Με δεδομένο ότι η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζει ριζικά την αγορά εργασίας, αυτοματοποιώντας καθήκοντα και αυξάνοντας την αποδοτικότητα, ένα από τα ερωτήματα που προκύπτει και επιχειρεί να απαντήσει η έρευνα που ξεκίνησε το ΕΡΤnews Radio 105,8, με τη συμβολή ειδικών, εκπροσώπων των επαγγελματικών κλάδων και εργατολόγων, είναι το κατά πόσο απειλούνται οι θέσεις εργασίας, πώς θα καλυφθεί η ανάγκη ανάπτυξης νέων δεξιοτήτων από το εργατικό δυναμικό αλλά και ποιες νέες εργασιακές ευκαιρίες θα αναδυθούν από τον νέο κόσμο που διαμορφώνεται μπροστά μας.
Στο δεύτερο μέρος της έρευνας, στην εκπομπή «Πρωινές Διαδρομές» με τον Βασίλη Αδαμόπουλο, μιλούν πολιτικοί από το κυβερνητικό κόμμα και από κόμματα της αντιπολίτευσης για τις προκλήσεις που φέρνει η Τεχνητή Νοημοσύνη στο πεδίο της εργασίας, πώς μπορεί η χώρα να προετοιμαστεί, να την αξιοποιήσει προς όφελος των πολιτών και να θωρακίσει αυτούς που ενδεχομένως δυσκολεύονται να ακολουθήσουν τις εξελίξεις.
«Βλέπουμε ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα δημιουργήσει μια πραγματικότητα εργασιακή στα επόμενα χρόνια που θα τρίβουμε τα μάτια μας, διότι μπαίνουμε σε πια νέα δεδομένα. (…) Το θέμα είναι ότι πρέπει υπό μία έννοια και αυτό οφείλει να κάνει μια κυβέρνηση που βλέπει μπροστά, προφανώς και το υπουργείο Εργασίας αλλά αυτό είναι μια συνολική προσπάθεια, είναι να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα. Δεν σημαίνει ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα φέρει την καταστροφή. Μας αναγκάζει να προσαρμοζόμαστε και να πούμε ότι κάποια επαγγέλματα χρειάζονται σε κάθε περίπτωση να τα δούμε με ένα διαφορετικό μάτι» ανέφερε ο υφυπουργός Εργασίας Κώστας Καραγκούνης.
«Βλέπετε διάφορα ρομπότ να είναι σε σούπερ μάρκετ και να καθαρίζουν ή να πωλούν ή πηγαίνετε στην εθνική οδό και πια δεν υπάρχει σε τέτοιο βαθμό παραδοσιακός εισπράκτορας των κομίστρων στα διόδια, είναι ηλεκτρονικά πια ή στις τράπεζες στην εξυπηρέτηση πολιτών. (…) Να λοιπόν παραδείγματα, πώς θα χαθούν θέσεις εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας στο μέλλον και βεβαίως τι πρόνοια κάνουμε και προετοιμάζουμε εμείς ως Ελλάδα, ως Ευρώπη, απέναντι σε αυτή τη νέα πραγματικότητα και πού κατευθύνουμε πια τους εργαζόμενους, τους μαθητές» επισήμανε.
«Εμείς έχουμε ξεκινήσει και εγώ προσωπικά πηγαίνω ανά την Ελλάδα και μιλάω σε μαθητές του Γυμνασίου και του Λυκείου, πάντα σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας τους ενημερώνουμε ποια επαγγέλματα θα έχουν μέλλον στα επόμενα δέκα χρόνια και ποια θα υποχωρήσουν. Αυτή την πληροφορία οφείλει να την έχει ένας μαθητής πριν κατασταλάξει στο πού θέλει να κινηθεί και βεβαίως θα πρέπει να δούμε σε ευρύτερο επίπεδο, αυτή τη στιγμή αυτή η κουβέντα γίνεται, πώς η τεχνητή νοημοσύνη θα επηρεάσει την αγορά εργασίας.
Θα σας πω μερικά επαγγέλματα τα οποία θα έχουν μέλλον τα επόμενα δέκα χρόνια ή τα επόμενα πέντε χρόνια. Μπορεί αυτά που θα ακούσετε να είναι εξειδικευμένα. Φερ’ ειπείν, Μηχανικός Δικτύων και Βάσεων Δεδομένων, Μηχανικός Ανάπτυξης Λογισμικού, Τεχνικός Ηλεκτρονικών Υπολογιστών Συστημάτων και Δικτύων, Τεχνικός Βιομηχανικών Εγκαταστάσεων, Τεχνικός Αυτοματισμών, Ηλεκτρονικός Κτιρίων για Ασύρματες Συνδέσεις, Ψυκτικοί Προηγμένων Συστημάτων, Μηχανικοί, Επαγγελματίες Υγείας και παροχών υπηρεσιών προσωπικής ιατρικής υποστήριξης. Χειριστές και Συντηρητές ιατρικών εργαλείων, Στελέχη Διαχείρισης Ασφάλειας και Ποιότητας Τροφίμων. Διάφοροι κλάδοι, Υγεία, Τρόφιμα. Εργοδηγός κλάδου εξόρυξης. Στελέχη προώθησης εξαγωγών, Τεχνικοί ηλεκτρονικών συστημάτων, εγκαταστάσεων και δικτύων και χειριστές μηχανημάτων έργου. Σας λέω μια γκάμα. Αυτά είναι προσαρμοσμένα βέβαια στην Ελλάδα διότι πράγματι, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να πάρει κάποιο διάστημα να έρθει. Δεν θα έρθει προφανώς, το ίδιο σε όλες τις χώρες. Γιατί εμείς είμαστε μια χώρα υπηρεσιών, κατά βάση ο τουρισμός θα μπορούσε να αναπτυχθεί περισσότερο η βιομηχανία τροφίμων, η αγροτική ανάπτυξη, η ενέργεια γενικά, η ηλιακή, η αιολική. Θέλω να πω, έχουμε διάφορα επίπεδα στην προμετωπίδα της οικονομικής ανάπτυξης, πορείας, κατεύθυνσης της χώρας.
Οπότε αυτό το οποίο θέλω να πω και το θεωρώ πάρα πολύ σημαντικό, είναι ότι πρέπει και οι εργαζόμενοι και τα παιδιά που είναι στο σχολείο και στο πανεπιστήμιο να ενημερωθούν για αυτό που έρχεται. Και δεν μας φοβίζει αυτό που έρχεται. Πρέπει να προσαρμοστούμε».
Ως προς το ποιος είναι ο σχεδιασμός και η πρόνοια για τους ανθρώπους οι οποίοι θα βρεθούν εκτός αγοράς εργασίας από την είσοδο της τεχνητής νοημοσύνης, η απάντηση είναι, σύμφωνα με τον κ. Καραγκούνη, η παραγωγικότητα της χώρας.
«Χρειάζεται πρώτα από όλα μια συνεκτική πολιτική μείωσης φόρων και δημιουργίας θέσεων εργασίας. Δεύτερο επίπεδο, ενημέρωση δηλαδή να πούμε στους εργαζόμενους για να απαντήσουμε σε αυτές τις προκλήσεις τεχνητής νοημοσύνης, προς τα πού μπορούν να κινηθούν, ώστε να έχουν σίγουρα θέση στην αγορά εργασίας και δεν θα τους αφήσουν πίσω οι εξελίξεις» τόνισε ο υφυπουργός.
«Πρώτα απ’ όλα μιλάμε για μια φοβερή επιρροή που θα ασκήσει η τεχνητή νοημοσύνη στην αγορά εργασίας. Είναι δεδομένο αυτό. Αυτό έχει θετικά και αρνητικά και μπορεί να καταλήξει να έχει κυρίως θετικά. Αρκεί να υπάρξει και μια πολιτική βούληση να κατευθύνει την αγορά εργασίας προς τα εκεί. Να δημιουργήσει στην ουσία τάσεις που μπορούν να αναστρέψουν ένα κλίμα κατά κάποιων επαγγελμάτων, να μπορεί να προχωρήσει στη δια βίου κατάρτιση των επαγγελμάτων που είναι ευάλωτα στις νέες τεχνολογίες δηλαδή που είναι αντικαταστήσιμα, ώστε να μπορέσει να στηριχτεί η απασχόληση.
Γενικά είναι μια μεγάλη ευκαιρία για λιγότερες ώρες εργασίας και καλύτερες αποδοχές. Το πιο κομβικό σημείο είναι η παραγωγικότητα της ελληνικής οικονομίας και της εργασίας. Εκεί χωλαίνουμε. Είμαστε 15 μονάδες κάτω από όπου ήμασταν το 2009 στην παραγωγικότητα της εργασίας. Είμαστε στο 59% του μέσου όρου της Ευρώπης» επισήμανε ο εργατολόγος, εκπρόσωπος Τύπου του ΠΑΣΟΚ Κώστας Τσουκαλάς.
Θα επηρεαστεί η Ελλάδα προφανώς, αλλά μπορεί αυτό να γίνει σε έναν δεύτερο χρόνο, σημείωσε ο κ. Τσουκαλάς, γιατί μπορεί να επηρεαστεί λιγότερο από οικονομίες που είναι βασισμένες κυρίως στη βιομηχανία ενώ εμείς είμαστε βασισμένοι στον τουρισμό και στις υπηρεσίες.
«Αλλά το κομμάτι των υπηρεσιών προφανώς σχετίζεται με την τεχνητή νοημοσύνη. Η εκτίμηση είναι ότι θα επηρεαστούμε δεδομένα και πρέπει να ετοιμαστούμε για αυτό για να μπορέσουμε να πρωταγωνιστήσουμε. Εδώ κανονικά θα έπρεπε να έχουν δοθεί κονδύλια στην ψηφιοποίηση της μικρομεσαίας επιχείρησης. Θα ήταν μια πολύ μεγάλη ευκαιρία να γίνει πιο ανταγωνιστική η μικρομεσαία επιχείρηση, να δίνει καλύτερους μισθούς, να στηρίζει καλύτερα το ασφαλιστικό σύστημα, να στηρίζει καλύτερα το κοινωνικό σύστημα.
Πρέπει να αλλάξουμε τη δομή της ελληνικής οικονομίας, τον τρόπο οργάνωσης της εργασίας, να αποκαταστήσουμε τις συνέπειες από την έλλειψη επενδύσεων σε τεχνολογία και δεξιότητες. Πρέπει να προχωρήσουμε άμεσα σε κίνητρα για την καινοτομία. Όσο παραμένει ρηχή η παραγωγική βάση και εντοπίζεται εξάρτηση από τον τομέα των υπηρεσιών, η υστέρηση θα διαιωνίζεται» συνέχισε ο κ. Τσουκαλάς.
«Κάθε χώρα η οποία πετυχαίνει υψηλό βαθμό ανταγωνιστικότητας έχει τέσσερα στην ουσία χαρακτηριστικά. Έχει τη δυνατότητα να διοικείται καλά. Η καλή διοίκηση, η χρηστή διοίκηση είναι το νούμερο ένα για την παραγωγικότητα. Ενώ εδώ έχουμε διασπάθιση, εδώ έχουμε σκάνδαλα, εδώ έχουμε πάρτι. Ένα είναι αυτό. Δεύτερον, είναι το να μπορέσουμε στην ουσία να μειώσουμε την πολυνομία, να μπορεί να μειωθεί η γραφειοκρατία, η οποία είμαστε πρώτοι στην Ευρώπη, από δεύτεροι γίναμε πρώτοι επί Νέας Δημοκρατίας.
Το επόμενο στάδιο είναι προφανώς να γίνουν οι μεταρρυθμίσεις που χρειάζονται, όσον αφορά την αναδιάρθρωση των υπηρεσιών και των επιχειρήσεων, να μπορέσουμε πράγματι να ενσωματώσουμε την τεχνητή νοημοσύνη και βέβαια να ανανεώσουμε τον τεχνολογικό εξοπλισμό. Αν δεν γίνουν αυτά, θα μείνουμε ουραγοί στην αγοραστική δύναμη. Θα μείνουμε ουραγοί στην ανταγωνιστικότητα. Χρειάζεται ο κοινωνικός διάλογος, συναινέσεις και να περάσουμε από το μοντέλο της εργασιακής υπερκόπωσης στο μοντέλο της εργασιακής δημιουργίας» συμπλήρωσε ο κ. Τσουκαλάς.
«Πρέπει να ενσωματώσουμε γρήγορα τις νέες τεχνολογίες και την τεχνητή νοημοσύνη, προφανώς με όρια και με κανόνες και με πλαίσιο. Πρέπει όμως παράλληλα να κοιτάξουμε πώς μπορούμε να κατευθύνουμε αυτή τη νέα δυνατότητα προς όφελος της κοινωνικής πλειοψηφίας.
Πώς μπορούμε με αυτή να διασφαλίσουμε μια ανταγωνιστική οικονομία, λιγότερες ώρες εργασίας, καλύτερους μισθούς, καλύτερη ποιότητα ζωής. Αλίμονο αν την εποχή της τεχνητής νοημοσύνης μιλάμε για εντατικοποίηση, για όρια ηλικίας στα 70, για οικονομία βασισμένη στα χέρια. Εδώ πρέπει να δούμε πώς μπορεί αυτό να καλυτερέψει τις ζωές των ανθρώπων, είναι πάρα πολύ απλό» επισήμανε καταλήγοντας.
«Πράγματι, η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι κάτι που εναπόκειται στο μέλλον, αλλά βρίσκεται ήδη εδώ. Βρίσκεται στις επιχειρήσεις, στις δημόσιες υπηρεσίες, βρίσκεται στα πανεπιστήμια και όλο και περισσότερο αφορά και βρίσκεται και μέσα στους χώρους εργασίας. Και το ερώτημα λοιπόν που τίθεται δεν είναι αν θα ζήσουμε με τεχνητή νοημοσύνη. Το ερώτημα είναι με ποιους όρους θα ζήσουμε. Οι όροι, κατά την άποψή μας, πρέπει να είναι όροι δημοκρατίας, δικαιοσύνης και ισότητας και δεν πρέπει να επιτρέψουμε η τεχνητή νοημοσύνη να γίνει μία ακόμα αιτία διεύρυνσης των ανισοτήτων, διεύρυνσης των αδικιών απέναντι στο κοινωνικό σύνολο και ειδικά στους πιο ευάλωτους» ανέφερε ο γραμματέας της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, Διονύσης Καλαματιανός.
«Τον Αύγουστο του 2024 τέθηκε σε ισχύ κανονισμός από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την Τεχνητή Νοημοσύνη. Ήταν μάλιστα το πρώτο ολοκληρωμένο νομοθέτημα παγκοσμίως που βάζει όρια, κανόνες, δικλείδες ασφαλείας και στην ανάπτυξη αλλά και στη χρήση της τεχνικής τεχνητής νοημοσύνης. Είναι ένας νόμος λοιπόν που γεννήθηκε για να προστατεύσει, ευρωπαϊκός νόμος που θα έρθει και στη χώρα, θα ενσωματωθεί στις χώρες, θα υπάρξουν νομοθετήματα σχετικά, να προστατεύσει την κοινωνία αλλά και τον εργαζόμενο από την ανεξέλεγκτη χρήση και συνέπεια μιας ισχυρής τεχνολογικής διαδικασίας.
Αυτό βρίσκεται στην κατεύθυνση που λέω, δηλαδή ότι στην υπόθεση ειδικά της τεχνητής νοημοσύνης και της τεχνολογίας ευρύτερα, δεν πρέπει να ωφεληθούν κάποιοι λίγοι. Οι ωφέλειες πρέπει να διαχυθούν και να βοηθήσουν όλους τους ανθρώπους, να υπάρχει όφελος για την κοινωνία συνολικά. Και το πώς θα χρησιμοποιηθεί λοιπόν η τεχνητή νοημοσύνη και η τεχνολογία εξαρτάται από την κατεύθυνση που θα ακολουθήσουμε. Εξαρτάται από την πολιτική βούληση και από την πολιτική που θα ακολουθήσουμε τελικά. Είναι ζήτημα λοιπόν και πολιτικής.
Θα πρέπει να υπάρχει ένα πλέγμα προστασίας καταρχάς για την ορθή χρήση, να μη γίνεται κατάχρηση της τεχνητής νοημοσύνης και να μπούνε και φίλτρα.
Δεν μπορεί να αφεθεί ανεξέλεγκτο ένα τόσο ισχυρό εργαλείο που μπορεί να στραφεί απέναντι σε ανθρώπους. Ίσα ίσα, εμείς λέμε ότι θα πρέπει να υπάρχει μια διαδικασία που να προστατεύει και να βοηθάει τους εργαζόμενους. Είναι καθήκον μας λοιπόν να βελτιώσουμε τις συνθήκες της παρεχόμενης εργασίας, να βελτιώσουμε την παραγωγικότητα, να μην οδηγηθεί αυτή η διαδικασία σε αποδόμηση της εργασίας και των εργαζομένων.
Για παράδειγμα, μπορεί και πρέπει να χρησιμοποιήσουμε την τεχνητή νοημοσύνη στην κατεύθυνση της μείωσης του χρόνου εργασίας και στην αύξηση της παραγωγικότητας χωρίς μείωση των αποδοχών των εργαζομένων. Σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη αυτή τη στιγμή υπάρχει έντονα η συζήτηση για την καθιέρωση του 35ωρου χωρίς βεβαίως τη μείωση των αποδοχών. Σε αυτό γίνεται κατανοητό ότι μπορεί να βοηθήσει η τεχνολογία και ειδικά η τεχνητή νοημοσύνη» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Καλαματιανός.
«Δυστυχώς βέβαια, στη χώρα μας η κυβέρνηση όχι μόνο δεν συζητά τέτοιες προτάσεις, αλλά δρα και νομοθετεί στην εντελώς αντίθετη κατεύθυνση. Αύξηση ωρών απασχόλησης, καταστρατήγηση 8ωρου, απλήρωτες υπερωρίες, θέσπιση 13ωρης απασχόλησης σε έναν εργοδότη που όλα αυτά είναι στον αντίποδα αυτού που μπορούμε να κάνουμε αξιοποιώντας την τεχνολογία και ειδικά την τεχνητή νοημοσύνη. Μπορούμε λοιπόν να έχουμε λιγότερες ώρες απασχόληση, περισσότερη αξιοπρέπεια στην εργασία, ισχυροποίηση του εργαζόμενου, δεν μπορεί η τεχνολογία να είναι πρόσχημα για να υπάρξει νέα απώλεια δικαιωμάτων για τους εργαζόμενους. Μπορούμε λοιπόν να αξιοποιήσουμε την τεχνολογία υπέρ των ανθρώπων και όχι μόνον υπέρ των λίγων και της οικονομίας» σημείωσε.
«Όπως κάθε τι άλλο στη ζωή και η τεχνολογία είναι ένα εργαλείο. Το πώς θα χρησιμοποιηθεί και θα αξιοποιηθεί εξαρτάται από τους ανθρώπους, από τις πολιτικές αποφάσεις και την αξιοποίηση αυτού του εργαλείου. Ξέρουμε βέβαια ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα αλλάξει τον χάρτη εργασίας, θα φέρει αλλαγές. Η κατεύθυνση όμως αν θα είναι υπέρ των εργαζόμενων ή κατά των εργαζόμενων είναι θέμα πολιτικής βούλησης. Ξέρουμε ότι επαγγέλματα που βασίζονται σε μηχανικές ή επαναλαμβανόμενες δεξιότητες θα επηρεαστούν περισσότερο. Αντίθετα, θα ενισχυθούν επαγγέλματα που απαιτούν κριτική σκέψη, που απαιτούν συναισθηματική νοημοσύνη, που απαιτούν ανθρώπινη επαφή, δημιουργικότητα, τα λεγόμενα soft skills είναι αυτά στην εργασία, που οι ανθρώπινες ικανότητες και διαδικασίες δεν μπορούν να αντικατασταθούν από μηχανή. Εκεί θα υπάρξει ανάγκη για περισσότερη εργασία. Άρα το μέλλον δεν είναι χωρίς εργασία. Το μέλλον αφορά το πώς θα αξιοποιηθεί η τεχνητή νοημοσύνη ή η τεχνολογία για να έχουμε μια διαφορετική, μια καλύτερη, λέμε εμείς, εργασία. Απαιτεί παιδεία αυτό, προσαρμοστικότητα, αλλά απαιτεί και δημοκρατικό σχεδιασμό, με το βλέμμα πάντα στην κοινωνία, όχι μόνο στην οικονομία και στον πλουτισμό των λίγων. Γι’ αυτό, όπως με το ίντερνετ, βεβαίως είναι ένα εργαλείο το πώς θα χρησιμοποιηθεί υπέρ της ανθρωπότητας, υπέρ των εργαζομένων, υπέρ των διαδικασιών που μας προωθούν, υπέρ της προόδου. Εξαρτάται από τους ανθρώπους και τις πολιτικές και τους όρους που βάζουμε και τις προϋποθέσεις και τις διαδικασίες. Δεν μπορεί να αφεθεί ανεξέλεγκτο. Αλλά από την άλλη δεν πρέπει να το βλέπουμε φοβικά, αλλά σαν εργαλείο και τρόπο για να βελτιώσουμε τις συνθήκες ζωής μας» είπε καταλήγοντας.
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Γίνε μέλος στο κανάλι μας στο Viber
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος
