοιλάδα μήκους 7.000 χιλιομέτρων χρησίμευσε ως ένας τεράστιος μεταναστευτικός διάδρομος για ανθρώπους και ζώα, που εκτείνεται από τον Λίβανο στα βόρεια μέχρι τη Μοζαμβίκη στα νότια.

Παρά την εύρεση της ελάχιστης ηλικίας των δειγμάτων Omo I, οι ερευνητές πρέπει να βρουν μια μέγιστη ηλικία τόσο για τα απολιθώματα αυτά όσο και για την εμφάνιση του Homo sapiens στην ανατολική Αφρική. Σχεδιάζουν να το κάνουν αυτό αναλύοντας και άλλα δείγματα τέφρας μαζί με άλλες εκρήξεις ηφαιστείων στην περιοχή, ώστε να μπορέσουν να δημιουργήσουν ένα σταθερότερο γεωλογικό χρονοδιάγραμμα για τα ιζηματογενή στρώματα γύρω από τα απολιθώματα στην περιοχή.

«Αν και η ιατροδικαστική προσέγγιση μας δίνει μια νέα ελάχιστη ηλικία για τον Homo sapiens στην ανατολική Αφρική, εξακολουθούμε να μην έχουμε ένα ανώτατο όριο, μια μέγιστη ηλικία, για την εμφάνισή τους, η οποία πιστεύεται ευρέως ότι έλαβε χώρα σε αυτή την περιοχή», δήλωσε στην ανακοίνωση η συν-συγγραφέας Christine Lane, γεωχρονολόγος στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. Η επιστήμονας εκτιμά ότι η ανακάλυψη νέων ευρημάτων καθώς και νέες μελέτες πιθανώς να δώσουν μια ακόμη παλαιότερη χρονολογία για το είδος μας.

ΠΗΓΗ: Live Science

Όλες οι Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο,  στο ertnews.gr
Διάβασε όλες τις ειδήσεις μας στο Google
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου (όχι αυτολεξεί) ή μέρους αυτών μόνο αν:
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος