Η 8η Πανελλήνια Συνάντηση Μονοπατιών έρχεται στην Καστοριά από τις 10 έως τις 12 Οκτωβρίου 2025, με κεντρικό όραμα την αναγέννηση των τοπικών κοινωνιών μέσα από τη φύση. Ο Νικόλαος Μερτζανίδης, Πρόεδρος της Κοιν.Σ.Επ. «Το Αέναον – neverest», εξηγεί στο ertnews.gr γιατί ο πεζοπορικός τουρισμός είναι ο μοχλός για βιώσιμη τοπική ανάπτυξη, τη σημασία της πιστοποίησης μονοπατιών και πώς το τριήμερο πρόγραμμα στην Καστοριά συνδέει τον επιστημονικό διάλογο με τις αυθεντικές, φυσιολατρικές εμπειρίες.
Από τη Νάντια Σουφλή
Ποιο είναι το όραμα πίσω από την 8η Πανελλήνια Συνάντηση Μονοπατιών και ποιοι είναι οι κύριοι στόχοι σας για τη φετινή διοργάνωση στην Καστοριά;
Το διαχρονικό όραμα είναι η αναγέννηση των τοπικών κοινωνιών μέσα από τα μονοπάτια της φύσης. Ένας από τους κύριους στόχους της φετινής διοργάνωσης είναι να ευαισθητοποιήσει την τοπική κοινωνία και τους θεσμούς προκειμένου να καταδείξει ότι ο εναλλακτικός τουρισμός, και ειδικότερα ο πεζοπορικός, προσφέρει σημαντικές προοπτικές βιώσιμης τοπικής προοπτικής, αξιοποιώντας το μοναδικό φυσικό και πολιτισμικό απόθεμα της περιοχής. Ένας ακόμα στόχος είναι να προχωρήσει η διαδικασία πιστοποίησης ενός μονοπατιού 85 χιλιομέτρων που έχουμε προτείνει, σε κυκλική διαδρομή, αφού συμπληρώσει τα 41 κριτήρια που απαιτούνται, προκειμένου να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή πιστοποίηση ποιότητας «Leading Quality Trails-Best of Europe» της Πανευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Πεζοπορίας (European Hiking Federation).
Τι μπορεί να σημαίνει η πιστοποίηση μονοπατιών για τις τοπικές κοινωνίες;
Η πιστοποίηση μονοπατιών μπορεί να αποτελέσει κινητήρια δύναμη για την ενεργοποίηση και ανάκαμψη των τοπικών κοινωνιών και να ενισχύσει την τουριστική ταυτότητα της Καστοριάς, προσελκύοντας επισκέπτες υψηλής περιβαλλοντικής και πολιτιστικής ευαισθησίας. Ενθαρρύνει την τοπική επιχειρηματικότητα (φιλοξενία, γαστρονομία, αγροτικά προϊόντα) και ενεργοποιεί τη συμμετοχή της κοινότητας. Η σύνδεση φύσης, πολιτισμού και τοπικών παραδόσεων, προσφέρει αυθεντικές εμπειρίες στους επισκέπτες, προωθώντας την αργή κατανάλωση και τον σεβασμό στο περιβάλλον. Ο αντίκτυπος αφορά όχι μόνο στην οικονομική ενίσχυση της περιοχής αλλά και στην ενίσχυση της τοπικής ταυτότητας, της περιβαλλοντικής συνείδησης και της κοινωνικής συνοχής.
Πώς φτάσατε στις Πανελλήνιες Συναντήσεις Μονοπατιών;
Η εμπειρία δεκαετιών με αναβάσεις, αποστολές και ταξίδια σε βουνά της Ελλάδας και του εξωτερικού (Ιμαλάια, Παταγονία, Λατινική Αμερική – Aconcagua, Πακιστάν, Κιλιμάντζαρο, Νέα Ζηλανδία κ.ά.) οδήγησε στη διαμόρφωση ενός οράματος: την αξιοποίηση της φύσης και των πεζοπορικών διαδρομών ως μοχλό τοπικής αναγέννησης. Αυτό το όραμα παίρνει μορφή μέσα από την Κοιν.Σ.Επ. «Το Αέναον – neverest», που ιδρύθηκε με άξονες το περιβάλλον, τον πολιτισμό και την αγροδιατροφή. Η συμμετοχή στις Πανελλήνιες Συναντήσεις Μονοπατιών επιβεβαιώνουν τη σταθερή αφοσίωση σε έναν θεσμό, ο οποίος μπορεί να αποτελέσει έναν «χώρο» διαλόγου, ανταλλαγής ιδεών και εφαρμογής καλών πρακτικών, για την ανάδειξη και προβολή του πεζοπορικού τουρισμού ως ήπιας τουριστικής δραστηριότητας και τη χάραξη εθνικών στρατηγικών.
Τι είναι αυτό που κάνει την Καστοριά ιδανική τοποθεσία για μια συνάντηση αυτού του είδους;
Μετά από αίτημα της Κοιν.Σ.Επ. «Το Αέναον – neverest» στην 6η συνάντηση στο Πήλιο, αποφασίστηκε στην επομένη 7η στα Χανιά να δοθεί στην Καστοριά αφού κιόλας στηρίζεται από την ΠΕ Καστοριάς, τον Δήμο Καστοριάς, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας (Παράρτημα Καστοριάς με το Τμήμα Επικοινωνίας και Ψηφιακών Μέσων και το εργαστήριο Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών σπουδών) και βέβαια την Κοιν.Σ.Επ. «Το Αέναον – neverest». Ο πεζοπορικός τουρισμός αποτελεί ιδανικό πεδίο ανάπτυξης για τον Νομό Καστοριάς, με την πλούσια ιστορία, τα παρθένα δάση, τον Γράμμο, το Βίτσι, το Βόιο, τα Όντρια, την λίμνη Ορεστιάδα, το Σπήλαιο του Δράκου, τα πλίνθινα χωριά των Κορεστείων, τους αρχαιολογικούς χώρους όπως ο Νεολιθικός Λιμναίος Οικισμός, ο Νεολιθικός Οικισμός στην Αυγή Καστοριάς, το Απολιθωμένο Δάσος στο Νόστιμο, κ.ά. τα αρχοντικά, τις εκκλησίες και τις πλούσιες γεωργικές καλλιέργειες.
Πώς συνδυάζεται ο επιστημονικός διάλογος με τις φυσιολατρικές και πολιτιστικές δράσεις στο τριήμερο πρόγραμμα;
Στην 8η Πανελλήνια Συνάντηση Μονοπατιών υπάρχει συμμετοχή από 4 Ακαδημαϊκούς Φορείς (Πανεπιστήμια: ΑΠΘ, Ιωαννίνων, Θεσσαλίας, Δυτικής Μακεδονίας), με ομιλήτριες και ομιλητές που συνδέουν την επιστήμη με την πεζοπορία. Αυτό θα το δούμε και στην πράξη πεζοπορώντας, αναγνωρίζοντας γύρω μας την πολύτιμη παρουσία της βιοποικιλότητας και τη μεγάλη σημασία της στην ύπαρξη της ζωής. Ένα από τα θέματα που θα αναπτυχθούν είναι ότι πολιτισμός που βρίσκεται σε κάθε μας πράξη. Και οι εκθέσεις, «Στα Βουνά της καρδιάς μου…» του Νικόλα Μερτζανίδη και «Καστοριά: Λίμνη, πόλη, άνθρωποι» της Φωτογραφικής Λέσχης Καστοριάς, τις οποίες μπορούν να επισκεφθούν όλες και όλοι, έχουν άμεση σχέση και σύνδεση με τη φύση και τον άνθρωπο, καταδεικνύουν την απαραίτητη αρμονική συμβίωση και την πολύτιμη συμβολή για να υπάρχει συνέχεια στη ζωή.
Ποιο είναι το πιο ξεχωριστό γεγονός του προγράμματος;
Η διαδρομή στις παραδοσιακές συνοικίες Ντολτσό – Απόζαρι, το πρωί της Παρασκευής προοιωνίζει μία ευχάριστη και πλούσια μέρα κι η βόλτα με το καραβάκι στον διάπλου της χερσονήσου απογειώνει την εμπειρία. Ωστόσο, το σημαντικότερο είναι η παρουσία των ανθρώπων, οι παρεμβάσεις τους, είτε ως ομιλήτριες, ομιλητές είτε ως κοινό που αναζητά απαντήσεις. Έτσι το πρόγραμμα είναι με τέτοιο τρόπο διαμορφωμένο ώστε να κρατά ενεργό το ενδιαφέρον όλων όσοι παρακολουθούν και συμμετέχουν. Αυτό ενισχύεται με τις εκθέσεις φωτογραφίας, τις παράλληλες δράσεις για παιδιά, τη μουσική γιορτή το βράδυ του Σαββάτου μετά την λήξη των εργασιών του συνεδρίου και φυσικά τις τρεις πεζοπορίες, σε διαφορετικές αλλά αποκαλυπτικής ομορφιάς περιοχές, που πιστεύουμε οι εικόνες τους θα συνοδεύουν τους ανθρώπους που θα συμμετάσχουν για καιρό.
Ποιες από τις προγραμματισμένες πεζοπορίες ή διαδρομές θα προτείνατε σε κάποιον που επισκέπτεται την Καστοριά για πρώτη φορά και γιατί;
Και οι τρεις διαδρομές που έχουν επιλεγεί για πεζοπορία έχουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και προτείνονται:
1. Στην Ψαλίδα (πανοραμική θέα της ευρύτερης περιοχής, της λίμνης και της Καστοριάς),
2. Στην Κορομηλιά, Μονή Αγ. Νικολάου πάνω από το φαράγγι της έως την πανέμορφη πέτρινη μονότοξη γέφυρα Δενδροχωρίου χτισμένη το 1866 και κατάληξη στην σιδερένια στρατιωτική γέφυρα στο Χάνι Μπιρίκι, με τις πολλές εναλλαγές, δίπλα στον Λαδοπόταμο, το παραποτάμιο δάσος και τα δρυοδάση
3. Στο Πάρκο Εθνικής Συμφιλίωσης με την υπέροχη θέα στην οροσειρά του Γράμμου και τις παράλληλες εκθέσεις ιστορικού περιεχομένου και περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος
Με το σύνθημα «για εμάς και τα παιδιά μας», τι μήνυμα θέλετε να στείλετε στην τοπική, αλλά και την ευρύτερη, κοινωνία;
Μέσα μας έχουμε την πιο όμορφη υπόσχεση που έδωσε η ύπαρξη στο σύμπαν. Να προχωρήσουμε στα δύσβατα μονοπάτια για να ανακαλύψουμε και να αναδείξουμε στιγμές εσωτερικής αναζήτησης. Τέτοιες που γαληνεύουν τον νου, δυναμώνουν το σώμα κι διευρύνουν το πνεύμα.
Μετά την ολοκλήρωση της συνάντησης, ποια είναι τα επόμενα βήματα για την αξιοποίηση της εμπειρίας και της γνώσης που θα αποκτηθεί;
Η βούλησή μας είναι να παραμείνουμε ενεργοί και πάντα να αναζητούμε συνεργασίες ώστε να δημιουργηθούν μονοπάτια στη φύση τον πολιτισμό, τη διατροφή και όλα αυτά που αποτελούν τη ζωή, ώστε οι άνθρωποι να συνδεθούν και πάλι με το αγνό και ανόθευτο κομμάτι μέσα τους που έχει ευρυχωρία, ξέρει να συγχωρεί, αναγνωρίζει τη διαφορετικότητα, σέβεται κι ευγνωμονεί για την ύπαρξη. Η προσπάθεια για την πιστοποίηση της κυκλικής διαδρομής του μονοπατιού των 85 χιλιομέτρων θα συνεχιστεί με αμείωτο ενδιαφέρον. Συνεχίζουμε να καθαρίζουμε μονοπάτια αναδεικνύοντας τις ομορφιές του τόπου μας.
Υπάρχουν σκέψεις για τη δημιουργία ενός μόνιμου δικτύου ή πλατφόρμας που θα συνδέει τους φορείς και τους εθελοντές που ασχολούνται με τα μονοπάτια στην Ελλάδα;
Αυτή η σκέψη κυοφορείται χρόνια και μετακινείται από συνάντηση σε συνάντηση. Είναι ένα μεγάλο στοίχημα αυτό και χρειάζεται τη σύμπραξη πολλών φορέων και ανθρώπων με διαφορετικές ιδιότητες και ικανότητες. Όμως, όλα στο χέρι μας είναι. Αρκεί και μόνο η απόφαση.
Πώς οραματίζεστε τον πεζοπορικό τουρισμό στην Ελλάδα τα επόμενα χρόνια;
Ένας πεζοπορικός τουρισμός που να έχει διαφορετική, εναλλακτική μορφή, που συνδέεται με τον αργό ρυθμό του ταξιδιού και με βιώσιμες πρακτικές που μειώνουν στο ελάχιστο τις επιπτώσεις του ταξιδιού στο περιβάλλον και επιτρέπουν στις επισκέπτριες και τους επισκέπτες να αποκτήσουν μια βαθιά και αυθεντική πολιτιστική εμπειρία. Προλαβαίνουν έτσι να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο ώστε να αλληλεπιδράσουν με ντόπιους, να παρακολουθήσουν μια ήπια δραστηριότητα χαμηλού ενεργειακού αποτυπώματος, όπως μια πεζοπορία, μια ποδηλασία, το ζύμωμα του ψωμιού, μια αγροτική δραστηριότητα. Συνδέονται και δημιουργούν σχέσεις. Μετατρέπεται έτσι το βίωμα σε έλξη κι έπειτα έρχεται η επαφή.
Δημιουργούνται γέφυρες που ενώνουν τους ανθρώπους. Τους φέρνουν κοντά και εξομαλύνονται οι διαφορές. Έτσι προχωράμε και τη ζωή παρακάτω για να την παραδώσουμε στα παιδιά τους με οδηγό τη σοφία της φύσης.
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Γίνε μέλος στο κανάλι μας στο Viber
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος