Ο Τραμπ παραδέχτηκε ότι κατηγόρησε την AI – Αρχίζει να γίνεται η νέα “fake news”;

Η τεχνητή νοημοσύνη είναι, όπως φαίνεται, τα νέα “fake news”.

Το να κατηγορεί κανείς την τεχνητή νοημοσύνη έχει γίνει ολοένα και πιο δημοφιλής στρατηγική για πολιτικούς που θέλουν να αποφύγουν την ευθύνη για κάτι ντροπιαστικό, μεταξύ άλλων. Η ΑΙ δεν είναι άνθρωπος, άλλωστε. Δεν μπορεί να κάνει διαρροές ή να καταθέσει μήνυση. Κάνει όμως λάθη, ένα πρόβλημα αξιοπιστίας που καθιστά δύσκολη τη διάκριση ανάμεσα σε αλήθεια και ψέμα στην εποχή της παραπληροφόρησης και της παραπλάνησης.

Κι όταν η αλήθεια είναι δύσκολο να διαπιστωθεί, οι ανέντιμοι ωφελούνται, λένε οι αναλυτές. Το φαινόμενο είναι ευρέως γνωστό ως «το μέρισμα του ψεύτη» (the liar’s dividend).

Την Τρίτη (2/9), ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ υιοθέτησε αυτή την πρακτική. Όταν ρωτήθηκε για ένα βίντεο που κυκλοφόρησε και έδειχνε κάποιον να πετάει κάτι από ένα παράθυρο του Λευκού Οίκου σε ψηλό όροφο, απάντησε: «Όχι, μάλλον είναι ΑΙ», παρότι η ομάδα Τύπου του είχε ήδη υποδείξει στους δημοσιογράφους ότι το βίντεο ήταν αληθινό.

Ο Τραμπ, γνωστός για την επιμονή του ότι «η αλήθεια είναι ό,τι εκείνος λέει ότι είναι», δήλωσε ανοιχτά πως συμμερίζεται πλήρως το φαινόμενο της επίρριψης ευθυνών στην ΑΙ.

«Αν συμβεί κάτι πραγματικά κακό», είπε στους δημοσιογράφους, «ίσως χρειαστεί απλά να κατηγορήσω την ΑΙ».

Και δεν είναι ο μόνος.

Η ΑΙ κατηγορείται — άλλοτε δίκαια, άλλοτε όχι

Την ίδια ημέρα στο Καράκας, ο Υπουργός Επικοινωνιών της Βενεζουέλας, Φρέντι Νιάνιες (Freddy Ñáñez), αμφισβήτησε την αυθεντικότητα ενός βίντεο της κυβέρνησης Τραμπ, που έδειχνε, όπως υποστήριζαν,επίθεση αμερικανικών δυνάμεων σε σκάφος στην Καραϊβική που στόχευε τη συμμορία Tren de Aragua και προκάλεσε 11 νεκρούς. Στο βίντεο, που αναρτήθηκε στο Truth Social, φαίνεται ένα μεγάλο ταχύπλοο στη θάλασσα, ώσπου μια έντονη λάμψη το τυλίγει. Το σκάφος μετά φαίνεται για λίγο τυλιγμένο στις φλόγες.

«Με βάση το βίντεο που δόθηκε, είναι πολύ πιθανό να δημιουργήθηκε με AI», είπε ο Νιάνιες στον λογαριασμό του στο Telegram, περιγράφοντάς το ως «σχεδόν καρτουνίστικο κινούμενο σχέδιο».

Μερικές φορές, το να παρομοιάσει κανείς κάτι με ΑΙ μπορεί να είναι κομπλιμέντο. («Είναι σαν παίκτης φτιαγμένος από την ΑΙ», είπε ο τενίστας Αλεξάντερ Μπούμπλικ (Alexander Bublik)για το ταλέντο του αντιπάλου του στο US Open, Γιάνικ Σίνερ (Jannik Sinner’s) , στο ESPN). Όμως, όταν η τακτική αυτή χρησιμοποιείται από ισχυρούς, μπορεί να γίνει επικίνδυνη, λένε οι ειδικοί.

Ο ειδικός στην ψηφιακή εγκληματολογία Χάνι Φαρίτ (Hany Farid) προειδοποιεί εδώ και χρόνια για τις αυξανόμενες δυνατότητες των deepfakes, εικόνες, φωνές και βίντεο με τη βοήθεια της ΑΙ, που μπορούν να αξιοποιηθούν για απάτες ή πολιτικές εκστρατείες παραπληροφόρησης. Όμως, πάντα υπήρχε ένα βαθύτερο πρόβλημα.

«Πάντα υποστήριζα ότι το μεγαλύτερο ζήτημα είναι πως, όταν μπαίνεις σε έναν κόσμο όπου οτιδήποτε μπορεί να είναι ψεύτικο, τότε τίποτα δεν χρειάζεται να είναι αληθινό», είπε ο Φαρίτ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Καλιφόρνιας, Μπέρκλεϊ. «Μπορείς να αρνηθείς οποιαδήποτε πραγματικότητα, γιατί αρκεί να πεις: “Είναι deepfake.”»

«Δεν ήταν έτσι πριν από μία ή δύο δεκαετίες», σημείωσε. Το 2016, Ο Τραμπ ζήτησε συγγνώμη, κάτι ασυνήθιστο για εκείνον, για τα σχόλιά του σχετικά με το άγγιγμα γυναικών χωρίς συναίνεση στην περιβόητη κασέτα του Access Hollywood. Η αντίπαλός του, η Δημοκρατική Χίλαρι Κλίντον, είχε παραδεχθεί ότι έκανε λάθος όταν χαρακτήρισε κάποιους από τους υποστηρικτές του «καλάθι με αξιοθρήνητους» (basket of deplorables).

Ο Τομπι Γουόλς (Toby Walsh), επικεφαλής επιστήμονας και καθηγητής ΑΙ στο Πανεπιστήμιο της Νέας Νότιας Ουαλίας στο Σίδνεϊ, είπε ότι η επίρριψη ευθυνών στην ΑΙ δημιουργεί προβλήματα όχι μόνο στον ψηφιακό, αλλά και στον πραγματικό κόσμο.

«Οδηγεί σε ένα σκοτεινό μέλλον όπου δεν θα λογοδοτούν πλέον οι πολιτικοί (ή οποιοσδήποτε άλλος)», είπε με email. «Παλιά, αν σε έπιαναν σε βίντεο να λες κάτι, έπρεπε να το παραδεχτείς. Αυτό δεν ισχύει πια».

Σκέψεις γύρω από το «μέρισμα του ψεύτη»

Η Ντανιέλ Κ. Σίτρον (Danielle K. Citron) από τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βοστώνης και ο Ρόμπερτ Τσέσνεϊ (Robert Chesney) από το Πανεπιστήμιο του Τέξας είχαν προβλέψει το πρόβλημα σε έρευνά τους το 2019. Εκεί περιέγραφαν αυτό που αποκάλεσαν «το μέρισμα του ψεύτη».

«Αν το κοινό χάσει την πίστη του σε ό,τι ακούει και βλέπει και η αλήθεια γίνει ζήτημα γνώμης, τότε η δύναμη περνά σε εκείνους των οποίων οι απόψεις είναι πιο ισχυρές, ενδυναμώνοντας παράλληλα τις αρχές», έγραψαν στην California Law Review. «Ένα δύσπιστο κοινό θα είναι προετοιμασμένο να αμφιβάλλει για την αυθεντικότητα πραγματικών ηχητικών και οπτικών αποδείξεων».

Οι Αμερικανοί ανησυχούν για την ΑΙ

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι πολλοί Αμερικανοί παραμένουν επιφυλακτικοί απέναντι στην ΑΙ. Περίπου οι μισοί ενήλικες στις ΗΠΑ δήλωσαν ότι η αυξημένη χρήση της στην καθημερινή ζωή τους προκαλεί «περισσότερη ανησυχία παρά ενθουσιασμό», σύμφωνα με έρευνα του Pew Research Center τον Αύγουστο του 2024. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η ανησυχία για την αυξανόμενη χρήση της έχει ενταθεί τα τελευταία χρόνια.

Οι περισσότεροι Αμερικανοί φαίνεται να μην εμπιστεύονται πληροφορίες που γνωρίζουν ότι έχουν παραχθεί από ΑΙ, σύμφωνα με δημοσκόπηση του Quinnipiac τον Απρίλιο. Περίπου τα τρία τέταρτα δήλωσαν ότι μπορούν να εμπιστευτούν την πληροφορία από ΑΙ «μόνο μερικές φορές» ή «σχεδόν ποτέ». Σε αυτήν την έρευνα, περίπου 6 στους 10 ενήλικες στις ΗΠΑ δήλωσαν ότι είναι «πολύ ανήσυχοι» για το ενδεχόμενο πολιτικοί ηγέτες να χρησιμοποιήσουν την ΑΙ για να διαδώσουν ψεύτικες ή παραπλανητικές πληροφορίες.

Έχουν λόγο, και ο Τραμπ έχει παίξει σημαντικό ρόλο στη σύγχυση γύρω από την εμπιστοσύνη και την αλήθεια.

Ο ρόλος του Τραμπ

Η ιστορία του Τραμπ με την παραπληροφόρηση και ακόμη και τα ψέματα, ώστε να εξυπηρετεί το αφήγημά του, προηγείται της ΑΙ. Έγινε διάσημος για τον όρο “fake news”, που πλέον χρησιμοποιείται ευρέως για να δηλώσει σκεπτικισμό απέναντι στα δημοσιογραφικά ρεπορτάζ. Η Λέσλι Σταλ (Leslie Stahl) από την εκπομπή 60 Minutes του CBS έχει πει ότι ο Τραμπ τής είχε εκμυστηρευθεί το 2016, εκτός κάμερας, ότι προσπαθεί να «απαξιώσει» τους δημοσιογράφους ώστε, όταν δημοσιεύουν αρνητικές ιστορίες, να μην τους πιστεύει κανείς.

Ο ισχυρισμός του Τραμπ την Τρίτη (2/9) ότι η ΑΙ βρισκόταν πίσω από το βίντεο με το παράθυρο του Λευκού Οίκου δεν ήταν η πρώτη του προσπάθεια να κατηγορήσει την ΑΙ. Το 2023 είχε επιμείνει ότι το αντι-τραμπικό Lincoln Project χρησιμοποίησε ΑΙ σε βίντεο για να τον «δείξει κακό».

Στο σποτ με τίτλο Feeble («Αδύναμος»), μια γυναικεία φωνή τον ειρωνεύεται: «Έι Ντόναλντ… είσαι αδύναμος. Δείχνεις ασταθής. Χρειάζεσαι βοήθεια για να περπατήσεις.» Αμφισβητεί την «ανδρική του ικανότητα», ενώ στην οθόνη εμφανίζεται μια εικόνα με δύο μπλε χάπια. Το βίντεο συνεχίζει με πλάνα του Τραμπ να μπερδεύεται στα λόγια του.

«Οι διεστραμμένοι και αποτυχημένοι του διαλυμένου Lincoln Project, και άλλοι, χρησιμοποιούν ΑI στα ψεύτικα τηλεοπτικά τους σποτ για να με κάνουν να φαίνομαι τόσο κακός και αξιολύπητος όσο ο Διεφθαρμένος Τζο Μπάιντεν», έγραψε τότε ο Τραμπ στο Truth Social.

Το Lincoln Project δήλωσε στο Associated Press ότι δεν είχε χρησιμοποιηθεί ΑΙ στο συγκεκριμένο σποτ.

Πηγή: AP | Μετάφραση – Επιμέλεια: Γεωργία Κανταρτζή