Πόνος από την σχολική τσάντα και σκολίωση – Μύθοι και αλήθειες

Η σχολική τσάντα των παιδιών βαραίνει όλο και περισσότερο με την πάροδο των χρόνων. Αυτό δεν επηρεάζει την ανάπτυξη του σώματος αλλά αφήνει αίσθημα βάρους και ενόχλησης στα παιδιά, στο τέλος της σχολικής ημέρας.

Μιλώντας στο ertnews.gr ένας Ορθοπαιδικός Χειρουργός – Παιδοορθοπεδικός, εξηγεί: «έχουμε παραφράσει τον όρο πόνος στην πλάτη – back pain, με τον όρο bag pain – πόνος από την τσάντα, αιτιολογώντας την ενόχληση των παιδιών. Ο πόνος στην πλάτη ή την οσφυϊκή χώρα πρέπει να ελέγχεται με προσοχή στα παιδιά, διότι υπάρχουν πολλές παθήσεις που ευθύνονται για αυτό».

Μετά από ενδεικτική έρευνα που πραγματοποιήσαμε, διαπιστώσαμε ότι η σχολική τσάντα κατά μέσο όρο ζυγίζει από 5-10 kg. Συνεπώς τα παιδιά σηκώνουν περισσότερο από το 25% του βάρους τους, που ξεπερνά κατά πολύ το όριο βάρους της τσάντας, που ορίζεται στο 10 – 15% του βάρους του σώματος.

Τελικά οι βαριές σχολικές τσάντες προκαλούν σκολίωση;

Υπήρξε για χρόνια μια λανθασμένη εντύπωση ότι οι βαριές σχολικές τσάντες δημιουργούν σκολίωση, δηλαδή μπορούν να παραμορφώσουν την σπονδυλική στήλη.

Παρόλα αυτά, όπως ξεκαθαρίζει ο Παιδοορθοπαιδικός και Διδάκτωρ Ιατρικής (ΔΠΘ) Θεμιστοκλής Τζατζαΐρης, δεν υπάρχει καμία απολύτως συσχέτιση της σκολίωσης με την χρήση βαριάς σχολικής τσάντας. «Η βαριά σχολική τσάντα μπορεί να δημιουργήσει διάφορα προβλήματα στην σπονδυλική στήλη, είναι ξεκάθαρο, όμως, ότι δεν μπορεί να προκαλέσει σκολίωση και να την χειροτερέψει».

Ο τρόπος που κάθεται το παιδί, η σχολική τσάντα αλλά και η θέση του σώματος μπροστά στον υπολογιστή, δεν συνδέονται με την εμφάνιση σκολίωσης.

Τα παιδιά πρέπει να εξετάζονται για την πιθανή εμφάνιση της σκολίωσης από αρκετά μικρά

Η σκολίωση είναι η παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης, στο επίπεδο του μετώπου, η οποία έχει κλίση, λόγω της στροφής των σπονδύλων.

Πότε όμως πρέπει να ελέγξουμε τα παιδιά για πιθανή σκολίωση;

Ο κ. Τζατζαΐρης λέει ότι «ένας έλεγχος είναι σημαντικός να ξεκινήσει μετά την ηλικία 5-6 ετών και πρέπει να γίνει πιο συστηματικός από την ηλικία των 9 ετών και ύστερα τόσο για τα αγόρια όσο και για τα κορίτσια». Σε αυτό το σημείο της ζωής ενός παιδιού, ο κ. Λαλιώτης διευκρινίζει ότι η σκολίωση εμφανίζεται με ασυμμετρία των πτυχών της οσφυϊκής χώρας (στην μέση) ή με ασυμμετρία των ώμων.

Ο γονέας είναι αυτός, σύμφωνα με τον κ. Τζατζαΐρη, ο οποίος μπορεί να εντοπίσει ευκολότερα από έναν παιδίατρο τη σκολίωση, καθώς το βλέπει σε καθημερινή βάση. Αυτό που πρέπει να έχει στο νου του είναι μια φορά κάθε τρεις ή έξι μήνες να δει το παιδί χωρίς ρούχα από τη μέση και πάνω, ενώ εκείνο θα είναι χαλαρό όσον αφορά στα χέρια του. Στο τεστ αυτό, το παιδί δεν πρέπει να κρατάει αντικείμενα ή κάποιο βάρος, ενώ πρέπει να δοθεί έμφαση στα εξής σημεία:

• Αν ο ένας ώμος είναι ψηλότερος από τον άλλον
• Αν η μία ωμοπλάτη είναι πιο ψηλά από την άλλη (Adams Test – στο οποίο αν σκύψει το παιδί μπροστά η μία ωμοπλάτη συνήθως είναι πιο ψηλά σε σχέση με την άλλη)
• Αν υπάρχει μια προπέτεια, δηλαδή αν τα πλευρά του από τη μία είναι πιο μπροστά σε σχέση με την άλλη μεριά
• Αν υπάρχει ασυμμετρία στη μέση ή στη μία πλευρά της λεκάνης – να είναι δηλαδή πιο ψηλά από την άλλη

Πέρα από το αισθητικό κομμάτι, είναι πολύ σημαντικό να διερευνάται το πρόβλημα, όταν το παιδί αρχίσει να πονάει (επώδυνη σκολίωση). Συστήνεται χειρουργική διόρθωση όταν παρατηρείται γρήγορη αύξηση του προβλήματος, για την αποφυγή μεγάλων παραμορφώσεων.

Η σκολίωση αγαπάει τα κορίτσια

Ένα ακόμα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι η σκολίωση είναι προνόμιο των κοριτσιών (σε αναλογία 12/1 θήλεα με άρρενα). Η ιδιοπαθής προεφηβική σκολίωση αγαπά το εύκαμπτο λεπτοσωμικό κορίτσι. Αυξάνεται κυρίως την περίοδο της γρήγορης αύξησης του ύψους, που συμβαίνει 1-2 έτη πριν και μετά την έναρξη της έμμηνης ρύσης.

Μπορεί η βαριά σχολική τσάντα να μην είναι ο υπαίτιος για τη σκολίωση, ωστόσο αυτό δεν αναιρεί τον πόνο που προκαλεί.

Πώς να ξεφορτωθούμε το bag pain

Για να μειωθεί η εμφάνιση του προβλήματος ο κ. Τζατζαΐρης δίνει κάποιες ενδεικτικές συμβουλές. Καθώς παίζει ρόλο η μορφολογία της τσάντας, καλό είναι να πληρούνται τα παρακάτω:

• Έλεγχος για την κατασκευή της τσάντας
• Προτίμηση σε τσάντες με φαρδιά λουριά, ώστε να κατανέμεται καλύτερα το βάρος
• Να υπάρχουν βάτες και κάποια μαξιλαράκια στις τσάντες
• Αποφυγή της τσάντας που χρειάζεται να την κρατάμε μόνο στον έναν ώμο
• Χρήση του λουριού που εφαρμόζει γύρω από τη μέση του παιδιού, το οποίο βοηθάει για την καλή κατανομή του βάρους στο σώμα
• Οι τσάντες να έχουν τροχούς, καθώς έτσι μειώνεται η κόπωση του σώματος του παιδιού
• Να κατανέμεται σωστά το βάρος στο εσωτερικό της σχολικής τσάντας. Ο τρόπος με τον οποίο μπαίνουν τα βιβλία στην τσάντα είναι πολύ σημαντικός. Συγκεκριμένα ο σωστός τρόπος είναι τα βαριά αντικείμενα καλό είναι να μπαίνουν στο κέντρο της τσάντας και το υπόλοιπο βάρος να κατανέμεται ομοιόμορφα

Από την πλευρά των σχολείων, ο κ. Τζατζαΐρης προτείνει να υιοθετηθεί ένα σύστημα που γίνεται σε όλα τα κράτη. Δηλαδή να γίνει χρήση ατομικών ερμαριών, ώστε να μπαίνουν τα πράγματα που δεν χρειάζονται για το σπίτι και να αποφεύγουν τα παιδιά το περιττό κουβάλημα.

Ρεπορτάζ: Μαρία Αργίτη – Αναστασία Πατρικάκη