Πριν από τριάντα χρόνια, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, ο Αμερικανός πολιτικός επιστήμονας και καθηγητής στο Στάνφορντ, Φράνσις Φουκουγιάμα, έγραψε στο άρθρο του με τίτλο «Το τέλος της ιστορίας», ότι η φιλελεύθερη δημοκρατία των ΗΠΑ αποτελούσε το τελικό σημείο της κοινωνικοπολιτισμικής εξέλιξης της ανθρωπότητας, την ανώτερη και τελική μορφή διακυβέρνησης.
Ωστόσο, ένα χρόνο μετά την εισβολή στο Καπιτώλιο, ο διανοητής πιστεύει ότι το παράδειγμα της Αμερικής ως παγκόσμιος φάρος της δημοκρατίας, έχει αμαυρωθεί.
«Η επίθεση στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου 2021 σηματοδότησε ένα δυσοίωνο προηγούμενο για την πολιτική των ΗΠΑ. Η χώρα δεν μπόρεσε να πραγματοποιήσει μια ειρηνική μεταβίβαση της εξουσίας μετά από εκλογές και αυτό είναι ένα προηγούμενο που έχει αντίκτυπο σε όλο τον κόσμο», γράφει χαρακτηριστικά σε άρθρο του στους New York Times.
Το γεγονός αυτό σηματοδοτεί επίσης και μια σημαντική μείωση της αμερικανικής παγκόσμιας ισχύος και επιρροής, εκτιμά ο Φουκουγιάμα.
«Η 6η Ιανουαρίου θα πρέπει να εξεταστεί στο πλαίσιο της ευρύτερης παγκόσμιας κρίσης της φιλελεύθερης δημοκρατίας», γράφει χαρακτηριστικά. Ο Οργανισμός Freedom House που ασχολείται με την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλο τον κόσμο, δημοσίευσε την ετήσια έκθεσή του για την ελευθερία στον κόσμο (Freedom in the World). Η έκθεση διαπιστώνει ότι η δημοκρατία περνάει κρίση τα τελευταία 15 χρόνια, με μερικές από τις μεγαλύτερες οπισθοδρομήσεις να σημειώνονται στις δύο μεγαλύτερες δημοκρατίες του κόσμου, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ινδία. Από τότε που εκδόθηκε η εν λόγω έκθεση, έχουν γίνει πραξικοπήματα στη Μιανμάρ, την Τυνησία και το Σουδάν, χώρες που είχαν κάνει ελπιδοφόρα βήματα προς τη δημοκρατία.
Η παρακμή της δημοκρατίας παγκοσμίως οφείλεται σε πολύπλοκες δυνάμεις, εκτιμά ο Φουκουγιάμα.
«Η παγκοσμιοποίηση και η συγκέντρωση του πλούτου, έχουν αφήσει πολλούς πίσω, με αποτέλεσμα να υπάρχει ένα τεράστιο πολιτισμικό χάσμα μεταξύ των υψηλά μορφωμένων επαγγελματιών που ζουν στις πόλεις και των κατοίκων των μικρότερων πόλεων. Η άνοδος του διαδικτύου έχει αποδυναμώσει τον έλεγχο των πληροφοριών από τις ελίτ. Πάντα διαφωνούσαμε για τις αξίες, αλλά τώρα ζούμε σε ξεχωριστά πραγματολογικά σύμπαντα», τονίζει στο άρθρο του ο επιστήμονας.
«Ο κόσμος μοιάζει πολύ διαφορετικός από ό,τι πριν από περίπου 30 χρόνια, όταν κατέρρευσε η πρώην Σοβιετική Ένωση. Ωστόσο τότε, είχα υποτιμήσει δύο βασικούς παράγοντες: τη δυσκολία δημιουργίας ενός σύγχρονου, αμερόληπτου, αδιάφθορου δημοκρατικού κράτους και την πιθανότητα πολιτικής παρακμής στις προηγμένες δημοκρατίες», αναφέρει ο Φουκουγιάμα.
Ο διανοητής εκτιμά ότι το αμερικανικό μοντέλο παρακμάζει εδώ και αρκετό καιρό. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, η πολιτική της χώρας γίνεται όλο και πιο πολωμένη και υπόκειται σε συνεχή αδιέξοδα, γεγονός που την εμποδίζει να επιτελεί βασικές κυβερνητικές λειτουργίες, όπως η ψήφιση προϋπολογισμών. Υπήρχαν σαφή προβλήματα με τους αμερικανικούς θεσμούς -η επιρροή του χρήματος στην πολιτική, οι επιπτώσεις ενός συστήματος ψηφοφορίας που συχνά δεν συνάδει με τις δημοκρατικές επιλογές- ωστόσο η χώρα φαινόταν ανίκανη να μεταρρυθμιστεί.
«Η εισβολή της 6ης Ιανουαρίου σηματοδότησε τη στιγμή που μια σημαντική μειοψηφία Αμερικανών έδειξε πρόθυμη να στραφεί κατά της ίδιας της αμερικανικής δημοκρατίας και να χρησιμοποιήσει βία για να επιτύχει τους σκοπούς της», σημειώνει ο Φουκουγιάμα στο άρθρο του.
Αυτό που είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό για την αμερικανική δημοκρατία σύμφωνα με τον επιστήμονα, είναι το γεγονός ότι το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, αντί να αποκηρύξει όσους ξεκίνησαν και συμμετείχαν στην εισβολή, προσπάθησε να κανονικοποιήσει το γεγονός και να διώξει από το κόμμα όσους ήταν πρόθυμοι να πουν την αλήθεια για τις εκλογές του 2020.
Ωστόσο, τονίζει ότι ο αντίκτυπος αυτού του γεγονότος εξακολουθεί να επηρεάζει την παγκόσμια σκηνή. Οι αντίπαλοι των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, της Κίνας και του Ιράν, χρησιμοποίησαν την εισβολή προς όφελός τους. Πολιτικοί ηγέτες όπως ο Βλαντίμιρ Πούτιν και ο Αλεξάντρ Λουκασένκο προσπάθησαν να χειραγωγήσουν τα εκλογικά αποτελέσματα και να αρνηθούν τη λαϊκή βούληση. Αντίθετα, οι ηττημένοι υποψήφιοι στις εκλογές στις νέες δημοκρατίες έχουν συχνά κατηγορήσει τους νικητές για εκλογική απάτη, όπως συνέβη πέρυσι στο Περού, όταν η Κέικο Φουτζιμόρι αμφισβήτησε την ήττα της από τον Πέδρο Καστίγιο στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών της χώρας.
Ωστόσο υπάρχουν δυνητικά ακόμη πιο επικίνδυνες συνέπειες της 6ης Ιανουαρίου, προειδοποιεί ο Φουκουγιάμα.
«Η παγκόσμια υποχώρηση της δημοκρατίας καθοδηγείται από δύο ανερχόμενες αυταρχικές χώρες, τη Ρωσία και την Κίνα. Και οι δύο δυνάμεις έχουν αλυτρωτικές διεκδικήσεις σε εδάφη άλλων λαών. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει δηλώσει ανοιχτά ότι δεν πιστεύει ότι η Ουκρανία είναι μια νόμιμα ανεξάρτητη χώρα, αλλά μάλλον μέρος μιας πολύ μεγαλύτερης Ρωσίας. Έχει συγκεντρώσει στρατεύματα στα σύνορα της Ουκρανίας και δοκιμάζει τις δυτικές αντιδράσεις σε ενδεχόμενη επίθεση. Ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τσινπίνγκ έχει δηλώσει ότι η Ταϊβάν θα πρέπει τελικά να επιστρέψει στην Κίνα και οι Κινέζοι ηγέτες δεν έχουν αποκλείσει τη χρήση στρατιωτικής βίας, αν χρειαστεί», αναφέρει χαρακτηριστικά ο επιστήμονας.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες διατηρούν τεράστια οικονομική και στρατιωτική ισχύ, αλλά αυτή η ισχύς δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ελλείψει εσωτερικής πολιτικής συναίνεσης σχετικά με τον διεθνή ρόλο της χώρας. Η 6η Ιανουαρίου σφράγισε και εμβάθυνε τις διαιρέσεις της χώρας, και για το λόγο αυτό θα έχει συνέπειες που θα αντηχούν σε ολόκληρο τον κόσμο τα επόμενα χρόνια», καταλήγει ο Φουκουγιάμα στο άρθρο του.
ΠΗΓΗ: NYT
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος