ΗΠΑ: Πιο δύσκολη η εργασία εξειδικευμένων αλλοδαπών – Παράθυρο ευκαιρίας στην Ευρώπη για αναστροφή του brain drain

Η απόφαση του Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, να δυσχεράνει την πρόσληψη, από αμερικανικές εταιρείες, εξειδικευμένων αλλοδαπών σε επαγγέλματα αιχμής – όπως προγραμματιστών, μηχανικών και γιατρών – δίνει ένα παράθυρο ευκαιρίας στην Ευρώπη να αντιμετωπίσει το brain drain και να καλύψει την υστέρηση της στον τεχνολογικό τομέα έναντι των ΗΠΑ και άλλων χωρών.

Την Παρασκευή, 19 Σεπτεμβρίου, ο Αμερικανός Πρόεδρος επέβαλε στις αμερικανικές εταιρείες την καταβολή τέλους 100.000 δολαρίων για κάθε θέση εργασίας που θέλουν να καλύψουν με ξένους, με τη διαδικασία που προβλέπει ο σχετικός νόμος για τη βίζα H-1B, αντί των 2.000-5.000 δολαρίων που ίσχυε.

Οι λόγοι που επικαλέστηκε ήταν η προστασία των Αμερικανών εργαζομένων και της οικονομικής ασφάλειας της χώρας από μία εκτεταμένη, όπως ανέφερε, κατάχρηση της νομοθεσίας. Υποστήριξε ότι πολλές αμερικανικές επιχειρήσεις χρησιμοποιούσαν τη βίζα Η-1Β για να μειώσουν το μισθολογικό κόστος τους και όχι για να προσελκύσουν ταλέντα που δεν έβρισκαν στις ΗΠΑ, απολύοντας Αμερικανούς εργαζόμενους με υψηλά προσόντα ή μειώνοντας τους μισθούς τους. Σημείωσε, επιπλέον, ότι πολλές εταιρείες κάνουν χρήση της συγκεκριμένης βίζας για να προσλάβουν εργαζόμενους που δεν ζουν στις ΗΠΑ αλλά στο εξωτερικό (outsourcing).

Με την επιβολή του τέλους των 100.000 δολαρίων, υποστήριξε, αυτή η καταστρατήγηση του νόμου θα σταματήσει και θα προσλαμβάνονται μόνο τα ταλέντα που πραγματικά χρειάζονται για την έρευνα και την παραγωγική διαδικασία τους οι εταιρείες.

Η απόφασή του, όμως αυτή, όπως και άλλες προηγούμενες, προκάλεσε αντιδράσεις και αμφισβητήσεις, με τους επικριτές να σημειώνουν ότι θα λειτουργήσει αρνητικά, ιδιαίτερα για τις start-up επιχειρήσεις, οι οποίες καινοτομούν και δίνουν ώθηση στην αμερικανική οικονομία. Σε αντίθεση με τις μεγάλες τεχνολογικές και άλλες εταιρείες, όπως χρηματοπιστωτικές ή συμβουλευτικές, οι start-up δεν έχουν στα πρώτα στάδια την οικονομική δυνατότητα να ανταποκριθούν εύκολα σε ένα τόσο υψηλό τέλος.

Ο νόμος προβλέπει ένα πλαφόν για 65.000 άδειες εργασίας τον χρόνο για εξειδικευμένους ξένους συν 20.000 άδειες για ξένους που έχουν σπουδάσει σε αμερικανικό πανεπιστήμιο και έχουν τουλάχιστον μάστερ. Αυτοί μπορούν να εργαστούν για τρία χρόνια στις ΗΠΑ, με δυνατότητα μίας ακόμη τριετίας ή και περισσότερο, ανάλογα με το πόσο έχουν προχωρήσει τη διαδικασία για την απόκτηση κανονικής άδειας εργασίας (πράσινη κάρτα).

Στην πράξη, όμως, ο αριθμός των εγκρίσεων για βίζα Η-1Β είναι πολύ μεγαλύτερος, καθώς ορισμένοι εργοδότες, όπως πανεπιστήμια και μη κοινωφελή ιδρύματα, εξαιρούνται από το πλαφόν. Ο Τραμπ ανέφερε ότι ο αριθμός των ξένων εργαζόμενων στις ΗΠΑ στις ειδικότητες STEM (επιστήμες, τεχνολογία, μηχανικοί και μαθηματικοί) υπερδιπλασιάστηκε σε 2,5 εκατομμύρια το 2019 από 1,2 εκατομμύρια το 2000. Οι περισσότεροι εργαζόμενοι με βίζα Η-1Β είναι Ασιάτες και κυρίως Ινδοί.

Η επιβολή του τέλους των 100.000 δολαρίων, σε συνδυασμό με τη γενικότερη ατζέντα του Τραμπ (Make America Great Again, μεταναστευτικό) και την έλλειψη προβλεψιμότητας για το μέλλον, μπορεί να αποτρέψει ταλέντα από το εξωτερικό να εργαστούν στις ΗΠΑ, οι οποίες αποτελούσαν παραδοσιακά μαγνήτη για τους ξένους εργαζόμενους, αλλά και εταιρείες επιχειρηματικού ρίσκου (venture capital) να επενδύουν σε νεοφυείς αμερικανικές εταιρείες, σύμφωνα με τον επικεφαλής επενδύσεων της βρετανικής εταιρείας Crossbridge Capital. Οι αλλαγές στο πρόγραμμα για τη βίζα μπορεί, αντίθετα, να αποτελέσουν λόγο ώστε οι επενδυτές να επενδύσουν κεφάλαια σε αγορές της Βρετανίας, του Καναδά και της Ευρώπης, είπε ο ίδιος μιλώντας στο CNBC.

Την ίδια άποψη συμμερίζεται και η υπεύθυνη προσωπικού της Octopus Ventures, μίας από τις πιο ενεργές εταιρείες venture capital, που είπε: «Τώρα, η αβεβαιότητα που περιβάλλει τη μετανάστευση στις ΗΠΑ, περιλαμβανομένης της εξέλιξης σχετικά με το Η-1Β, μπορεί να είναι ένα πραγματικό σημείο καμπής για ταλέντα στην τεχνολογία που σκέφτονταν να μετακινηθούν στις ΗΠΑ. Ταλαντούχα άτομα που κάποτε έβλεπαν τις ΗΠΑ ως τον προφανή προορισμό σκέφτονται τώρα σοβαρά άλλες αγορές, όπως τη Βρετανία και την Ευρώπη, για να κτίσουν τις καριέρες τους»,

«O γενικός εταίρος της ευρωπαϊκής venture capital, Creandum, δήλωσε στο CNBC ότι η προοπτική προσέλκυσης ακόμη περισσότερων ταλέντων στην Ευρώπη αποτελεί μία μοναδική ευκαιρία «που δεν πρέπει να την αφήσουμε». Σημείωσε, επίσης, ότι η Ευρώπη πρέπει να κάνει οτιδήποτε για να καθιερωθεί ως ένα πολύ ελκυστικό μέρος για startups. Μεταξύ των μέτρων, στα οποία αναφέρθηκε, είναι ένα προσιτό σύστημα βίζας, τυποποιημένα stock options σε όλη την ΕΕ, κινητικότητα των εργαζομένων στην ΕΕ και κίνητρα για μεγαλύτερη εξειδίκευση σε ερευνητικούς τομείς του μέλλοντος, όπως της τεχνητής νοημοσύνης.