Όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζετε για το εμβόλιο κατά του κορονοϊού

Για την δύσκολη υγειονομική κατάσταση που μαστίζει τον πλανήτη μιλήσαμε με τον διακεκριμένο ομογενή αιματολόγο – ογκολόγο Ανδρέα Σαββόπουλο ο οποίος εργάζεται στις ΗΠΑ, στην Νέα Υερσέη, για πολλές δεκαετίες και έχει τεράστια κλινική εμπειρία με ασθενείς που πάσχουν από νοσήματα που μπορεί να προκαλέσουν έως και θάνατο. Μέσα στην λαίλαπα της πανδημίας που αυτό το χρόνο μας έχει εξαντλήσει και καταστρέφει ολόκληρες επαγγελματικές τάξεις και γενικότερα την οικονομική και κοινωνική ζωή, η επιστημονική κοινότητα υιοθέτησε εμβόλια νέας τεχνολογίας, τα οποία χαρακτηρίζονται ως ένα σημαντικό όπλο για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του κορωνοϊού και τελικά την εκρίζωσή του. Παράλληλα όμως έχουν εκφραστεί και απόψεις οι οποίες αντιτίθεται στην χρησιμότητα του εμβολίου, ενώ δεν λείπουν και οι θεωρίες συνωμοσίας σχετικά με την εξέλιξη αυτή.
Ο Έλληνας γιατρός Ανδρέας Σαββόπουλος, ο οποίος μάχεται στην πρώτη γραμμή στο Saint Michael’s Medical Center, στο Newark, New Jersey είπε στο ert.gr:
«Ήδη αρκετές χώρες έχουν εγκρίνει το COVID-19 εμβόλιο των εταιριών Pfizer/ BioNTech. Το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν η πρώτη χώρα που άρχισε την χορήγησή αυτού του εμβολίου στους κατοίκους του. Στις ΗΠΑ, μετά από την έγκριση του εμβολίου από την Ομοσπονδιακή Διοίκηση Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), άρχισε ήδη ο εμβολιασμός σε αρκετές πολιτείες. Εχθές η FDA ενέκρινε και το εμβόλιο της εταιρείας Μoderna, το οποίο είναι ίδιο με αυτό της Pfizer/ BioNTech.Και οι δύο εταιρείες έχουν ανακοινώσει μεγάλη αποτελεσματικότητα των δυο εμβολίων που φτάνει το 95%. Δηλαδή αυτά τα εμβόλια προφυλάσσουν από την νόσο COVID-19 (corona virus disease-2019) που προκαλεί ο κορωνοϊός, μέχρι το 95% των ατόμων που μολύνθηκαν.

Τι είναι και πως λειτουργούν τα εμβόλια mRNA

Σύμφωνα με τον διακεκριμένο λοιμωξιολόγο Dr. Anthony Fauci, του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας (NIH) των ΗΠΑ αυτά τα εμβόλια αναμένεται να προφυλάσσουν κατά 100% από σοβαρή νόσο του COVID-19. Για πρώτη φορά στην ιστορία των εμβολίων χρησιμοποιείται η νέα τεχνολογία με το mRNA (messenger Ribo-Nucleic Acid/ αγγελειαφόρο RNA) και την νανοτεχνολογία, η οποία έχει ήδη χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή αντικαρκινικών φαρμάκων.
Το mRNA, φυσιολογικά, όπως και όλα τα είδη του RNA, παράγεται στον πυρήνα του κυττάρου και μετά εξέρχεται στο κυτταρόπλασμα όπου βρίσκεται ο μηχανισμός παρασκευής των πρωτεϊνών. Αυτός ο μηχανισμός συνδέεται με το mRNA και μπορεί να διαβάζει τον γενετικό του κώδικα, να τον μεταφράζει και να παρασκευάζει ειδικές πρωτεΐνες.Τώρα, στο εργαστήριο, με τη βοήθεια της υψηλής τεχνολογίας, παρασκευάζεται το mRNA του ιού (SARS-CoV-2). Αυτό περιτυλίσσεται από λιπίδια, για να μην αποσυντεθεί μετά την ένεση του στο βραχίονα του ατόμου. Το mRNA μετά την είσοδό του στα κύτταρα του οργανισμού και την αποκωδικοποίηση της γενετικής πληροφορίας, καταλήγει στη σύνθεση της (spike) ακίδας πρωτεΐνης, που είναι η ίδια με αυτή της ιιικής ακίδας (spikes είναι οι ακίδες του ιού που παρατηρούμε μικροσκοπικά).

Το mRNA τελικά καταστρέφεται από το ίδιο το κύτταρο. Οι ακίδες πρωτεΐνες και τα τεμάχιά τους τότε κατευθύνονται και καταλήγουν στην κυτταρική μεμβράνη, την διηθούν, προεξέχουν στην εξωτερική της επιφάνεια και τότε αρχίζουν να αναγνωρίζονται από το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού μας. Έτσι, τα Β-κύτταρα αυτού, με τη συνδρομή των βοηθητικών κυττάρων Τ (helper T-cells), αρχίζουν και να πολλαπλασιάζονται και να παράγουν αντισώματα τα οποία εξουδετερώνουν τις ακίδες πρωτείνες, που όπως είπαμε, είναι οι ίδιες με αυτές του ιού. Εάν στην συνέχεια ο οργανισμός μας προσβληθεί από αυτόν τον τύπο του κορωνοϊού, τα αντισώματα που παρήχθησαν, προστρέχουν και «γαντζώνουν» τα άγκιστρα του ιού. Τότε ο ιός αδυνατεί να εισέλθει στα κύτταρα του οργανισμού μας και τελικά αποσυντίθεται και πεθαίνει. Με αυτόν τον τρόπο, σε μεγάλο ποσοστό, το άτομο προφυλάσσεται από τον κορωνοϊό (COVID-19).
Για αυτά τα εμβόλια και όσα εγκριθούν και χρησιμοποιηθούν στο μέλλον, είναι άγνωστος ακόμα ο «χρόνος ζωής» των αντισωμάτων και συνεπώς η διάρκεια της ανοσίας. Για το λόγο αυτό συνιστάται ο εμβολιασμός και στα άτομα που έχουν προσβληθεί από τον ιό, είτε ήσαν ασυμπτωματικά είτε συμπτωματικά. Επίσης ενδέχεται το εμβόλιο να μην προφυλάσσει την μόλυνση από τον ιό, ο οποίος εντοπίζεται στο ρινοφάρυγγα. Αλλά τότε το άτομο πολύ σπάνια θα νοσήσει και αν αυτό συμβεί η μόλυνση θα είναι ήπια ή μέτρια.
Για να υπάρξει σύγκριση της αποτελεσματικότητας των νέων εμβολίων με εκείνη των γνωστών εμβολίων της γρίπης θα υπενθυμίσω ότι στις ΗΠΑ το 2017-2018 το ποσοστό αποτελεσματικότητας του εμβολίου εναντίον του ιού της γρίπης, που ενδέχεται επίσης να είναι θανατηφόρος, ήταν 30-35%. Την αποτελεσματικότητα των εμβολίων υποδηλώνει και το γεγονός ότι στο Δυτικό κόσμο μεταξύ 1901 και 2000, το προσδόκιμο επιβίωσης των ατόμων αυξήθηκε περίπου κατά 25 χρόνια. Αυτό οφείλεται κυρίως στα εμβόλια, στα αντιβιοτικά και στα διουρητικά της αγγύλης των νεφρονίων, όπως η γνωστή φουρoσεμίδη (Lasix).
Οι ειδικοί στους οποίους περιλαμβάνω και τους ειδικούς για τα εμβόλια (Vaccinists/Vaccinologists), ισχυρίζονται ότι τα δύο προαναφερόμενα εμβόλια εναντίον του COVID-19 και πιθανότατα και άλλα που προέρχονται από το Δυτικό κόσμο, είναι αρκετά ασφαλή. Βέβαια δεδομένα υπάρχουν μόνο για τους δύο πρώτους μήνες μετά τον εμβολιασμό. Σοβαρή παρενέργεια δεν φαίνεται να έχει παρατηρηθεί ακόμα στις 44 χιλιάδες εθελοντών της Pfizer/BioNTeck και στις 30 χιλιάδες της Moderna. Ο κορυφαίος ειδικός των εμβολίων στις ΗΠΑ Dr. Moncef Slaoui υπογραμμίζει ότι στις τελευταίες 3-4 δεκαετίες παραγωγής εμβολίων στις ΗΠΑ, πολύ σπάνιες σοβαρές επιπλοκές εμφανίζονται στους πρώτους 1,5-2 μήνες από τον εμβολιασμό.

Οι παρενέργειες του εμβολίου και τι να κάνετε

Στο 10-15% των ατόμων που εμβολιάστηκαν με τα δυο παραπάνω εμβόλια εναντίον του COVID-19, παρατηρούνται πόνος ή και οίδημα στο σημείο της ένεσης στον άνω βραχίονα, πυρετός και κρυάδες ή κόπωση που διαρκούν από 24 έως 36 ώρες. Οι απλές συμβουλές μου είναι, αν αισθανθείτε αυτές τις παρενέργειες, να πάρετε ένα από τα αντιπυρετικά/αναλγητικά, να πιείτε ένα τσάι ή χαμομήλι, να ξαπλώσετε να κοιμηθείτε καλά και εάν το πρωί δεν αισθάνεστε ακόμα καλά, παραμείνετε στο σπίτι σας και ξεκουραστείτε. Το επόμενο πρωί θα αισθανθείτε φυσιολογικά.

Αν όμως την επομένη του εμβολίου ημέρα αισθάνεστε καλά και δεν έχετε πυρετό ή κρυάδες, να πάτε στη δουλειά σας. Εάν έχετε συνταξιοδοτηθεί, ντυθείτε ζεστά και μετά το πρωινό σας με τον καφέ, βγείτε έξω και κάντε έναν περίπατο και πέστε μια καλή ευχή για την Αμερική και τους επιστήμονες της, καθώς και για όλους αυτούς που σε περισσότερα από 50 εργαστήρια σε αρκετές χώρες σε όλο τον κόσμο εργάστηκαν και εξακολουθούν να εργάζονται νυχθημερόν για την ανακάλυψη και παραγωγή των εμβολίων COVID-19.

Είναι βαθιά πεποίθηση όλων των ειδικών της Δημόσιας Υγείας, επιδημιολόγων, λοιμωξιολόγων, ιολόγων, άλλων ειδικών καθώς και η ταπεινή μου γνώμη ως αιματολόγος και ογκολόγος, ότι ο μαζικός εμβολιασμός του πληθυσμού είναι ο κύριος και ρεαλιστικός τρόπος αντιμετώπισης της παρούσας πανδημίας και της εκρίζωσης του COVID-19, όπως συνέβη με την πολιομυελίτιδα, την ιλαρά και την ευλογιά. Στην εξάσκηση των δύο υποειδικοτήτων μου που κάνω στις ΗΠΑ λίγο περισσότερο από 38 χρόνια, λέγω στους ασθενείς μου, όταν ξεκινούν μια νέα αντικαρκινική θεραπεία, η οποία μπορεί και να έχει αποδειχθεί αρκετά αποτελεσματική, ότι δεν δίνεται ποτέ εκ των προτέρων εγγύηση ή ασφάλεια κατά 100% στην επιστήμη της Ιατρικής, όπως δεν υπάρχει κανένα παρόμοιο ποσοστό ασφαλείας στη ζωή μας, όταν αγοράζουμε ή ενοικιάζουμε ένα αυτοκίνητο, ένα ψυγείο ή ένα κινητό τηλέφωνο.

Δυστυχώς, τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ελλάδα, ένα σημαντικό ποσοστό του υποψήφιου για εμβολιασμό μέρους του πληθυσμού, τον αρνείται, αν και τον τελευταίο μήνα τουλάχιστον στις ΗΠΑ είχε αρχίσει να μειώνεται. Φυσικά θα υπάρχουν πάντοτε οι οπαδοί της «συνωμοσιολογίας των εμβολίων». Υπάρχουν αρκετοί καχύποπτοι που αμφισβητούν ότι αποτελεσματικά εμβόλια για τον κορωνοϊό ήταν δυνατόν να παραχθούν και να χορηγηθούν σε λιγότερο από ένα χρόνο από το ξέσπασμα της πανδημίας, ενώ όλα τα άλλα χρειάστηκαν μέχρι 4-5 χρόνια. Η ταχεία παραγωγή και διάθεση των δυο παρόντων εμβολίων είναι το αποτέλεσμα εφαρμογής της υψηλής τεχνολογίας στην εμβολιακή πλατφόρμα, με χρήση της νανοτεχνολογίας. Προσωπικά, προτρέπω όλους και όλες που δεν έχουν σοβαρά προβλήματα όπως μεταστατικό καρκίνωμα σε θεραπεία, βαριά καρδιακή νόσο, νεφροπαθείς σε αιμοκάθαρση ή σε έγκυες γυναίκες και άτομα κάτω των 16 ετών, γιατί δεν υπάρχουν ακόμα πληροφορίες, να εμβολιασθούν όταν το εμβόλιο της Pfizer η άλλης εταιρείας είναι διαθέσιμο στην Ελλάδα πολύ σύντομα.

Στο ερώτημα του νοσοκομείου για τις προθέσεις του ιατρικού προσωπικού να εμβολιαστεί, απάντησα αμέσως ναι και θα είμαι από τους πρώτους στη γραμμή. Αυτό θα συμβεί μέχρι το τέλος του χρόνου, εφόσον δίνεται προτεραιότητα στους «υγειονομικούς». Θα πρέπει όλοι οι επαγγελματίες υγείας να αφιερώσουν χρόνο στο να ενθαρρύνουν όχι μόνο τους ασθενείς τους με υποκείμενα νοσήματα όπως η υπέρταση, ο διαβήτης, το εμφύσημα των πνευμόνων, η παχυσαρκία κλπ αλλά και κάθε πολίτη να εμβολιαστούν.

Γνωρίζω ότι η λέξη γιατρός (ιατρός) έχει δύο έννοιες. Στην ελληνική γλώσσα, αρχαία και σύγχρονη, σημαίνει να γιατρεύω. Στην Αρχαία Ελλάδα, η Ιατρική ήταν τέχνη, ενώ στη σύγχρονη Ελλάδα είναι επιστήμη. Και στις δύο όμως αποσκοπούν στη διατήρηση της υγείας και τη θεραπεία των ασθενειών του ανθρώπου.

Στη Λατινική γλώσσα όμως, η λέξη γιατρός προέρχεται από τη λέξη doctor, που είναι ένας ακαδημαϊκός τίτλος και προέρχεται από το Λατινικό ρήμα docēre, που σημαίνει «να διδάξω». Θεωρώ ότι ο ρόλος του γιατρού είναι επίσης να διδάξει πρώτα και κύρια τους ασθενείς του, μέσω των επισκέψεων, των παρακολουθήσεων και της εφαρμογής των καινούργιων θεραπειών που πρέπει να είναι οι πιο αποτελεσματικές και να προκαλούν τις λιγότερες παρενέργειες. Ο γιατρός μπορεί ακόμα να διδάξει (ή να συμβουλέψει) τους συναδέλφους του, τις νοσηλεύτριες, τους νοσηλευτές και το άλλο νοσηλευτικό προσωπικό.

Η διδασκαλία των φοιτητών, των ειδικευομένων και υποειδικευομένων γιατρών είναι εντελώς αυτονόητη. Ωστόσο ο γιατρός θα πρέπει να διδάσκει και τον εαυτό του, άμεσα, μελετώντας κάθε μέρα και έμμεσα, μαθαίνοντας από τη γνώση και την εμπειρία του νοσηλευτικού προσωπικού αλλά και τα βιώματα των ασθενών του. Τέλος, πιστεύω ότι για τον γιατρό, η θεραπευτική αγωγή και η παρακολούθηση κάθε ασθενούς είναι υποχρέωση και ευθύνη του, γιατί ο ασθενής εμπιστεύεται όχι μόνο την υγεία του αλλά συχνά και την ίδια τη ζωή του.

Στο θεραπευτικό μέτωπο της αντιμετώπισης του COVID-19, πέραν των εμβολίων, έχουν προστεθεί και μερικές άλλες πλατφόρμες, όπως τα μονοκλωνικά αντισώματα. Ένα από αυτά, το Bamlanivimab της Eli Lilly, χορηγείται στο emergency department στο νοσοκομείου μου Saint Michael’s Medical Center, στο Newark, New Jersey, σε ασθενείς που είναι θετικοί για τον ιό, με το PCR test, και έχουν ήπια ή μέτρια συμπτώματα που δεν απαιτούν εισαγωγή στο νοσοκομείο.

Έτσι, με την εμπειρία μας που καθημερινά αυξάνεται, τα νέα εμβόλια και τα άλλα θεραπευτικά μέσα, όπως τα μονοκλωνικά αντισώματα, ελπίζουμε όλοι να ιδούμε κάποιο φως στο τέλος του τούνελ μέσα στον καινούργιο χρόνο».