Γιατί η πραγματική αυτοφροντίδα αφορά τους άλλους

Όλοι μας, λίγο πολύ, έχουμε ακούσει για πρακτικές αυτοφροντίδας. Είναι ένας τρόπος να δώσουμε προτεραιότητα στη συναισθηματική, ψυχική και σωματική μας υγεία και ευεξία. Η λέξη υπήρξε πολύ δημοφιλής και την περίοδο του εγκλεισμού με τον κορονοϊό, το 2020 και το 2021.

Ωστόσο, όσο και να σας θυμίζει την Γκουίνεθ Πάλτροου και την Goop ή αφρόλουτρα και αρωματικά κεριά, η λέξη έχει «βαριά» ιστορία.

Η ιστορία της λέξης αυτοφροντίδα

Πρωτοεμφανίσθηκε τη δεκαετία του 1950 και απέκτησε δύναμη και δημοτικότητα μέσα από την ψυχιατρική και το κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα των Αφροαμερικανών.

 Ο όρος αυτοφροντίδα ενσωματώθηκε στη διδασκαλία της ιατρικής δεοντολογίας τη δεκαετία του 1950 και χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά για τους ιδρυματοποιημένους ασθενείς. Το ζητούμενο ήταν η ενθάρρυνση των ασθενών να φροντίζουν τον εαυτό τους και την προσωπική τους υγιεινή προκειμένου να ανακτήσουν την αυτοεκτίμησή τους.

Και ενώ ο όρος είχε ήδη ενσωματωθεί τη δεκαετία του 1960 στην ιατρική ψυχιατρική κοινότητα, κατά τη διάρκεια του κινήματος των Αφροαμερικανών, «Μαύροι Πάνθηρες», ο όρος απέκτησε ισχυρότερη δυναμική.

Οι Μαύροι Πάνθηρες συνειδητοποίησαν ότι για να παραμείνουν ισχυροί, θα έπρεπε τα μέλη της κοινότητας να έχουν ψυχική και σωματική υγεία, την ώρα μάλιστα που οι κοινότητες των μαύρων δεν είχαν πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες υγείας και κοινωνικές υπηρεσίες.

Η αυτοφροντίδα ήταν βασισμένη στην κοινότητα. Ήταν προσανατολισμένη σε αξίες και υποστήριζε τον ακτιβισμό. Ήταν ο τρόπος για να εξασφαλιστεί κοινωνική δικαιοσύνη για τις κοινότητες που είχαν πληγεί από την αστυνομική βία και το συστημικό ρατσισμό.

Το 1972, το Κόμμα των Μαύρων Πανθήρων κυκλοφόρησε το Πρόγραμμα των Δέκα Σημείων, το οποίο έδινε έμφαση στην υγεία των μαύρων ως κλειδί για την ανθεκτικότητά τους στον αγώνα για κοινωνική δικαιοσύνη. Η αυτοφροντίδα ήταν ένας τρόπος για να παραμείνεις δεσμευμένος και να προχωρήσεις μπροστά παρά το άγχος, το τραύμα και τις συνεχείς αντιξοότητες.

Γιατί η ψεύτικη αυτοφροντίδα δεν μπορεί να λύσει τα προβλήματά μας

Η εκδοχή της λέξης μέχρι τώρα είχε προσανατολισμό την κοινότητα. Σήμερα σημαίνει κάτι εντελώς διαφορετικό.

Με την εκλογή του προέδρου Τραμπ το 2016, ο όρος αυτοφροντίδα εκτοξεύτηκε. Άρθρα με τον όρο αυτοφροντίδα στον τίτλο δημοσιεύονταν για εβδομάδες μετά τις εκλογές. Tου είδους, «Ένας οδηγός αυτοφροντίδας για την τηλεόραση που πρέπει να παρακολουθήσετε για να ξεχάσετε την άνοδο του Ντόναλντ Τραμπ».

Όταν ήρθε ο κορονοϊός, η αυτοφροντίδα έγινε viral ως μια πολύ αναγκαία και ενθαρρυνόμενη πρακτική για όλους. Η λέξη ενσωματώθηκε στην εποχή που η ευαισθητοποίηση για την ψυχική υγεία βρίσκεται σε άνοδο.

Έχει ξεφύγει πια από τις αρχικές ημέρες της αναζωογόνησης των ακτιβιστών και πέρασε στη σφαίρα της ευεξίας και των αρωματικών κεριών. Προσδιορίζει την ευζωία μέσα από αποτοξινώσεις και αφρόλουτρα. Εδώ η αυτοφροντίδα είναι επιφανειακή και ψεύτικη.

Η ψυχίατρος Πούζα Λάκσμιν χαρακτηρίζει την ψεύτικη αυτοφροντίδα ως έναν «εμπορευματοποιημένο επίδεσμο», με στόχο τον καταναλωτή. Η επιφανειακή αυτοφροντίδα, είναι «κυρίως γεμάτη κενές θερμίδες και χωρίς ουσία», γράφει στο βιβλίο της Real Self-Care: A Transformative Program for Redefining Wellness (Crystals, Cleanses, and Bubble Baths Not Included)[Πραγματική αυτοφροντίδα: Ένα μεταμορφωτικό πρόγραμμα για τον επαναπροσδιορισμό της ευζωίας (Δεν περιλαμβάνονται κρύσταλλοι, αποτοξινώσεις και αφρόλουτρα)].

« Η ψεύτικη αυτοφροντίδα μας κάνει να κοιτάμε προς τα έξω -να συγκρίνουμε τον εαυτό μας με άλλους ή να πασχίζουμε για ένα συγκεκριμένο είδος τελειότητας-πράγμα που σημαίνει ότι είναι αδύνατον να μας βοηθήσει ουσιαστικά σε βάθος χρόνου».

Επισημαίνει ότι,30 εκατ. Αμερικανοί δεν έχουν ασφάλεια υγείας, ότι το 25% του εργατικού δυναμικού δεν μπορεί να πάρει μια μέρα άδεια λόγω ασθένειας, και αναφέρεται στις λίστες αναμονής του εθνικού συστήματος υγείας και στην έλλειψη πρόσβασης σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Είναι σαν να κολυμπούμε συνέχεια αντίθετα στο ρεύμα», λέει.

«Και όταν σας λένε, “Κάνε ένα αφρόλουτρο, πιες ένα ποτήρι κρασί”, είναι πραγματικά εξοργιστικό», προσθέτει η ίδια.

Η πραγματική αυτοφροντίδα, πάντα θα περιλαμβάνει άλλους ανθρώπους. Αφορά τη σύνδεση με όσους ενδιαφέρονται για σένα, όσο εσύ ενδιαφέρεσαι για εκείνους· σχετίζεται με την αποδοχή της βοήθειας που σου δίνουν και με την ενθάρρυνση μεταξύ σας. Επίσης έχει να κάνει με το να ξέρουμε πως δεν είναι υποχρεωτικό να συμμορφωθούμε με τα εξωγενή, κοινωνικής κατασκευής ιδανικά.

Όσοι από εμάς βάλαμε να κάψει λίγο αρωματικό φασκόμηλο και σκεφτήκαμε πως έτσι βοηθούμε τον εαυτό μας να αντιμετωπίσει προβλήματα ψυχικής υγείας, ίσως είναι καιρός να εξοικειωθούμε εκ νέου με τις ριζοσπαστικές ρίζες του κινήματος της αυτοφροντίδας, ακόμα και αν αναγνωρίζουμε πως δεν αντιμετωπίζουμε τα ίδια σοβαρά προβλήματα για τα οποία είχε σχεδιαστεί.