Ένα τεράστιο «χέρι» απλώνεται στο διάστημα

Ένα τεράστιο «χέρι», με αραχνοΰφαντα «δάχτυλα» που σπρώχνουν ένα λαμπερό σύννεφο στα βάθη του διαστήματος. Αυτή την εικόνα κατέγραψε το διαστημικό τηλεσκόπιο ακτίνων-Χ Chandra της NASA.

Το «χέρι» γεννήθηκε από το θάνατο ενός τεράστιου άστρου στο πλαίσιο μιας έκρηξης σουπερνόβα, η οποία άφησε πίσω της ένα ταχύτατα περιστρεφόμενο, υπερπυκνό «αστρικό πτώμα», γνωστό ως πάλσαρ, ανέφεραν τα μέλη της επιστημονικής ομάδας.

Το πάλσαρ εκτόξευσε μια φούσκα ενεργειακών σωματιδίων γύρω του, η οποία, σε συνδυασμό με τα συντρίμμια που προέκυψαν από την έκρηξη σουπερνόβα, δημιούργησε τη δομή που μοιάζει με χέρι, η οποία εκτείνεται σε απόσταση 150 ετών φωτός. Εν τω μεταξύ, το λαμπερό στοιχείο είναι ένα νέφος αερίου μαμούθ, γνωστό ως RCW 89.

Το υπόλειμμα του υπερκαινοφανούς στην καρδιά του χεριού, που ονομάζεται MSH 15-52, βρίσκεται σε απόσταση περίπου 17.000 ετών φωτός από τη Γη. Οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι το φως από την έκρηξη έφτασε σε εμάς πριν από περίπου 1.700 χρόνια, καθιστώντας το MSH 15-52 ένα από τα νεότερα υπολείμματα σουπερνόβα που είναι γνωστά στον Γαλαξία μας, δήλωσαν τα μέλη της επιστημονικής ομάδας του Chandra.

Το Chandra έχει απεικονίσει το χέρι και στο παρελθόν, αλλά σε μια πρόσφατη μελέτη ανέλυσε τη δυναμική του χεριού, χρησιμοποιώντας εικόνες από το 2004, το 2008, το 2017 και το 2018.

Η έρευνα, η οποία δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «The Astrophysical Journal Letters» τον Ιούνιο του 2020, διαπίστωσε ότι το κύμα έκρηξης σουπερνόβα, το οποίο βρίσκεται στα άκρα των δακτύλων του χεριού, κινείται με ταχύτητα περίπου 14,5 εκατομμύρια χλμ./ώρα, ενώ το υλικό που βρίσκεται πιο κοντά στην παλάμη κινείται ακόμη πιο γρήγορα, ξεπερνώντας τα 17,7 χλμ./ώρα.

«Ενώ πρόκειται για εκπληκτικά υψηλές ταχύτητες, στην πραγματικότητα αντιπροσωπεύουν μια επιβράδυνση του υπολείμματος. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι για να φτάσει το πιο απομακρυσμένο άκρο του RCW 89, το υλικό θα πρέπει να ταξιδέψει κατά μέσο όρο με σχεδόν 48,2 εκατομμύρια χλμ./ώρα», έγραψε η ομάδα.

«Αυτή η διαφορά στην ταχύτητα υποδηλώνει ότι το υλικό πέρασε μέσα από μια κοιλότητα αερίου χαμηλής πυκνότητας και στη συνέχεια επιβραδύνθηκε σημαντικά μέσα στο RCW 89», πρόσθεσε.

Το νεκρό αστέρι πιθανόν να δημιούργησε μια τέτοια κοιλότητα λίγο πριν εκραγεί, όταν απέβαλε μεγάλο μέρος του εξωτερικού στρώματος υδρογόνου του.

Το τηλεσκόπιο Chandra παρατηρεί το σύμπαν στο φως των ακτίνων Χ για περισσότερες από δύο δεκαετίες. Εκτοξεύτηκε σε τροχιά γύρω από τη Γη με το διαστημικό λεωφορείο Columbia τον Ιούλιο του 1999.

Είναι ένα από τα τέσσερα «Μεγάλα Παρατηρητήρια» της NASA, τα οποία εκτοξεύτηκαν μεταξύ 1990 και 2003. Τα άλλα είναι το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, το οποίο παραμένει ενεργό μέχρι σήμερα (αν και αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζει πρόβλημα με τον υπολογιστή του), το παρατηρητήριο ακτίνων γ Compton το οποίο εκτοξεύθηκε το 1991 και ολοκλήρωσε την αποστολή του το 2000, και το βελτιστοποιημένο για υπέρυθρες ακτίνες διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer, το οποίο εκτοξεύθηκε το 2003 και τέθηκε εκτός λειτουργίας πέρυσι.

ΠΗΓΗ: Space