Εξήντα χρόνια Ενωμένη Ευρώπη (video)

Με πανηγυρική σύνοδο στη Ρώμη, οι 27 ηγέτες θα τιμήσουν την επέτειο των 60 χρόνων από την υπογραφή της ιδρυτικής συνθήκης για την Ενωμένη Ευρώπη. Στο αφιέρωμα της ΕΡΤ, παρουσιάζουμε τους σημαντικότερους σταθμούς σε αυτή την 60χρονη πορεία, μέχρι τις σημερινές προκλήσεις.

Οι αρχηγοί κρατών ή κυβερνήσεων της ΕΕ θα συναντηθούν στις 25 Μαρτίου στην πρωτεύουσα της Ιταλίας για την 60ή επέτειο της υπογραφής των Συνθηκών της Ρώμης. Με την ευκαιρία αυτή θα εξετάσουν την κατάσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το μέλλον της διαδικασίας ολοκλήρωσης. Οι ηγέτες αναμένεται να εγκρίνουν δήλωση στην οποία θα εκτίθεται το κοινό τους όραμα για τα επόμενα έτη.

Ρώμη – 1957

Με δυο συνθήκες που υπογράφονται στην Αιώνια Πόλη ιδρύεται -πριν από 60 χρόνια- η ΕΟΚ, η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα ή «Κοινή Αγορά» αλλά και η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας, που αποτέλεσαν από κοινού, τον πρόδρομο της ΕΕ.

Είχε προηγηθεί στις αρχές της δεκαετίας του 1950, η δημιουργία της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα, που ήρθε να ενώσει για πρώτη φορά -οικονομικά και πολιτικά- μια σειρά από χώρες, με στόχο την εξασφάλιση της ειρήνης, σε μιαν Ευρώπη που μετρούσε ακόμη τις πληγές της, από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Είναι 25 Μαρτίου του 1957, όταν μια ομάδα οραματιστών ηγετών συγκεντρώνονται στη μεγάλη αίθουσα της Αναγέννησης του Καπιτωλίου και υπογράφουν μια σειρά από… «λευκά χαρτιά», αφού εκτός από την πρώτη και την τελευταία σελίδα των Συνθηκών, τίποτα άλλο δεν είχε εγκαίρως τυπωθεί.

• Γερμανία, Γαλλία, Βέλγιο, Ολλανδία, Λουξεμβούργο, Ιταλία γίνονται έτσι οι έξι ιδρυτικές χώρες. Τις δεκαετίες που ακολουθούν η ένωση διευρύνεται…
• Το 1973: Δανία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ιρλανδία γίνονται κομμάτι της ενώ το 1981 η Ελλάδα γίνεται η δέκατη χώρα που προσχωρεί
• Το 1986 έρχεται η σειρά της Ισπανίας και της Πορτογαλίας ενώ 9 χρόνια αργότερα
• Το 1995 ακολουθούν η Αυστρία, η Σουηδία και η Φινλανδία. Η Ευρώπη μεγαλώνει. Τα προβλήματα όμως αρχίζουν και εμφανίζονται.
• Δέκα χώρες έρχονται να μεγαλώσουν και άλλο την Ένωση το 2004:
  η Εσθονία, η Κύπρος, η Λετονία, η Λιθουανία, η Μάλτα, η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Σλοβακία, η Σλοβενία και Τσεχική Δημοκρατία
• Το 2007 μέλη της Ένωσης γίνονται η Βουλγαρία και η Ρουμανία ενώ
• Το 2013 η Κροατία γίνεται το 28ο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Σέγκεν και Ευρώ

Ο χώρος Σένγκεν αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της ΕΕ. Tα εσωτερικά σύνορα «αίρονται», πολίτες της Ευρώπης, υπήκοοι χωρών εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιχειρηματίες και τουρίστες κυκλοφορούν ελεύθερα χωρίς συνοριακούς ελέγχους, σε ένα πεδίο που από το 1995, διευρύνεται σταδιακά.

Σταθμός για την Ένωση, το κοινό νόμισμα. Το ευρώ, που αποτελεί σήμερα το επίσημο νόμισμα για 19 από τα κράτη μέλη της ΕΕ, «πήρε το όνομά του» στη Σύνοδο της Μαδρίτης το 1995.

Η Ελλάδα, μπαίνει στην Ευρωζώνη την 1η Ιανουαρίου του 2001 και το νέο νόμισμα κυκλοφορεί το 2002.

Οι “σταθμοί” και το Νόμπελ

Στα χρόνια που ακολούθησαν την ίδρυσή της Ευρώπης, δεν ήταν μόνο οι ηγεσίες αλλά και οι λαοί που καθόρισαν τις εξελίξεις. Στο Παρίσι, η εξέγερση των φοιτητών, το Μάιο του 1968 σημαδεύει μιαν ολόκληρη εποχή.

Η πολωνική συνδικαλιστική οργάνωση Solidarność (Αλληλεγγύη) και ο ηγέτης της Λεχ Βαλέσα γίνονται πασίγνωστα ονόματα σε όλη την Ευρώπη και τον κόσμο μετά τις απεργίες που διοργάνωσαν στα ναυπηγεία του Γκντανσκ το καλοκαίρι του 1980.

Στις 9 Νοεμβρίου 1989, «πέφτει» το Τείχος του Βερολίνου και ανοίγουν τα σύνορα μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής Γερμανίας για πρώτη φορά μετά από 28 χρόνια. Η Γερμανία γίνεται ξανά ένα κράτος τον Οκτώβριο του 1990.

Η συνθήκη του Μάαστριχ το 1992 αποτελεί μια από τις θεμελιώδης πράξεις της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, όπως και η συνθήκη της Λισαβώνας που υπογράφηκε στις 13 Δεκεμβρίου του 2007 και η οποία ήρθε να υποκαταστήσει το «Ευρωπαϊκό Σύνταγμα», το οποίοι είχαν απορρίψει δυο χρόνια νωρίτερα δια της ψήφου τους, οι πολίτες της Γαλλίας και της Ολλανδίας.

Το 2012, η ΕΕ λαμβάνει το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης για το έργο της στην προαγωγή της ειρήνης, της συμφιλίωσης, της δημοκρατίας, και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρώπη.

Μια σειρά από κρίσεις που εντείνονται τα χρόνια που ακολουθούν, όπως η οικονομική, η μεταναστευτική αλλά και η κρίση ασφαλείας, με τα αιματηρά τρομοκρατικά χτυπήματα, δημιουργούν σοβαρούς τριγμούς με λαϊκιστικές φωνές να αυξάνουν τη δύναμή τους αλλά και λαούς να απομακρύνονται.

Στις 23 Ιουνίου του 2016, οι Βρετανοί αποφασίζουν μέσω δημοψηφίσματος την αποχώρησή τους από το Ευρωπαϊκό Οικοδόμημα. Το BREXIT είναι γεγονός.

Η Ευρώπη διχάζεται. Τα κράτη-μέλη αναζητούν νέες ισορροπίες και λίγους μήνες αργότερα, οι ηγέτες της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας τάσσονται υπέρ μίας Ευρώπης πολλών ταχυτήτων. Η συνάντηση τους γίνεται στις Βερσαλλίες, εκεί όπου το 1919 η συνθήκη ειρήνης τερματίζει επίσημα τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

ΠΗΓΗ: ΕΡΤ