Δεινόσαυροι: ‘Ερευνα για τον μεταβολισμό έδειξε «θερμό αίμα»

Οι περισσότεροι από τους δεινόσαυρους ήταν θερμόαιμοι, όπως και τα πουλιά και τα θηλαστικά, σε αντίθεση με τα ψυχρόαιμα ζώα όπως τα ερπετά, αναφέρουν οι συγγραφείς μελέτης που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη, η οποία έκανε την πρώτη άμεση μέτρηση του μεταβολισμού αυτών των αρχαίων πλασμάτων.

Η μελέτη, με επικεφαλής την Jasmina Wiemann, παλαιοβιολόγο στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνια (Caltech), βασίζεται σε μια νέα τεχνική για τη μέτρηση του μεταβολικού ρυθμού των δεινοσαύρων – τη μεγαλύτερη ή μικρότερη ικανότητά τους να μετατρέπουν το οξυγόνο σε ενέργεια για τη ζωή.

Τα θερμόαιμα ζώα, όπως τα πουλιά ή οι άνθρωποι, έχουν υψηλό μεταβολισμό. Απορροφούν πολύ οξυγόνο, απαραίτητο για την παραγωγή θερμίδων που τους επιτρέπουν να διατηρούν σταθερή θερμοκρασία και να παραμένουν ενεργά.

Αντίθετα, όσα έχουν ψυχρό αίμα, όπως τα ερπετά, έχουν πιο μέτρια δραστηριότητα και εξαρτώνται από τις εξωτερικές συνθήκες για να διατηρήσουν τη θερμοκρασία του σώματός τους. Με λίγα λόγια, αυτά τα πλάσματα δεν τεμπελιάζουν στον ήλιο μόνο για ευχαρίστηση, αλλά από ανάγκη.

Αυτή η διχογνωμία έχει προκαλέσει προβλήματα στους φυσιοδίφες σε όλο τον κόσμο στην περίπτωση των θεωριών των δεινοσαύρων. Γιατί ένα από τα κατερχόμενα κλαδιά τους, τα πουλιά, είναι θερμόαιμα, αλλά τα πιο κοντινά τους ξαδέρφια της εποχής, οι κροκόδειλοι, είναι ψυχρόαιμα ερπετά.

Μια έντονη μελέτη μέσων ενημέρωσης το 2014 απέδωσε τους δεινόσαυρους σε ένα θερμόαιμα κυκλοφορικό σύστημα. Αυτή η μελέτη υπολόγισε τον μεταβολισμό τους με έμμεσες και λιγότερο αξιόπιστες μεθόδους, λαμβάνοντας υπόψη τη θερμοκρασία σχηματισμού μεταλλικών στοιχείων στα οστά τους και τον ρυθμό ανάπτυξης των οστών.

Ωστόσο, η νέα μελέτη, που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Nature, εστιάζει στο βασικό στοιχείο του μεταβολισμού, τη χρήση του οξυγόνου και κυρίως τη μελέτη των ιχνών του με τη μορφή «υπολειμμάτων» που βρίσκονται στα οστά.

«Αυτή η διαδικασία αφήνει πίσω της μια καταγραφή της ποσότητας οξυγόνου που αναπνέει ένας δεινόσαυρος και ως εκ τούτου δείχνει τον ρυθμό του μεταβολισμού του», δήλωσε η Jasmina Wiemann σε μια δήλωση.

Η ομάδα της Αμερικάνας ερευνήτριας εφάρμοσε αυτή τη μη καταστροφική μέθοδο, βασισμένη στην υπέρυθρη φασματοσκοπία, για να μετρήσει τους «μοριακούς δείκτες (υπολείμματα) που σχετίζονται με τον μεταβολικό ρυθμό» σε δυο διαφορετικές ομάδες.

Μέτρησε ψυχρόαιμα δείγματα, όπως Triceratops (με μεγάλο γιακά και δύο επιβλητικά κέρατα) και Stegosaurus, με ραχιαία πλάκα. Ήταν ογκώδη αλλά αργά φυτοφάγα ζώα.

Αντίθετα, η άλλη ομάδα, οι Saurischia, πιο πολυάριθμα σε είδη και ιδιαίτερα στους απογόνους τους, ήταν κυρίως θερμόαιμα ζώα. Αυτή η ομάδα περιλαμβάνει γιγάντια φυτοφάγα, όπως τα Sauropods, και θρυλικά σαρκοφάγα, όπως ο Tyrannosaurus και ο Velociraptor.

Αυτή η ομάδα είναι διάσημη ιδιαίτερα για τη γέννηση όλων των ειδών πουλιών, των μοναδικών άμεσων απογόνων των δεινοσαύρων που επέζησαν της μεγάλης εξαφάνισης του είδους, που δημιουργήθηκε πριν από 65 εκατομμύρια χρόνια.

Πιστεύεται ότι το θερμό αίμα και ο υψηλός μεταβολισμός των πουλιών τους επέτρεψαν να επιβιώσουν από την καταστροφή που προκλήθηκε από την κλιματική αναταραχή που προκλήθηκε από την πρόσκρουση ενός τεράστιου μετεωρίτη στη Γη. Στην περίπτωση των δεινοσαύρων, ωστόσο, το θερμό αίμα δεν τους έσωσε από την εξαφάνιση, σημειώνουν οι συντάκτες της μελέτης.

Τα αποτελέσματα της μελέτης μπορούν ανάμεσα στα άλλα να βοηθήσουν στην μελέτη των πιθανών μεταβολών που μπορεί να υπάρξουν στους οργανισμούς των ζώων στη κλιματική αλλαγή. «Βιώνουμε την έκτη μαζική εξόντωση της ζωής στον πλανήτη. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε το πώς η φυσιολογία των ζώων, αυτών που υπάρχουν σήμερα αλλά και των εξαφανισμένων, θα ανταποκριθεί στη κλιματική αλλαγή έτσι ώστε το παρελθόν να μας δώσει πληροφορίες για τη τωρινή βιοποικιλότητα στον πλανήτη αλλά και τις αποφάσεις κα δράσεις που πρέπει να πάρουμε στο μέλλον για τη διατήρηση αυτής της βιοποικιλότητας» λέει Wiemann.

Μετάφραση: Μικαέλα Λαμπρινίδου