Όταν το Facebook έμεινε εκτός λειτουργίας για το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας στις 4 Οκτωβρίου 2021, σας έλειψε, ανακουφιστήκατε ή και τα δύο; Οι κοινωνικοί επιστήμονες έχουν συγκεντρώσει ένα εκτεταμένο σώμα ερευνών που δείχνει πώς οι άνθρωποι έχουν αναπτύξει μια σχέση αγάπης-μίσους με τον γίγαντα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ο οποίος μετρά σχεδόν 3 δισεκατομμύρια χρήστες.
Πολλοί χρήστες νιώθουν ότι η σχέση τους με την πλατφόρμα έχει γίνει εξαρτητική και έχει βυθιστεί στην ασάφεια και τη δυσπιστία. Για άλλους, η εξάρτηση από την πλατφόρμα θεωρείται δεδομένη, αν και περιστασιακά εκτιμάται σε στιγμές πανδημικής απομόνωσης.
Πρόσφατα μάθαμε ότι η εταιρεία επέτρεπε σε διάσημους χρήστες της να παραβιάζουν τους όρους λειτουργίας του Facebook με μηδαμινές συνέπειες, ότι βλάπτει εν γνώσει της έφηβες και ότι έχει ένα μεγάλο πρόβλημα παραπληροφόρησης για τα εμβόλια. Μαζί με αυτό, διεκόπη η λειτουργία του για πάνω από πέντε ώρες.
Με όλα αυτά που συμβαίνουν, οι χρήστες αναρωτιούνται αν θα πρέπει να εγκαταλείψουν την πλατφόρμα για ένα πιο «υγιές» μέσο. Ωστόσο δεν ήταν πάντα έτσι.
Όταν ξεκίνησε το Facebook, ήταν ένας από τους πιο αυθεντικούς εταίρους κοινωνικής δικτύωσης. Τα υπάρχοντα διαδικτυακά δίκτυα, όπως το MySpace, είχαν μητρικές εταιρείες με επιρροή που επιτηρούσαν τις πλατφόρμες τους, ενοχλώντας τους χρήστες με διαφημίσεις και τεχνάσματα. Όμως το Facebook υποσχόταν κάτι διαφορετικό: μια γνήσια σύνδεση.
Ακόμα και σήμερα, ένας λογαριασμός στο Facebook συνοδεύεται από πολλά προνόμια. Το πιο σημαντικό είναι η συμμετοχή σε μια κοινότητα η οποία έχει αποδειχθεί ότι ενισχύει τις σχέσεις μεταξύ στενών φίλων και περιστασιακών γνωστών.
Επιπλέον, το Facebook επιτρέπει στους χρήστες να επιμελούνται προσεκτικά τη δημόσια εικόνα τους, δίνοντας έμφαση στις καλύτερες στιγμές της ζωής τους. Ο ιστότοπος έχει γίνει κεντρική πηγή πληροφοριών καθώς περισσότεροι από τους μισούς χρήστες του Facebook στις ΗΠΑ, αναφέρουν ότι διαβάζουν τακτικά τις ειδήσεις στην πλατφόρμα.
Η Ελίζαμπεθ Στόυτσεφ, αναπληρώτρια Καθηγήτρια Επικοινωνίας στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο Wayne, ηγήθηκε μιας μελέτης η οποία αποκάλυψε ότι η πλατφόρμα αποτελεί κύριο αντικείμενο έρευνας στον τομέα της τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνιών από το 2005. Αυτή η εστίαση έχει οδηγήσει σε πρόοδο στην κατανόηση των διαδικτυακών αλληλεπιδράσεων, του ψηφιακού ακτιβισμού και της ανθρώπινης ψυχολογίας.
Υπονόμευση της εμπιστοσύνης
Όμως η εκπληκτική επιτυχία του Facebook ήρθε εις βάρος της ιδιωτικής ζωής των εικονικών φίλων του. Μέσω των διαφημίσεων, η πλατφόρμα συλλέγει περισσότερα δεδομένα και πληροφορίες για τους χρήστες απ’ ό,τι εκείνοι συνειδητοποιούν.
Μοιράζοντας τα δεδομένα των χρηστών, επιτρέποντας τις εκστρατείες παραπληροφόρησης και την παρέμβαση στις εκλογές, το Facebook έχει αποκαλύψει τις συμμαχίες του – και αυτές δεν περιλαμβάνουν την προστασία των χρηστών. Η απροσεξία, ή αυτό που όλο και περισσότερο μοιάζει με σκόπιμη κατάχρηση των δεδομένων των χρηστών, έχει κλονίσει την εμπιστοσύνη των ανθρώπων στην πλατφόρμα.
Εν τω μεταξύ, η εταιρεία συνεχίζει να αλλάζει τις πληροφορίες που βλέπουν οι άνθρωποι στην πλατφόρμα της, γεγονός που έχει συνέπειες. Η ίδια έρευνα διαπίστωσε ότι οι χρήστες μπορούν να χειραγωγηθούν συναισθηματικά από τις αλλαγές στον αλγόριθμο του Facebook. Αυτό έχει κάνει το κοινό πιο πολιτικά πολωμένο και λιγότερο πιθανό να μοιραστεί τις απόψεις των μειονοτήτων – συνέπειες που μπορεί να εκτροχιάσουν τη δημοκρατία.
Οι αλγόριθμοι που προωθούν την καθημερινή κοινωνική σύγκριση έχουν επίσης επιβαρύνει την ψυχική υγεία. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν πειστικά ότι η χρήση του Facebook μειώνει την ευτυχία των ατόμων – τόσο άμεσα όσο και μακροπρόθεσμα. Η χρήση του έχει συνδεθεί με την κατάθλιψη και άλλα αρνητικά ψυχολογικά αποτελέσματα που ενέπνευσε μια συνοπτική έκθεση 56 μελετών για το θέμα.
Σχέση αγάπης-μίσους
Παρά τις διαδεδομένες εκκλήσεις για μόνιμη διαγραφή του λογαριασμού στην πλατφόρμα (#DeleteFacebook), οι περισσότεροι χρήστες διατήρησαν τα προφίλ τους και αναστατώθηκαν από την πιο πρόσφατη διακοπή λειτουργίας του. Γιατί; Επειδή η αποχή από το Facebook σημαίνει εγκατάλειψη ενός δικτύου που έχει κοινωνικό νόμισμα και αξία. Ο ιστότοπος διέθετε 2,8 δισεκατομμύρια ενεργούς χρήστες στο τέλος του 2020, δηλαδή περισσότερο από το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού. Όπως έχουν επισημάνει μέλη του Κογκρέσου, το Facebook έχει λίγους ανταγωνιστές στην αγορά, πράγμα που σημαίνει ότι χρησιμεύει ως πρωταρχικός, αν όχι ο μοναδικός, τρόπος σύνδεσης μεγάλων ομάδων. Κρατάει τους χρήστες ενωμένους διατηρώντας τις σχέσεις με όλους τους φίλους τους.
Παρ’ όλα αυτά, η επανάκτηση της εμπιστοσύνης του κοινού θα απαιτήσει σημαντικές αλλαγές. Οι επιλογές για αναλλοίωτες ροές ειδήσεων, διαφάνεια στις διαφημίσεις και έλεγχος των δεδομένων και μεταδεδομένων από τους χρήστες, θα ήταν ένα καλό μέρος για να ξεκινήσουμε. Αλλά επί του παρόντος, δεν είναι σαφές αν το Facebook θα προβεί σε αυτές τις αλλαγές για να σώσει τα δισεκατομμύρια φιλων του.
ΠΗΓΗ: The Conversation
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Γίνε μέλος στο κανάλι μας στο Viber
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος