Στην πρώτη ανακοίνωση των πλαισίων στα οποία έλαβε χώρα η σεξουαλική κακοποίηση των ατόμων που εμπιστεύθηκαν τις εμπειρίες τους στην πλατφόρμα MeNowMeToo προχώρησε σήμερα το Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας και η Χρυσή Ολυμπιονίκης της Ιστιοπλοΐας, Ψυχολόγος Bsc. και Υπεύθυνη υλοποίησης προγράμματος S.O.F.I.A. project. Σοφία Μπεκατώρου.
Στην πλατφόρμα www.menowmetoo.gr μπορεί κάθε άτομο να α) περιγράψει την εμπειρία κακοποίησης που έχει ζήσει (ανώνυμα) και β) να ονοματίσει τον δράστη αλλά και το πλαίσιο στο οποίο συνέβη το περιστατικό.
Τα πλαίσια περιλαμβάνουν σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ινστιτούτα επαγγελματικής κατάρτισης, σχολές και πανεπιστήμια, φροντιστήρια, νοσοκομεία, κλινικές και ιατρεία, δημόσιες υπηρεσίες, επιχειρήσεις, αθλητικούς χώρους, γυμναστήρια, κατασκηνώσεις, μέσα μαζικής μεταφοράς, θρησκευτικούς χώρους. Η λίστα με τα στοιχεία είναι διαθέσιμη εδώ.
Επισημαίνεται ότι κάποιοι από τους φορείς που αναφέρονται αφορούν περιστατικά που συνέβησαν σε παρελθόντα χρόνο και κάποιοι άλλοι σε παροντικό.
Τα πρώτα στοιχεία από την ανάλυση των δεδομένων
Στην συνέντευξη Τύπου παρουσίαστηκαν τα πρώτα συμπεράσματα από τις μαρτυρίες που έχουν κατατεθεί ανώνυμα από τις 10 Δεκεμβρίου, που ανακοινώθηκε η δημιουργία της πλατφόρμας, μέχρι σήμερα. Την εκδήλωση συντόνισε η δημοσιογράφος Φρύνη Τσάκωνα, ενώ παρευρέθηκε και η Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, αρμόδια για θέματα Δημογραφικής Πολιτικής και Οικογένειας κα Μαρία Συρεγγέλα, εκπρόσωποι φορέων, υποστηρικτές και εθελόντριες του Ε.Δ.κ.Β.
Όπως αναφέρει η ψυχολόγος και συνιδρύτρια του Ευρωπαϊκού Δικτύου κατά της Βίας, Αντωνία Τσιριγώτη, «έχουμε λάβει 208 μαρτυρίες, 4 την ημέρα κατά μέσο όρο. 150 από αυτές έχουν αναλυθεί, κωδικοποιηθεί και σήμερα παρουσιάζουμε για πρώτη φορά τα πρώτα στοιχεία που έχουμε συλλέξει. Κατά πλειοψηφία είναι μαρτυρίες γυναικών, ωστόσο δεχόμαστε από οποιοδήποτε άτομο ανεξαρτήτων φύλου».
Το 40% είναι σήμερα έως 25 ετών και το 60% έως 35 ετών.
Ο τύπος της κακοποίησης
Το 70% αφορά σεξουαλική κακοποίηση είτε με σωματική επαφή με ανήλικο, είτε σεξουαλικές πράξεις χωρίς συναίνεση, βιασμό, σεξουαλική επίθεση μέσω εικόνων.
Το 18% αφορούν σεξουαλική παρενόχληση, είτε με σωματική επαφή είτε όχι. Ένα 5,3% αφορά συντροφική βία, ουσιαστικά σε ζευγάρι είτε ενηλίκων είτε εφήβων σε σχέση.
Ηλικία θυμάτων
Όσο για την ηλικία των ατόμων κατά την περίοδο του συμβάντος, στο 45% έχι συμβεί έως τα 14 του χρόνια. «Αυτό είναι κάτι που γενικότερα επιβεβαιώνεται και από τη βιβλιογραφία, ότι συμβαίνει συχνότερα σε μικρές ηλικίες», συμπληρώνει η κ. Τσιριγώτη.
Το 63% ήταν έως 18 ετών και το 86,5% έως 25 ετών.
Το έχουν πει σε κάποιον;
Για το 6,7% είναι η πρώτη φορά που το αποκαλύπτουν σε κάποιον, ενώ το 93% το έχει αποκαλύψει και στο παρελθόν. Το 65% έχει μιλήσει σε άτομα του φιλικού περιβάλλοντος ή και αλλού, ενώ στις αρχές έχει απευθυνθεί μόνο το 12,7%.
Το 60% το έχουνε πει μόνο σε μία πηγή στήριξης, ενώ το 33% σε περισσότερες. Όμως μόνο το 37% το μοιράστηκε αμέσως, μέσα σε μια εβδομάδα, έναν μήνα. Στους υπόλοιπους πήρε από 6 μήνες σε ένα χρόνο και πάνω να μιλήσουν.
Η ταυτότητα του δράστη
Στα παιδιά, οι δράστες κυρίως είναι συγγενείς (25,4%). Ακολουθούν άτομα σε θέσεις ευθύνης, δηλαδή εκπαιδευτικοί, γιατροί, προπονητές, ομαδάρχες κλπ, σε ένα συνολικό ποσοστό 19,5%.
Στις έφηβες, μία στις 3 αναφέρει ως δράστη άτομο, με το οποίο βγήκαν ραντεβού ή που το θεωρούσαν σύντροφό τους (ενδεχόμενη αποπλάνηση). Παρόμοιο είναι το ποσοστό στις ενήλικες γυναίκες, όπου το 32,8% αναφέρει κακοποίηση από σύντροφο (ραντεβού, ερωτική/σεξουαλική σχέση).
Ακολουθούν και πάλι άτομα σε θέσεις ευθύνης, για τις έφηβες στο 27,5%.
Το 48,2% αναφέρει το όνομα του δράστη, ενώ το 13% δηλώνει πως θέλει, αλλά δεν μπορεί για διάφορους λόγους.
Τα πλαίσια στα οποία συνέβησαν τα περιστατικά
Το 22% αφορούν την οικογένεια, το 20% την εκπαίδευση, 15% τη συντροφική βία.
14% την εργασία, 9% την υγεία (χώρους νοσοκομείων, ιατρείων), τη γειτονιά, την άθληση και χώρους στους οποίους πηγαίνουμε να λάβουμε κάποιες υπηρεσίες και να καλύψουμε κάποιες ανάγκες.
Σε 11 περιπτώσεις υπάρχουν πολλαπλοί δράστες που ανήκουν σε διαφορετικά πλαίσια, ή ο ίδιος δράστης σχετίζεται με περισσότερες του ενός περιπτώσεις.
Συγκεκριμένα κατονομάζονται δημοτικά, γυμνάσια, λύκεια, εκπαιδευτικά ιδρύματα, ή επαγγελματικής κατάρτισης, πανεπιστήμια, φροντιστήρια -αυτά αφορούν τον χώρο της εκπαίδευσης. Στον χώρο της υγείας, νοσοκομεία, ιατρεία, ιδιωτικές κλινικές, χώροι εργασίας, είτε δημόσιοι είτε ιδιωτικοί, χώροι διασκέδασης, χώροι άθλησης και χώροι λήψης υπηρεσιών, είτε Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, είτε σε σχέση με την εκκλησία, είτε σύλλογοι.
Μια νέα, σοκαριστική μαρτυρία κακοποίησης από προπονητή δημοσιοποίησε μεταξύ άλλων η Σοφία Μπεκατώρου, διαβάζοντάς την στο πλαίσιο της συνέντευξης Τύπου.
Γιατί είναι σημαντική η καταγραφή των μαρτυριών
«Θέλουμε να δώσουμε ορατότητα στο θέμα και να διεκδικήσουμε αλλαγές στη νομοθεσία, στους κανονισμούς, γιατί κάθε οργανωμένο πλαίσιο στο οποίο απευθυνόμαστε για να πάρουμε μια υπηρεσία, για την εκπαίδευση μας, για διάφορες δραστηριότητες, οφείλει να έχει διαδικασίες και να μπορούν να αισθάνονται τα άτομα ασφαλή να αναφέρουν την εμπειρία τους και να γίνει κάτι», υπογραμμίζει η κ. Τσιριγώτη.
«Οι άνθρωποι που κακοποιούν παιδιά, είτε οι άνθρωποι που κακοποιούν σεξουαλικά έχουν συγκεκριμένα μοτίβα και προσπαθούν να έχουν πρόσβαση στα θύματά τους μέσα από συγκεκριμένα πλαίσια. Δεν μπορεί λοιπόν ένα πλαίσιο να το επιτρέπει αυτό. Θα έπρεπε όχι μόνο να ενδιαφέρονται να φτιάξουν διαδικασίες αλλά και να τις επικαιροποιούν ανά τακτά χρονικά διαστήματα», εξηγεί.
Ένας δεύτερος στόχος της πρωτοβουλίας είναι η διασύνδεση των ατόμων που έχουν κακοποιηθεί από τον ίδιο δράστη ή στο ίδιο πλαίσιο, γιατί μέχρι τώρα δεν υπάρχει η δυνατότητα να συναντηθούν. Στη δικαιοσύνη, για παράδειγμα, δεν γίνεται αυτή η διασύνδεση. Μπορεί να υπάρχουν πολλές καταγγελίες για τον ίδιο δράστη, αλλά δεν διασυνδέονται.
«Από τις 108 περιπτώσεις στις οποίες γνωρίζουν τον δράστη και που η εμπειρία τους αποτελεί ποινικό αδίκημα, ανεξαρτήτως αν έχει παραγραφεί όχι, το 64% θέλουν να επικοινωνήσουμε μαζί τους σε περίπτωση που λάβουμε άλλες αναφορές που αφορούν είτε το ίδιο πλαίσιο είτε τον ίδιο δράστη», σημειώνει η κ. Τσιριγώτη.
Όταν διασυνδέονται υποθέσεις, είναι πιο προστατευμένα τα θύματα, καθώς η συνηθισμένη τακτική των δραστών είναι να κάνουν μήνυση για συκοφαντικές δυσφημίσεις και άλλα πράγματα εναντίον τους. Και καταλαβαίνετε ότι στη σεξουαλική παραβίαση αν εχουν περάσει 2 μέρες, δεν μπορεί να τεκμηριωθεί ιατροδικαστικά, επομένως και εκεί έχουμε ένα μεγάλο πρόβλημα που πρέπει να επιλύσουμε.
«Το τραύμα του βιασμού και της σεξουαλικής κακοποίησης είναι πάρα πολύ μεγάλο, αλλά είναι ακόμη μεγαλύτερο το τραύμα που προκαλείται όταν αποφασίζεις να μιλήσεις και δεν βρίσκεις τη στήριξη που θα έπρεπε να βρεις. Και όταν απευθύνεσαι στις αρχές και επίσης δεν βρίσκεις τη στήριξη που θα έπρεπε να βρεις. Όταν δεν δικαιώνονται τα θύματα που προσφεύγουν, τότε συχνά έχουν να διαχειριστούν ένα επιπρόσθετο τραύμα, πολύ βαθύ», σχολιάζει η συνιδρύτρια του Ευρωπαϊκού Δικτύου κατά της Βίας, κ. Κική Πετρουλάκη.
«Η καταγραφή μέσω της πλατφόρμας ΜeΝowΜeΤoo είναι εδώ για να μείνει», τονίζει η Σοφία Μπεκατώρου. «Να καταγράψει τα περιστατικά βίας από διαφορετικούς χώρους, ώστε να μας δώσει αξιόπιστα στοιχεία ώστε να γίνουν οι σωστές παρεμβάσεις. Είναι η πλατφόρμα που θα βοηθήσει έμπρακτα να χαρτογραφηθεί το μέγεθος του παγόβουνου που αναλύουμε. Προσωπικά στόχος της συμμετοχής μου στην προσπάθεια αυτή, συνεργαζόμενη με το ευρωπαϊκό δίκτυο κατά της βίας είναι ο συντονισμός διαφορετικών δημόσιων φορέων και μη κυβερνητικών οργανώσεων, ώστε να επιτευχθεί ένα ξεκάθαρο πλαίσιο που θα παρέχει σε ένα θύμα υποστήριξη, ώστε να είναι λειτουργικό και να επανενταχθεί ομαλά στην κοινωνία».
Η Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων κα Μαρία Συρεγγέλα από την πλευρά της δηλώνει: «Μέχρι πρότινος τα θύματα φοβόντουσαν να μιλήσουν. Αυτό όμως αλλάζει. Η κοινωνία έχει ωριμάσει και ακούει τα θύματα βίας. Στο πλευρό των θυμάτων είναι και η Πολιτεία, προωθώντας σειρά μέτρων και δράσεων για την πρόληψη και καταπολέμηση της κακοποίησης. Στεκόμαστε αρωγοί σε κάθε προσπάθεια όπως είναι το #MeNow_MeToo γιατί ο σκοπός είναι κοινός και προωθούμε τη συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών».
Ξεκαθαρίζει επίσης το εξής: «Ο πόλεμος αυτός δεν είναι πόλεμος των φύλων, δεν έχουμε να χωρίσουμε οι άντρες κάτι με τις γυναίκες. Είναι ένας πόλεμος που αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα. Και σε αυτόν λοιπόν τον πόλεμο θέλουμε μαζί μας και τους άντρες και αυτοί να μιλούν να μη σωπαίνουν και να υποστηρίζουν τις γυναίκες που είναι θύματα βίας».
Οι προτάσεις του MeNowMeToo
Όπως σημειώνει η κ. Πετρουλάκη, τα πλαίσια πρέπει να έχουν υποχρεωτικά -και να τις εφαρμόζουν- διαδικασίες για επώνυμη και ανώνυμη καταγγελία για σεξουαλική κακοποίηση και παρενόχληση, με τουλάχιστον δύο σημεία εισόδου, μέσα και έξω από το πλαίσιο, για να αποφεύγονται οι διαδικασίες συγκάλυψης. Επίσης, κώδικες δεοντολογίας και κανονισμούς που να περιλαμβάνουν διαδικασίες πειθαρχικού ελέγχου και επιβολής κυρώσεων στον δράστη και λήψη μέτρων για την προστασία των θυμάτων. Αλλά και πολιτική υποχρεωτικής αναφοράς για όλα τα άτομα (whistleblowing) και υποχρεωτική αναφορά στις αρχές εάν υποπέσει στην αντίληψη του φορέα ένα τέτοιο περιστατικό.
Δεύτερον, όλες οι αρχές, επαγγελματικοί σύλλογοι, ή άλλος φορέας που εκδίδει και έχει δικαίωμα να ανακαλεί άδειες άσκησης επαγγέλματος, πρέπει να έχουν διαδικασία στην οποία μπορεί να προσφύγει κάθε άτομο που του συνέβη κάτι τέτοιο από ένα άτομο, ιατρό, δικηγόρο, ψυχολόγο, κοινωνικό λειτουργό. Αυτή η διαδικασία πρέπει να είναι απλή, εύκολη και χωρίς κόστος. Και φυσικά να υπάρχουν κυρώσεις.
Ένα ακόμα θέμα τη σημασία του οποίου υπογραμμίζει η συνιδρύτρια του Ευρωπαϊκού Δικτύου κατά της Βϊας, είναι η ανάγκη να αποσυνδεθεί η ιατροδικαστική εξέταση από την καταγγελία στα σεξουαλικά εγκλήματα. Όπως είπε χαρακτηριστικά: «Στα σεξουαλικά εηκλήματα, άν πας μετά από 2-3 ημέρες είναι αδύνατον να τεκμηριωθεί ο δράστης από το γενετικό υλικό. Το είδαμε αυτό καθαρά και στην περίπτωση της Θεσσαλονίκης, αλλά και αλλού. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι κανένα θύμα, όσο έτοιμο και αν είναι να καταγγείλει, δεν θα προλάβει να κάνει εγκαίρως ιατροδικαστική εξέταση για σεξουαλική παραβίαση. Ειδικά εάν ζει σε μια μικρή πόλη, που σημαίνει ότι άπλυτη πρέπει να πάει την πρώτη εργάσιμη μέρα 9.00 με 15.00, αφού έχει περάσει να πάρει το παραπεμπτικό από την αστυνομία, σε μια άλλη πόλη για να κάνει την Ιατροδικαστική εξέταση. Δεν λέω να γίνουν άμεσα τα εξειδικευμένα κέντρα υποστήριξης θυμάτων σεξουαλικής βίας του άρθρου 25, της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, αλλά πρέπει να βρεθεί ένας άλλος τρόπος στα νοσοκομεία να γίνεται η συλλογή υλικού. Ή, όπως λειτουργούν στις δολοφονίες, οι ιατροδικαστές να είναι on call, και για τέτοιου είδους περιστατικά».
Τέλος, τονίζεται η σημασία δημιουργίας μητρώου δραστών σεξουαλικών εγκλημάτων, ούτως ώστε να απομακρύνονται από τα πλαίσια στα οποία εργάζονται.
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος