Η Τεχνητή Νοημοσύνη πάει στον πόλεμο

Σε μια εποχή κλιμακούμενων γεωπολιτικών κρίσεων, οι κορυφαίες εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης επιταχύνουν τις επενδύσεις τους στον τομέα της άμυνας, διαμορφώνοντας το μέλλον της στρατιωτικής τεχνολογίας. Από τη Σίλικον Βάλεϊ μέχρι το Βερολίνο, οι εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης αναδιαμορφώνουν τον σύγχρονο πόλεμο, ενώ οι επενδυτές επιχειρηματικών κεφαλαίων υποστηρίζουν με ενθουσιασμό αυτόν τον μετασχηματισμό.

Αυτή την εβδομάδα, η ευρωπαϊκή νεοφυής εταιρεία αμυντικής τεχνολογίας Helsing ανακοίνωσε έναν γύρο χρηματοδότησης-ρεκόρ ύψους 600 εκατομμυρίων ευρώ, μια από τις μεγαλύτερες επενδύσεις στον στρατιωτικό τεχνολογικό τομέα της Ευρώπης. Με επικεφαλής την Prima Materia, την επενδυτική εταιρεία που συνίδρυσε ο CEO του Spotify, Ντάνιελ Εκ, η επένδυση αυτή δεν θεωρείται απλώς ψήφος εμπιστοσύνης στην τεχνολογία της Helsing, αλλά και μια στρατηγική κίνηση για την επίτευξη της ευρωπαϊκής αυτονομίας σε έναν ολοένα πιο αβέβαιο κόσμο.

Ο ΕΚ, πρόεδρος της Helsing, δήλωσε ότι η επένδυση αντικατοπτρίζει την επείγουσα ανάγκη ενίσχυσης της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφάλειας εν μέσω αυξανόμενων παγκόσμιων εντάσεων.

«Καθώς η Ευρώπη ενισχύει ραγδαία τις αμυντικές της δυνατότητες, υπάρχει επείγουσα ανάγκη επενδύσεων σε προηγμένες τεχνολογίες που διασφαλίζουν τη στρατηγική αυτονομία και ετοιμότητά της», ανέφερε σε ανακοίνωση της εταιρείας.

Η εκρηκτική αύξηση χρηματοδότησης αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης στροφής στο επενδυτικό τοπίο της Ευρώπης. Σύμφωνα με το NATO Innovation Fund, η χρηματοδότηση startups που δραστηριοποιούνται στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας στην Ευρώπη έφτασε τα 5,2 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024, σημειώνοντας αύξηση 30% τα τελευταία δύο χρόνια, παρά τη συνολική πτώση 45% της αγοράς επιχειρηματικών κεφαλαίων.

Όπως αναφέρει το CNBC, συνεχιζόμενες συγκρούσεις, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία και η σύγκρουση Ισραήλ-Ιράν, έχουν αυξήσει το ενδιαφέρον για τεχνολογίες που ενισχύουν την επιχειρησιακή ετοιμότητα και τη στρατηγική αυτονομία. Η Helsing συγκαταλέγεται σε έναν αυξανόμενο αριθμό startups τεχνητής νοημοσύνης που προσφέρουν σε κυβερνήσεις και στρατούς εργαλεία για τη διαχείριση περίπλοκων πολεμικών πεδίων μέσω αυτοματοποίησης και πληροφόρησης σε πραγματικό χρόνο.

Οι αμυντικές φιλοδοξίες της Ευρώπης

Η Helsing, που ιδρύθηκε το 2021, αναπτύσσει λογισμικό που συγχωνεύει δεδομένα αισθητήρων σε πραγματικό χρόνο με προηγμένη τεχνητή νοημοσύνη, ενισχύοντας την επίγνωση του πεδίου μάχης και τη λήψη αποφάσεων. Η κορυφαία της πλατφόρμα, HX-2, συνδυάζει την τεχνητή νοημοσύνη με drone κρούσης και αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου συστήματος — του Altra — για συντονισμένες αυτόνομες επιχειρήσεις.

Σύμφωνα με την Helsing, τα συστήματά της αξιοποιούνται ήδη στο πλαίσιο σημαντικών συμβάσεων με δημοκρατικές κυβερνήσεις. Αυτή η στροφή καθοδηγείται τόσο από γεωπολιτική ανάγκη όσο και από οικονομικές ευκαιρίες. Οι νεοφυείς εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της άμυνας προσφέρουν κάτι σπάνιο στο σημερινό τεχνολογικό περιβάλλον: σαφή διαδρομή προς κρατικές συμβάσεις μακράς διάρκειας και οικονομική ανθεκτικότητα.

Ένα παράδειγμα είναι η Anduril Industries, μια αμερικανική startup αξίας 14 δισ. δολαρίων η οποία εξειδικεύεται σε αυτόνομα συστήματα επιτήρησης και μάχης. Η δυναμική και ανατρεπτική κουλτούρα startup της εταιρείας την έχει αναδείξει σε αγαπημένη επιλογή επενδυτών που επιδιώκουν να κινηθούν ταχύτατα και να αναδιαμορφώσουν τα καθιερωμένα στον στρατιωτικό τομέα.

Meta, Microsoft, OpenAI — Από δημοφιλείς εφαρμογές σε πολεμικά εργαλεία

Η πιο εντυπωσιακή μεταστροφή καταγράφεται ίσως στη Σίλικον Βάλεϊ, όπου εταιρείες που στο παρελθόν απέφευγαν κάθε εμπλοκή με τον στρατιωτικό τομέα πλέον στρέφονται ολοένα και περισσότερο προς τη σύναψη συνεργασιών άμυνας. Η Meta, μητρική εταιρεία του Facebook, ανακοίνωσε πρόσφατα συνεργασία με την Anduril για την ανάπτυξη συστημάτων επαυξημένης πραγματικότητας (AR) για Αμερικανούς στρατιώτες.

Ο CEO της Meta Μαρκ Ζάκερμπεργκ χαρακτήρισε αυτή τη συνεργασία ως «φυσική εξέλιξη» για την εταιρεία.

«Η Meta δαπάνησε την τελευταία δεκαετία αναπτύσσοντας AI και AR για να διαμορφώσει την πλατφόρμα υπολογιστών του μέλλοντος. Είμαστε περήφανοι που θα συνεργαστούμε με την Anduril για να προσφέρουμε αυτές τις τεχνολογίες στους Αμερικανούς στρατιώτες που προστατεύουν τα συμφέροντά μας» δήλωσε ο Ζάκερμπεργκ.

Όπως αναφέρει σε άρθρο του το Fortune, ο μεγαλύτερος επενδυτής της OpenAI είναι η Microsoft, η οποία ανακοίνωσε πρόσφατα ότι η υπηρεσία cloud της, η Azure, έχει εγκριθεί για χρήση από υπηρεσίες του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ (DoD), επιτρέποντας την αξιοποίηση των μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης της OpenAI σε επίπεδα με χαμηλότερη διαβάθμιση ασφαλείας — κάτι που απαίτησε πολυετείς επενδύσεις σε εξειδικευμένες υποδομές.

Αντίστοιχα, ο βασικός χρηματοδότης της Anthropic είναι η Amazon. Η Amazon Web Services (AWS) θεωρείται ίσως ο μεγαλύτερος πάροχος υπηρεσιών cloud στο αμερικανικό Υπουργείο Άμυνας και έχει εξασφαλίσει κρατικά συμβόλαια αξίας δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων. Για τις δύο εταιρείες, η ενσωμάτωση νέων υπηρεσιών και εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης στις προσφορές προς το υπουργείο ενδέχεται να αποδειχθεί εξαιρετικά πολύτιμη. Το ίδιο ισχύει και για την Google, η οποία επίσης έχει εξασφαλίσει σημαντικά κρατικά συμβόλαια. Η Google, που παλαιότερα είχε δεσμευτεί να μην παρέχει εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης για στρατιωτική χρήση, έχει πλέον χαλαρώσει τους περιορισμούς της, επιτρέποντας την αμυντική αξιοποίηση του μοντέλου τεχνητής νοημοσύνης, Gemini.

Σύμφωνα με το Fortune, το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ έχει ήδη καταβάλει σχεδόν 1 δισεκατομμύριο δολάρια σε εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης τα τελευταία δύο χρόνια, περιλαμβάνοντας κολοσσούς όπως η Palantir και startups όπως η Morsecorp.

Το τίμημα της δύναμης της τεχνητής νοημοσύνης

Η αυξανόμενη ζήτηση για λύσεις τεχνητής νοημοσύνης στον τομέα της άμυνας δεν περιορίζεται στα οπλικά συστήματα. Πολλά έργα αφορούν την ανάλυση δεδομένων, συλλογή πληροφοριών, κυβερνοασφάλεια, ρομποτικά συστήματα και ασφαλείς διεπαφές γλωσσικών μοντέλων. Ωστόσο, υπάρχουν σοβαρές ανησυχίες, ειδικά όσον αφορά τη χρήση γενετικής τεχνητής νοημοσύνης στην λεγόμενη “αλυσίδα θανάτου” (kill chain), μια στρατιωτική έννοια που προσδιορίζει τη δομή μιας επίθεσης.

Αν και πολλές εταιρείες ΤΝ είχαν δεσμευτεί σε ηθικά πρότυπα, αρκετές έχουν αποσύρει ή χαλαρώσει τις πολιτικές τους. Για παράδειγμα, η OpenAI είχε αρχικά απαγορεύσει ρητά τη χρήση της τεχνολογίας της για στρατιωτικούς σκοπούς· ωστόσο, αυτή η δέσμευση δεν υφίσταται πλέον στην τρέχουσα πολιτική χρήσης της.

Το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ (DoD) κατατάσσει την τεχνητή νοημοσύνη μεταξύ των 14 «κρίσιμων τεχνολογικών τομέων», καθώς θεωρεί ότι «διαθέτει τεράστιες δυνατότητες» και είναι «απαραίτητη για την κυριαρχία στις μελλοντικές συγκρούσεις». Επιπλέον, δημιούργησε το Γραφείο Στρατηγικού Κεφαλαίου, ένα νέο ομοσπονδιακό πρόγραμμα χρηματοδότησης σε συνεργασία με τη Διοίκηση Μικρών Επιχειρήσεων, με στόχο να εξασφαλίσει την παροχή απευθείας δανείων για την υποστήριξη κρίσιμων τεχνολογιών, όπως η τεχνητή νοημοσύνη.

Το Υπουργείο Άμυνας επενδύει επιπλέον περίπου 700 εκατομμύρια δολάρια στην κατασκευή τσιπ καθώς και στην ανάπτυξη εγχώριας παραγωγής ημιαγωγών, η οποία είναι κρίσιμη για τη δημιουργία τσιπ τεχνητής νοημοσύνης.

Κούρσα εξοπλισμών και κίνδυνοι

Καθώς ευρωπαϊκές εταιρείες όπως η Helsing προχωρούν ταχύτατα και η Σίλικον Βάλεϊ αυξάνει τη συμμετοχή της, η ενοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης με τον αμυντικό τομέα φαίνεται πλέον μη αναστρέψιμη. Αυτό που ξεκίνησε ως περιθωριακή στρατηγική εξελίσσεται ραγδαία σε θεμέλιο της βιομηχανικής πολιτικής και της επιβίωσης των εταιρειών τεχνολογίας.

Καθώς τα πεδία μάχης γίνονται εργαστήρια για την πειραματική εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης, το διακύβευμα είναι τεράστιο- όχι μόνο για επενδυτές και υπουργεία άμυνας, αλλά για ολόκληρη την ανθρωπότητα. Όπως επισημαίνει η Έλκε Σβαρτζ, Καθηγήτρια Πολιτικής Θεωρίας στο Πανεπιστήμιο Queen Mary του Λονδίνου, τα Μεγάλα Γλωσσικά Μοντέλα (LLMs) συχνά παράγουν πληροφορίες που φαίνονται λογικές αλλά στην πραγματικότητα είναι ανακριβείς ή παραπλανητικές, ένα φαινόμενο που οι επιστήμονες υπολογιστών ονομάζουν «παραίσθηση» της Τεχνητής Νοημοσύνης. Αυτό θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά τις πιθανότητες να λειτουργήσουν ακριβώς όπως διαφημίζονται σε ένα τόσο σύνθετο και δυναμικό πλαίσιο όπως ο πόλεμος. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να επιφέρει σοβαρές συνέπειες για τους αμάχους που θα βρεθούν στη μέση αυτών των πειραματισμών, βελτιώσεων και ζωντανών δοκιμών. Υπάρχουν έντονες ανησυχίες ότι η τεχνολογία ενδέχεται να μην είναι κατάλληλη για απρόβλεπτες καταστάσεις ή για λιγότερο προβλέψιμους παράγοντες στον πόλεμο, όπως είναι οι νέες τρομοκρατικές απειλές.

Επιπλέον, η μετάβαση στις λογικές του venture capital ενδέχεται να επιφέρει αρνητικές επιπτώσεις: η δημιουργία μιας αίσθησης άμεσης απειλής μπορεί να αλλάξει το παγκόσμιο τοπίο ασφάλειας, η προτεραιότητα στην τεχνολογία όπλων μπορεί να μειώσει τη χρηματοδότηση άλλων τρόπων αντιμετώπισης συγκρούσεων, και η επένδυση σε ανεπαρκώς δοκιμασμένες τεχνολογίες μπορεί να σπαταλήσει σημαντικά κεφάλαια που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν καλύτερα αλλού, επισημαίνει η καθηγήτρια.

Ωστόσο, στον κόσμο της Σίλικον Βάλεϊ, το σύνθημα «κινήσου γρήγορα και σπάσε πράγματα», υπονοεί ότι τα προβλήματα που προκύπτουν μπορούν να διορθωθούν αργότερα. Στον κόσμο της άμυνας και του πολέμου, όμως, η ζημιά που προκαλείται από τέτοιο ρίσκο δεν μπορεί να διορθωθεί τόσο εύκολα.

ΠΗΓΗ: Fortune, The Conversation, Benzinga