Μαύρη ημέρα για τον ΠΟΥ το πόρισμα για βιασμούς και σεξουαλική κακοποίηση γυναικών στο Κογκό

Στρασβούργο, Ανταπόκριση: Κώστας Δαβάνης

Μόνο στο ertnews.gr

Ανατριχιαστικά στοιχεία σχετικά με τους βιασμούς και την επαναλαμβανόμενη σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση που διέπρατταν γιατροί, ανώτεροι υπάλληλοι του ΠΟΥ, συμπεριλαμβανομένων τοπικών υπαλλήλων και αλλοδαπών εις βάρος δεκάδων γυναικών στο βόρειο Κογκό κατά την διάρκεια ξεσπάσματος επιδημίας του Έμπολα, από το 2018 έως το 2020 αποκαλύπτει το πόρισμα ανεξάρτητής επιτροπής του ΠΟΥ, που παρουσιάστηκε πριν από λίγη ώρα στην Γενεύη και παρουσιάζει το ertnews.gr .

Πόρισμα καταπέλτης

Σύμφωνα με το πόρισμα, ύστερα από συνεντεύξεις με 75 θύματα, 63 γυναίκες και 12 άνδρες, εντοπίστηκαν μεταξύ των 83 φερόμενων ως δραστών βιασμών και σεξουαλικής κακοποίησης, τουλάχιστον 21 άτομα που συνεργαζόταν με τον ΠΟΥ, ενώ οι υπόλοιποι υπηρετούσαν στην UNICEF, τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης αλλά και σε οργανώσεις βοήθειας όπως οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, η Οξχαμ και άλλες.

Το πόρισμα των 35 σελίδων δίνει μια ζοφερή εικόνα, για την κλίμακα των περιστατικών σεξουαλικής εκμετάλλευσης και κακοποίησης κατά την διάρκεια της προσπάθειας καταπολέμησης της 10ης επιδημίας Έμπολα, κατάσταση που συνέβαλε, όπως τονίζεται,  στην αυξημένη ευπάθεια των θυμάτων στα οποία δεν δόθηκε η απαραίτητη υποστήριξη και βοήθεια που απαιτείται για τέτοιες εξευτελιστικές πράξεις. Η ανεξάρτητη επιτροπή εντόπισε επίσης σαφείς δομικές αποτυχίες και ατομική αμέλεια στην πρόληψη και αντιμετώπιση των εγκληματικών πράξεων.

Τα ανατριχιαστικά στοιχεία

Στο πόρισμα τονίζεται ότι περισσότερες από 51 γυναίκες θύματα ανέφεραν ότι οι δράστες τις ανάγκαζαν να έρθουν σε σεξουαλική επαφή μαζί τους με αντάλλαγμα μια θέση εργασίας, δέσμευση  όμως που τελικά δεν τηρούσαν ή  όταν εκείνες αρνούνταν την συνουσία τις απέλυαν. Οι γυναίκες θύματα, η ηλικία των οποίων κυμαίνονταν από 13 έως 43 ετών εργάζονταν κυρίως ως μαγείρισσες, βοηθοί καθαριότητας ή σε προγράμματα ενημέρωσης του πληθυσμού με τις αμοιβές τους να φτάνουν από  50 έως 100  δολ. το μήνα, ενώ οι δράστες υπήκοοι του Κονγκό αλλά και ξένοι εργαζόταν ως μάνατζερ, επιτελικό προσωπικό, οδηγοί και προσωπικό ασφαλείας. Μάλιστα η πλειοψηφία των φερόμενων δραστών ήταν προσωπικό που προσλήφθηκε στο Κονγκό.

Οι δράστες οδηγούσαν τα θύματα τους σε ξενοδοχεία ή ενοικιαζόμενα σπίτια οπού τελούνταν οι απεχθείς πράξεις. Σε εννέα περιπτώσεις βιασμού που καταγγέλθηκαν οι δράστες δεν χρησιμοποίησαν κατά τον βιασμό προφυλακτικό, ενώ έξι θύματα δήλωσαν ότι έκαναν έκτρωση. Τουλάχιστον σε 29 περιπτώσεις οι γυναίκες που κακοποιήθηκαν ή βιάστηκαν έμειναν έγκυες, 21 από αυτές γέννησαν τα παιδιά που κυοφορούσαν. Ο ΠΟΥ εκτιμά πως από την συνεχιζόμενη έρευνα θα προκύψουν και άλλα θύματα.

Οι δράστες

Από την πλευρά τους η πλειοψηφία των δραστών που προέρχονται γεωγραφικά από 8 διαφορετικές περιοχές, αρνήθηκαν τις κατηγορίες περί βιασμών και σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης σημειώνοντας ότι οι συνευρέσεις ήταν συναινετικές.

Οι απεχθείς πράξεις των δραστών ήρθαν στο φως της δημοσιότητας πέρυσι ύστερα από δημοσιεύματα στον τύπο που προκάλεσαν την άμεση διενέργεια έρευνας.

Μαύρη ημέρα για τον ΠΟΥ

«Η συμπεριφορά που περιγράφει το πόρισμα είναι μια προδοσία των ανθρώπων που υπηρετούμε. Αλλά είναι επίσης μια προδοσία των συναδέλφων μας που έθεσαν τον εαυτό τους σε κίνδυνο να υπηρετήσουν άλλους, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που σκοτώθηκαν από ένοπλες ομάδες στο Βόρειο Κίβου, ενώ εργάζονταν για την προστασία της υγείας των ευάλωτων κοινοτήτων από τον Έμπολ. τόνισε ο επικεφαλής του ΠΟΥ  Δρ. Τέντρος και σημείωσε πως «αυτή είναι μια σκοτεινή μέρα για τον ΠΟΥ. Αλλά φωτίζοντας τις αποτυχίες των ατόμων και του Οργανισμού, ελπίζουμε ότι τα θύματα θα αισθάνονται ότι οι φωνές τους έχουν ακουστεί».

Συγγνώμη στα θύματα

Ζήτησε παράλληλα συγγνώμη από τα θύματα και τους επιζώντες της σεξουαλικής εκμετάλλευσης και κακοποίησης. «Συγγνώμη. Λυπάμαι για όσα σας έκαναν άτομα που προσλήφθηκαν από τον ΠΟΥ για να σας εξυπηρετήσουν και να σας προστατεύσουν», είπε χαρακτηριστικά, και συνέχισε λέγοντας, «λυπάμαι για τη συνεχιζόμενη ταλαιπωρία που πρέπει σας προκαλέσαν αυτά τα γεγονότα. Λυπάμαι που χρειάστηκε να τα ξαναζήσετε μιλώντας στην επιτροπή για τις εμπειρίες σας. Σας ευχαριστώ για το κουράγιο σας να το κάνετε. Αυτό που σας συνέβη δεν πρέπει να συμβεί σε κανέναν. Είναι ασυγχώρητο».

Ο Δρ. Τένδρος δεσμεύτηκε σε αυτό το σημείο ότι αποτελεί  «ύψιστη προτεραιότητά μου να διασφαλίσω ότι οι δράστες δεν συγχωρούνται, αλλά θα λογοδοτήσουν. Ως Γενικός Διευθυντής, αναλαμβάνω την τελική ευθύνη για τη συμπεριφορά των ανθρώπων που απασχολούσαμε και για τυχόν αστοχίες στα συστήματά μας που επέτρεψαν αυτήν τη συμπεριφορά. Και θα αναλάβω προσωπική ευθύνη για τις όποιες αλλαγές πρέπει να κάνουμε για να αποτρέψουμε αυτό στο μέλλον», κατέληξε.

Εμφανώς σοκαρισμένοι από τα ευρήματα της ανεξάρτητης επιτροπής και η επικεφαλής ΠΟΥ Αφρικής, Ματσιντίσο Μοέτι, η οποία υπογράμμισε ότι «νοιώθουμε εξευτελισμένοι, απογοητευμένοι και αποκαρδιωμένοι από τα αποτελέσματα της έρευνας».

Οι έρευνες θα συνεχιστούν

Η επιτροπή του ΠΟΥ, που εντόπισε δεκάδες θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης και κακοποίησης αλλά και μέχρι στιγμής 21 φερόμενους ως δράστες, οι οποίοι απασχολούνταν από τον ΠΟΥ κατά τη στιγμή των γεγονότων, τόνισε ότι θύματα ήταν σε θέση να δώσουν μόνο τα ονόματα για αρκετούς άλλους φερόμενους ως δράστες, οι οποίοι δεν έχουν ακόμη αναγνωριστεί πλήρως.

Για αυτές τις περιπτώσεις, όπως τονίστηκε, ο ΠΟΥ αναλαμβάνει με μια εξωτερική υπηρεσία έρευνας να εκτιμήσει ποια πρόσθετα βήματα απαιτούνται. Με βάση επίσης πληροφορίες που διαθέτει ο Οργανισμός θα απαγορεύσει στους δράστες να εργαστούν με τον ΠΟΥ μελλοντικά, ενώ θα αποκλειστούν και από το ευρύτερο σύστημα του ΟΗΕ.

Μάλιστα εκτός από τους αρχικά 40 απολυθέντες, ο ΠΟΥ προχώρησε στην απόλυση και άλλων τεσσάρων ατόμων που όταν προσδιορίστηκαν ως δράστες, εξακολουθούσαν να εργάζονται στον Οργανισμό. Παράλληλα θα παραπέμψει τους φερόμενους ντόπιους δράστες για βιασμό στις εθνικές αρχές του Κονγκό για έρευνα και στη χώρα ιθαγένειας τους υπόλοιπους ξένους υπηκόους.  Επιπλέον έχει ζητηθεί επιβεβαίωση από την Ανεξάρτητη Επιτροπή ότι τα θύματα βιασμού έχουν δώσει τη συγκατάθεση στον ΠΟΥ να παραπέμψει τις υποθέσεις τους στις αρμόδιες εθνικές αρχές.

Υποστήριξη άμεσα στα θύματα

Κύριο όμως μέλημα του ΠΟΥ είναι η παροχή υπηρεσιών και υποστήριξης στα θύματα και τους επιζώντες. Καθώς ο Οργανισμός συνεχίζει να συλλέγει πληροφορίες ταυτότητας των θυμάτων και των επιζώντων θα διασφαλίσει ότι όλοι θα έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες που χρειάζονται, συμπεριλαμβανομένης της ιατρικής και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης και βοήθειας για την εκπαίδευση των παιδιών τους.

Παρόλο που το έργο της Επιτροπής έχει τελειώσει, θα υπάρχει συνεχή πρόσβαση σε ανώνυμους μηχανισμούς αναφοράς για περιστατικά σεξουαλικής εκμετάλλευσης και κακοποίησης.