Ακόμα θυμάμαι την πρώτη φορά που επισκέφτηκα γραφείο ψυχολόγου. Ήταν πριν από πολλά χρόνια. Συνόδευα ένα συγγενικό μου πρόσωπο. Ήταν σε ένα ισόγειο, το οποίο εφαπτόταν στον κήπο μιας παλιάς αλλά καλοδιατηρημένης πολυκατοικίας, στο Νέο Ηράκλειο. Θυμάμαι ότι έγραφε απέξω: Τάδε Ταδοπούλου και με μεγάλα γράμματα Ψυχολόγος. Κοιταχτήκαμε. Μάλλον περιμέναμε κάτι περισσότερο διακριτικό. Δηλαδή να μην καταλάβουν οι περαστικοί ή οι ένοικοι της πολυκατοικίας ότι πάμε στην ψυχολόγο.
Σταθήκαμε για λίγο διστακτικά, χωρίς να μιλάμε, και μετά το πήραμε απόφαση. Μπήκαμε γρήγορα γρήγορα στην είσοδο και βιαστικά προχωρήσαμε προς την πόρτα του γραφείου. Και άλλη ταμπέλα ήταν τοποθετημένη στην εσωτερική πόρτα. Ψυχολόγος. Χτυπήσαμε το κουδούνι, και μέχρι να μας ανοίξει, η ψυχολόγος, ρίχναμε ανήσυχες ματιές στην είσοδο και στις πόρτες της πολυκατοικίας. Να μην μας δουν…
Σιγά σιγά στις επόμενες επισκέψεις η ντροπή μαλάκωνε, ώσπου διαλύθηκε τελείως. Έγινε αδημονία. Οι επισκέψεις- συνεδρίες έδωσαν εξήγηση στους πανικούς και ανακούφιση στην ταλαιπωρία. Η Αγγελική, πολύ θα ήθελα να πω το όνομά της ολόκληρο αλλά θα θεωρηθεί διαφήμιση, ήταν εξαιρετική επιστήμονας και άνθρωπος. Βοήθησε τον θεραπευόμενό της, του αιτιολόγησε τα συμπτώματα, έκανε μια καίρια παρέμβαση και όταν χρειάστηκε τον παρέπεμψε σε άλλον ειδικό. Σταθήκαμε τυχεροί.
Όταν ήρθε η σειρά μου είχα μια διαφορετική εμπειρία. Χάθηκα σε μια ατέρμονη ομφαλοσκόπηση και μέχρι να βρω τον κατάλληλο θεραπευτή πέρασε καιρός με πολύ πόνο και άχρηστα δάκρυα, όπως και ξόδεμα χρημάτων. Θέλω να πω ότι, δυστυχώς δεν είναι όλοι οι ψυχολόγοι ή οι ψυχίατροι ή οι ειδικοί ψυχικής υγείας καλοί θεραπευτές. Μπορεί να μην έχουν εκπαιδευτεί σωστά. Ή να είναι κακοί ψυχοθεραπευτές. Αυτό όμως δεν ακυρώνει την αξία της ψυχοθεραπείας και την ανάγκη αναζήτησης ψυχολογικής στήριξης.
Όταν μετά την πανδημία 166 εκατομμύρια έφηβοι αντιμετωπίζουν κάποια ψυχική διαταραχή και οι ειδικοί κάνουν λόγο για καταστροφή της ψυχικής υγείας μιας ολόκληρης γενιάς, το στίγμα της ψυχοθεραπείας σβήνει. Δεν είναι τυχαίο το εξώφυλλο και το θέμα του Τhe New Work Times Magazine για την ψυχοθεραπεία.
Το ertnews.gr αντιλήφθηκε έγκαιρα την ανάγκη αποτύπωσης των θεμάτων που αφορούν στην ψυχική υγεία. Με αφορμή τον εορτασμό από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχολογίας στις 27 Μαΐου, σας παρουσιάζουμε τους δέκα από τους πιο επιδραστικούς ψυχολόγους της ιστορίας.
Άρθρο της Κέντρα Τσέρι/ Απόδοση Έφη Ζέρβα
Διάσημοι ψυχολόγοι έχουν συμβάλει με το έργο τους στον τρόπο με τον οποίο κατανοούμε την ανθρώπινη σκέψη και συμπεριφορά. Μελετώντας κάποιους από τους πιο γνωστούς στοχαστές της ψυχολογίας, αντιλαμβανόμαστε το εύρος της. Ενώ όλοι ανήκαν σε μια κυρίαρχη σχολή σκέψης, ο καθένας προσέφερε μια μοναδική οπτική στον κλάδο της ψυχολογίας.
Μέσα από τη λίστα που ακολουθεί, μπορούμε να πάρουμε μια ιδέα από την καριέρα 10 διάσημων ψυχολόγων και της συνεισφοράς τους. Συντάχθηκε με βάση τη μελέτη «Οι 100 πιο επιφανείς ψυχολόγοι του 20ού αιώνα» και σε καμία περίπτωση δεν εξαντλεί το θέμα αυτό. Στόχος είναι να μας παρουσιάσει κάποιες από τις πιο σημαντικές θεωρίες που επηρέασαν όχι μόνο την ψυχολογία, αλλά τον πολιτισμό μας ευρύτερα.
1) Μπ. Φ. Σκίνερ
Ο Μπ. Φ. Σκίνερ είναι ένας από τους πιο διάσημους ψυχολόγους όλων των εποχών. Ήταν πιστός υποστηρικτής του συμπεριφορισμού. Η επιστημολογία του αφορά ολόκληρη την ανθρώπινη δραστηριότητα, τόσο τις δημόσια παρατηρήσιμες συμπεριφορές (περπάτημα, ομιλία) όσο και τις ιδιωτικά παρατηρήσιμες συμπεριφορές (σκέψη, φαντασία).
Πολλές θεραπευτικές τεχνικές που βασίζονται στις θεωρίες του χρησιμοποιούνται εκτενώς και σήμερα, μεταξύ αυτών η τροποποίηση συμπεριφοράς και το σύστημα ανταλλάξιμων αμοιβών. Ο Σκίνερ είναι γνωστός για τις θεωρίες της συντελεστικής εξαρτημένης μάθησης και των προγραμμάτων ενίσχυσης.
2) Ζαν Πιαζέ
Ο Ζαν Πιαζέ ήταν ο ψυχολόγος που άσκησε τη μεγαλύτερη επίδραση στη διαμόρφωση του τρόπου κατανόησης της γνωστικής ανάπτυξης. Η θεωρία της γνωστικής ανάπτυξης τον κατέστησε έναν από τους πιο διάσημους ψυχολόγους στην ιστορία.
Το έργο του είχε ιδιαιτέρως σημαντική επίδραση στην κατανόηση της διανοητικής ανάπτυξης των παιδιών. Η έρευνά του συνέβαλε στην εξέλιξη της αναπτυξιακής ψυχολογίας, της γνωστικής ψυχολογίας, της γενετικής επιστημολογίας και της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης.
Κάποτε ο Άλμπερτ Αϊνστάιν περιέγραψε τις παρατηρήσεις του Πιαζέ σχετικά με τη διανοητική ανάπτυξη και τις γνωστικές διεργασίες ως μια ανακάλυψη «τόσο απλή, που μόνο μια διάνοια θα μπορούσε να έχει σκεφτεί».
3) Σίγκμουντ Φρόιντ
Όταν σκεφτόμαστε διάσημους ψυχολόγους, το μυαλό μας πάει κατευθείαν στον Σίγκμουντ Φρόιντ. Πρόκειται για τον θεμελιωτή της ψυχανάλυσης, μιας κλινικής μεθόδου ψυχοθεραπείας διαμέσου του διαλόγου μεταξύ ασθενούς και ψυχίατρου. Αναγνωρίζεται ως ένας από τους πιο βαθυστόχαστους αναλυτές του 20ού αιώνα, που μελέτησε και προσδιόρισε έννοιες, όπως το ασυνείδητο, την απώθηση, τη λίμπιντο, την ερμηνεία των ονείρων και την παιδική σεξουαλικότητα.
Το έργο του στηριζόταν στην πεποίθηση πως δεν έχουν όλες οι ψυχικές ασθένειες παθολογικά αίτια. Επίσης, παρείχε αποδείξεις πως οι πολιτισμικές διαφορές επιδρούν στην ψυχολογία και τη συμπεριφορά. Το έργο του συνέβαλε στον τρόπο με τον οποίο κατανοούμε την ανθρώπινη ανάπτυξη και την προσωπικότητα, στην κλινική ψυχολογία και στην ψυχοπαθολογία .
4) Άλμπερτ Μπαντούρα
Το έργο του Άλμπερτ Μπαντούρα αποτελεί κομμάτι της γνωσιακής επανάστασης που ξεκίνησε στον χώρο της ψυχολογίας στα τέλη της δεκαετίας του 1960. Η δική του θεωρία της κοινωνικής μάθησης υπογραμμίζει τη σπουδαιότητα της μάθησης μέσω της παρατήρησης, της μίμησης και της μοντελοποίησης.
«Η μάθηση θα ήταν υπέρμετρα κοπιώδης, για να μην πούμε επικίνδυνη, εάν οι άνθρωποι έπρεπε να στηρίζονται αποκλειστικά στις συνέπειες των δικών τους πράξεων για να μάθουν πώς να δρουν», εξηγεί ο Μπαντούρα στο βιβλίο του «Θεωρία της Κοινωνικής Μάθησης» (1977).
5) Λίον Φέστινγκερ
Η θεωρία του Λίον Φέστινγκερ, από τις σπουδαιότερες στην Κοινωνική Ψυχολογία, αναφέρεται στην ψυχολογική κατάσταση που δηµιουργείται, όταν κάποιος αναγκάζεται από τους άλλους να συµπεριφερθεί µε τρόπο αντίθετο µε τις στάσεις του. Ανέπτυξε τις θεωρίες της γνωστικής ασυμφωνίας και της κοινωνικής σύγκρισης για να εξηγήσει τους τρόπους με τους οποίους οι κοινωνικές συνθήκες επηρεάζουν την ανθρώπινη συμπεριφορά. Η γνωστική ασυμφωνία είναι η κατάσταση δυσφορίας που βιώνει ένα άτομο όταν έχει δύο αντικρουόμενες πεποιθήσεις. Για παράδειγμα, μπορεί να καπνίζει, ενώ γνωρίζει ότι είναι κακό για την υγεία του.
Σύμφωνα με τη θεωρία της κοινωνικής σύγκρισης, αξιολογούμε τις ιδέες μας συγκρίνοντάς τις με αυτό που πιστεύουν οι άλλοι. Επίσης, είναι πιο πιθανόν να αναζητούμε άτομα με τα οποία έχουμε ίδιες πεποιθήσεις και αξίες.
6) Γουίλιαμ Τζέιμς
Ο ψυχολόγος και φιλόσοφος Γουίλιαμ Τζέιμς αποκαλείται συχνά «πατέρας της αμερικανικής ψυχολογίας». Η διδασκαλία του και τα γραπτά του βοήθησαν να καθιερωθεί η ψυχολογία ως επιστήμη. Μεταξύ των πολλών επιτευγμάτων του ήταν η έκδοση του βιβλίου του «Οι αρχές της Ψυχολογίας» (1.200 σελ.), που γρήγορα έγινε κλασικό στον τομέα του.
Επιπλέον, ο Τζέιμς συνέβαλε στη θεωρία του λειτουργισμού και του πραγματισμού και επηρέασε πολλούς φοιτητές ψυχολογίας κατά τη διάρκεια της 35ετούς καριέρας του ως καθηγητής.
7) Ιβάν Παβλόφ
Ένα από τα άτομα που θεωρείται από τους πιο διάσημους ψυχολόγους ενώ δεν ήταν ψυχολόγος στην πραγματικότητα. Ο Ιβάν Παβλόφ ήταν Ρώσος φυσιολόγος, του οποίου η έρευνα στα εξαρτημένα αντανακλαστικά και στην κλασική εξαρτημένη μάθηση επηρέασε την άνοδο του συμπεριφορισμού στην ψυχολογία.
Οι πειραματικές μέθοδοι του Παβλόφ συνέβαλαν στην ώθηση της ψυχολογίας μακριά από την ενδοσκόπηση και τις υποκειμενικές εκτιμήσεις, προς την αντικειμενική αξιολόγηση της συμπεριφοράς. Η ονομασία σκύλος του Παβλόφ αναφέρεται στο πρώτο εμπειρικό πείραμα του βραβευμένου με Νόμπελ Φυσιολογίας και Ιατρικής Ρώσου επιστήμονα για την απόδειξη της εξαρτημένης μάθησης. Κατά την διάρκεια των πειραμάτων του για τη σχέση μεταξύ της σιελόρροιας και της πέψης, ο Πάβλοφ είχε παρατηρήσει ότι ακόμη και τα ίδια τα βήματα του ιδιοκτήτη προκαλούσαν σιελόρροια σε σκύλους κυνοκομειών, παρόλο που οι σκύλοι δεν έβλεπαν ακόμη το φαγητό. Υποψιάστηκε ότι αφού μετά τον ήχο των βημάτων ακολουθούσε το τάισμα, οι σκύλοι είχαν συνδέσει τον ήχο των βημάτων με το φαγητό
8) Καρλ Ρότζερς
Ο Καρλ Ρότζερς έδωσε έμφαση στις ψυχικές δυνάμεις του ανθρώπου και θεωρούσε ότι ο καθένας μπορεί να αποκτήσει την απαραίτητη επίγνωση για να μεταμορφώσει τη ζωή του, αναπτύσσοντας μία αυθεντική σχέση με τον θεραπευτή του. Ίσως επηρεασμένος από τις σπουδές του στη Θεολογία θεωρούσε τη συνθήκη του σεβασμού και της αποδοχής χωρίς κριτική προϋπόθεση στη θεραπευτική σχέση. Επιπλέον, υποστήριξε ότι το άτομο διαθέτει τις δικές του πηγές επούλωσης και προσωπικής ανάπτυξης. Οι απόψεις του έγιναν η βάση για την ανάπτυξη της προσωποκεντρικής ψυχοθεραπείας.
Ο Ρότζερς θεωρεί ότι ο οργανισμός και ο εαυτός καθορίζουν τη διαμόρφωση της προσωπικότητας. Ο οργανισμός είναι ο χώρος που εμπεριέχει τις εμπειρίες μας, η ολότητα των οποίων ονομάζεται φαινομενολογικό πεδίο και είναι το προσωπικό σύστημα αναφορών του ατόμου. Κάθε άνθρωπος μπορεί να καταλάβει τους συνανθρώπους του μέσω της ενσυναίσθησης (ψυχικής ταύτισης).
Η κόρη του, Νάταλι Ρότζερς, τον περιέγραφε ως «πρότυπο συμπόνοιας και δημοκρατικών ιδεών στην προσωπική του ζωή αλλά και στην εργασία του ως καθηγητής, συγγραφέας και ψυχοθεραπευτής».
9) Έρικ Έρικσον
Η θεωρία της ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης του Έρικ Έρικσον προκάλεσε το ενδιαφέρον και πυροδότησε την έρευνα σχετικά με την ανθρώπινη ανάπτυξη καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας, κάτι που τον καθιστά έναν από τους πιο διάσημους ψυχολόγους στην ιστορία. Είναι ο ψυχολόγος που εισήγαγε τον όρο «κρίση ταυτότητας».
Εκπρόσωπος της Ψυχολογίας του Εγώ, ο οποίος σπούδασε με την Άννα Φρόιντ, ο Έρικσον διεύρυνε την ψυχαναλυτική θεωρία διερευνώντας την ανάπτυξη καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας, εστιάζοντας σε συμβάντα από την παιδική, την ενήλικη και την τρίτη ηλικία.
10) Λεβ Βιγκότσκι
Ο Λεβ Βιγκότσκι ,σημαντικός Ρώσος ψυχολόγος, ήταν σύγχρονος του Πιαζέ, του Φρόιντ, του Σκίνερ και του Παβλόφ, ωστόσο το έργο του δεν απέκτησε την ανάλογη φήμη κατά τη διάρκεια της ζωής του. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι, μέχρι πρόσφατα, ο δυτικός κόσμος δεν είχε πρόσβαση σε αυτό.
Από τη δεκαετία του 1960 έως και τα μέσα της δεκαετίας του 1990, πολλά από τα κείμενά του μεταφράστηκαν από τα ρωσικά. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η δουλειά του να ασκήσει τεράστια επιρροή τις τελευταίες δεκαετίες, ειδικά στους τομείς της εκπαιδευτικής ψυχολογίας και της ανάπτυξης των παιδιών. Παρά το γεγονός ότι πέθανε σε ηλικία μόλις 38 ετών, είναι ένας από τους ψυχολόγους του 20ού αιώνα που αναφέρονται πιο συχνά.
______________________________________________________________________
Η ψυχολογία διαμορφώθηκε και επηρεάστηκε από έναν αριθμό διακεκριμένων στοχαστών, μεταξύ αυτών διάσημων ψυχολόγων όπως ο Φρόιντ, ο Σκίνερ και ο Πιαζέ. Κάθε στοχαστής άφησε το σημάδι του και συνέβαλε στον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε για τον νου και τη συμπεριφορά μας. Κι ενώ η συνεισφορά τους εξακολουθεί να διαμορφώνει τη σύγχρονη ψυχολογία, ερευνητές και κλινικοί ιατροί συνεχίζουν να εργάζονται για την περαιτέρω κατανόηση της ανθρώπινης ψυχολογίας.
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος