Σε μια ατμόσφαιρα γενικευμένης ανησυχίας λόγω των πρόσφατων ρωσικών παραβιάσεων αεροπορικού χώρου σε Δανία, Πολωνία και Εσθονία, οι ηγέτες των 27 κρατών-μελών της Ε.Ε. συγκεντρώθηκαν, την Τετάρτη 1η Οκτωβρίου, στο ιστορικό ανάκτορο Christiansborg της Κοπεγχάγης για μια άτυπη Σύνοδο Κορυφής.
Ανταπόκριση – Βρυξέλλες
Η συνάντηση, που φιλοξενήθηκε από την πρωθυπουργό της Δανίας, Μέτε Φρέντρικσεν υπό την προεδρία του Αντόνιο Κόστα, προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, εστίασε σε δύο βασικά ζητήματα: την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας και την αδιάλειπτη στήριξη στην Ουκρανία. Με φόντο την κλιμάκωση του πολέμου και τις υβριδικές απειλές, η Ευρώπη στέλνει ξεκάθαρο μήνυμα: «Η Ρωσία δοκιμάζει τα όριά μας, αλλά εμείς θα απαντήσουμε με ενότητα και αποφασιστικότητα».
Η Σύνοδος πραγματοποιήθηκε εν μέσω αυστηρών μέτρων ασφαλείας. Γερμανική φρεγάτα ήταν αγκυροβολημένη στο λιμάνι της Κοπεγχάγης και συστήματα αντι-drone ενεργοποιήθηκαν για την προστασία των ηγετών. Η Δανία, που ανέλαβε την εξαμηνιαία προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε. τον Ιούλιο, φώτισε τα κτήριά της σε μπλε και κίτρινο χρώμα σε ένδειξη αλληλεγγύης με την Ουκρανία, ενώ η συζήτηση ανέδειξε την ανάγκη για άμεσες ενέργειες ενόψει του πολέμου, που έχει αλλάξει ριζικά την ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Η «Ευρώπη της Άμυνας»… από το SAFE έως το «Τείχος Drones»
Ο πρόεδρος Κόστα άνοιξε τη συνέντευξη Τύπου τονίζοντας ότι «οι Ευρωπαίοι πολίτες ανησυχούν δικαίως για τη συνεχώς προκλητική και απερίσκεπτη συμπεριφορά της Ρωσίας». Οι ενέργειες χωρών όπως η Δανία, η Πολωνία και η Εσθονία κατά των παραβιάσεων αεροπορικού χώρου «προστατεύουν τα κοινά μας σύνορα και εδάφη», πρόσθεσε, καλώντας σε «κοινή δύναμη σε όλα τα μέτωπα: συμβατικά, υβριδικά ή κυβερνοτικά».
Όπως τόνισε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου δεν ελήφθησαν αποφάσεις στην Κοπεγχάγη. Η συνάντηση των ηγετών είχε στόχο να προετοιμάσει αποφάσεις για την ασφάλεια, την άμυνα και την Ουκρανία, με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. Αυτές οι αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν στην τακτική Σύνοδο κορυφής που θα γίνει στις Βρυξέλλες 23-24 Οκτωβρίου.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι ηγέτες συζήτησαν το «scoping paper» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που παρουσιάστηκε από την Πρόεδρο Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μαζί με τον Ύπατη Εκπρόσωπο Κάγια Καλλάς. Το scoping paper είναι ένα εργαλείο στρατηγικής εστίασης, που βοηθά την Ε.Ε. να μεταβεί από γενικές ιδέες σε συγκεκριμένες δράσεις, ιδιαίτερα σε κρίσιμους τομείς όπως η άμυνα εν μέσω ρωσικών απειλών.
Το έγγραφο προτείνει προτεραιότητες όπως η αεράμυνα και αντιπυραυλική προστασία, η πυροβολικό, τα drones, τα αντι-drone συστήματα, η στρατιωτική κινητικότητα και η κυβερνο-ανθεκτικότητα.
«Πήγαμε ένα βήμα παραπέρα σήμερα», δήλωσε ο Αντόνιο Κόστα, καλωσορίζοντας την υποστήριξη για εμβληματικά σχέδια δράσης όπως το «Ευρωπαϊκό Τείχος Drones» και το «Eastern Flank Watch», που στοχεύουν στην ενίσχυση της ανατολικής πτέρυγας.
Η Μέττε Φρέντρικσεν, ανέφερε πως η Ευρώπη βρίσκεται σε «υβριδικό πόλεμο», και τόνισε την ανάγκη να «επαναοπλιστούμε» και να φτάσουμε τον στόχο ετοιμότητας άμυνας έως το 2030.
«Η Ουκρανία είναι σήμερα η εγγύηση ασφάλειας της Ευρώπης», είπε, υποστηρίζοντας έντονα το μοντέλο της κ. φον ντερ Λάιεν για μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων μέσω προκαταβολής πολεμικών αποζημιώσεων από τη Ρωσία. «Είναι δίκαιο η Ρωσία να πληρώσει για τις παραβιάσεις και την καταστροφή που προκαλεί», πρόσθεσε, δεσμευόμενη να προωθήσει την ιδέα κατά την προεδρία της Δανίας.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, από την πλευρά της, εξήγησε ότι το SAFE με 150 δισ. ευρώ είναι ήδη υπερκαλυμμένο και θα διανείμει πρώτες δόσεις από την αρχή του 2026 για κοινές προμήθειες. «Κάθε κράτος-μέλος έχει μία ενιαία ομάδα δυνάμεων, που πρέπει να είναι διαλειτουργική», τόνισε, προτείνοντας «συμμαχίες ικανοτήτων» με «lead nations» για ταχύτερη πρόοδο. Το «Τείχος Drones» βασίζεται στην εμπειρία της Ουκρανίας για γρήγορη ανίχνευση, αναχαίτιση και εξουδετέρωση απειλών, καλύπτοντας όλο το φάσμα: από υβριδικές επιθέσεις έως ελέγχους σκιώδους στόλου. «Η φύση του πολέμου άλλαξε ριζικά», είπε, αναφέροντας ότι οι Ουκρανοί αναχαιτίζουν 800 drones ημερησίως.
We all agree that we need a true shift in how Europe thinks and acts on defence.
— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) October 1, 2025
Including a precise, pan-European plan.
Today we discussed Europe's 2030 Readiness roadmap, with clear milestones & objectives.
Because only what gets measured gets done ↓ https://t.co/EmoMXWU6ub
Στήριξη στην Ουκρανία, νέες κυρώσεις, δάνεια και ένταξη
Για την Ουκρανία, που συμπληρώνει τρία χρόνια και επτά μήνες από την πλήρη ρωσική εισβολή, οι ηγέτες επανέλαβαν τη δέσμευση «σε όλα τα μέτωπα για δίκαιη και διαρκή ειρήνη».
Ένα νέο πακέτο κυρώσεων (το 19ο) είναι στο τραπέζι, στοχεύοντας έσοδα από πετρέλαιο, τράπεζες, κρυπτονομίσματα και σκιώδη στόλο.
Η κ. φον ντερ Λάιεν παρουσίασε στοιχεία για την οικονομική πίεση στη Ρωσία: επιτόκια 17%, πληθωρισμός άνω του 10%, 40% του προϋπολογισμού σε άμυνα και ανάπτυξη ΑΕΠ μόλις 0,9% για το 2025. «Οι κυρώσεις λειτουργούν – τώρα αυξάνουμε την πίεση με πιο ριζικές μέτρα σε ενέργεια, χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και εμπόριο», τόνισε.
Στο χρηματοδοτικό μέτωπο, συζητήθηκε η πρόταση για «δάνεια αποζημιώσεων» βασισμένα σε παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία (χωρίς κατάσχεση), με δόσεις και όρους. «Η Ουκρανία θα τα αποπληρώσει αν η Ρωσία πληρώσει αποζημιώσεις – ο δράστης πρέπει να αναλάβει την ευθύνη», δήλωσε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ευχαριστώντας τον πρωθυπουργό της Πολωνίας Ντόναλντ Τουσκ για την πρώιμη υποστήριξη.
Συμφωνήθηκε επίσης η δαπάνη 2 δισ. ευρώ σε drones για την Ουκρανία, με όφελος για την ευρωπαϊκή βιομηχανία. Όλοι, εκτός από μία εξαίρεση (πιθανότατα την Ουγγαρία), επιβεβαίωσαν την υποστήριξη στην ευρωπαϊκή πορεία της Ουκρανίας, που έχει υλοποιήσει μεταρρυθμίσεις παρά τις δυσκολίες. «Η διεύρυνση είναι διαδικασία βασισμένη σε αξιοκρατία και θα κάνει την Ευρώπη ισχυρότερη», είπε ο Αντόνιο Κόστα.
Ενότητα με επιφυλάξεις
Η Σύνοδος ανέδειξε και εθνικές προτεραιότητες. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, στο πλαίσιο της συζήτησης για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας, ζήτησε ενίσχυση της προστασίας όχι μόνο στα ανατολικά, αλλά και στα νότια σύνορα της Ευρώπης, επισημαίνοντας τη σημασία των νέων τεχνολογιών στον σύγχρονο πόλεμο.
«Η Ελλάδα ανήκει στις χώρες εκείνες που εδώ και πολλά χρόνια υποστηρίζουν τις αμυντικές τους δαπάνες σε επίπεδο πολύ υψηλότερο του ευρωπαϊκού μέσου όρου και θα εξακολουθούμε να το κάνουμε αυτό, δεσμεύοντας πόρους άνω του 3% του ΑΕΠ για τις αμυντικές μας δαπάνες για τα επόμενα χρόνια. Έχει έρθει η ώρα η Ευρώπη να κινητοποιήσει ευρωπαϊκούς πόρους για την υποστήριξη ευρωπαϊκών έργων κοινής ευρωπαϊκής άμυνας, όπως η αντιπυραυλική προστασία ή το τείχος άμυνας απέναντι σε διείσδυση από drones» τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης και συνέχισε: «Οποιοδήποτε κοινό ευρωπαϊκό έργο άμυνας αφορά την Ευρώπη δεν μπορεί να περιορίζεται μόνο στα ανατολικά σύνορα της ηπείρου. Πρέπει να βλέπει την ασφάλεια της Ευρώπης συνολικά. Προφανώς, πρέπει να καλύπτονται και τα νοτιοανατολικά σύνορα, αλλά και τα νότια σύνορα της Ευρώπης, έτσι ώστε η ήπειρός μας να είναι θωρακισμένη έναντι οποιασδήποτε πιθανής μελλοντικής απειλής».
Ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, φτάνοντας στην Κοπεγχάγη, δήλωσε: «Η Ρωσία προσπαθεί να μας δοκιμάσει και να σπείρει διχασμό και άγχος στις κοινωνίες μας. Δεν θα το επιτρέψουμε». Ο Ντόναλντ Τουσκ, από την Πολωνία, τόνισε την ανάγκη για «ευρωπαϊκή προτίμηση» στην καινοτομία και την άμυνα, ενώ η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι, στην άφιξή της, κάλεσε για «ταχύτερη διαλειτουργικότητα» με το ΝΑΤΟ.
Ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν, αντιδρώντας σε προτάσεις για αλλαγή κανόνων ένταξης (π.χ. πλειοψηφία αντί ομοφωνίας), δήλωσε: «Δεν μπορούμε να ανοίξουμε την ένταξη της Ουκρανίας παρακάμπτοντας την Ουγγαρία ή με νομικά τερτίπια».
Η Εσθονή Ύπατη Εκπρόσωπος της Ε.Ε., Κάγια Καλλάς ,προειδοποίησε για «κρατική τρομοκρατία» από τη Ρωσία, καλώντας σε «σθεναρή απάντηση», ενώ ο επικεφαλής του γραφείου του Ζελένσκι, Αντρίι Γερμάκ, από το Κίεβο, έγραψε στο X: «Ο μόνος στρατός στην Ευρώπη με εμπειρία σε σύγχρονο πόλεμο είναι της Ουκρανίας – πρέπει να ενσωματώσουμε την τεχνογνωσία τους στο Τείχος Drones».
Από την άλλη πλευρά, ο Σλοβάκος πρωθυπουργός Ρόμπερτ Φίτσο ακύρωσε τη συμμετοχή του λόγω προβλημάτων υγείας, σε συνέχεια της απόπειρας δολοφονίας του πέρυσι.
Σε παράλληλη εκδήλωση, η Δανική Βιομηχανία παρουσίασε το «Copenhagen Pledge», μια δέσμευση 28 μεγάλων εταιρειών για επενδύσεις, αν η ΕΕ απλοποιήσει κανονισμούς και ενισχύσει την ενιαία αγορά. Ο Μακρόν, η φον ντερ Λάιεν, ο Τουσκ και η Φρέντρικσεν υποδέχθηκαν το κείμενο, με τον Γάλλο Πρόεδρο να καλεί για «απλοποίηση εμποδίων και ευρωπαϊκή προτίμηση» στην καινοτομία.
Από τη συζήτηση στην απόφαση
Η Σύνοδος κατέληξε σε κατ’αρχήν συμφωνίες, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δηλώνει ότι θα παρουσιάσει πλήρη χάρτη πορείας για την ετοιμότητα 2030 σε δύο εβδομάδες, ώστε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να αποφασίσει στις 23-24 Οκτωβρίου. «Δεν κοιτάμε μόνο το 2030 – ξεκινάμε τώρα», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν, αναφέροντας ότι το SAFE θα λειτουργήσει σε 10 μήνες.
Η Μέττε Φρέντρικσεν έκλεισε με ένα ελπιδοφόρο μήνυμα: «Ο στόχος μας είναι απλός: Να χτίσουμε μια Ευρώπη τόσο ισχυρή, ώστε ο πόλεμος να μην είναι επιλογή».
Σήμερα, Πέμπτη 2 Οκτωβρίου, η Κοπεγχάγη φιλοξενεί την 7η Σύνοδο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας με πάνω από 40 ηγέτες, συμπεριλαμβανομένου του Προέδρου του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ.
Η Ευρώπη, εν μέσω απειλών, δείχνει αποφασισμένη να μετατραπεί από «ηπειρωτική δύναμη» σε «άμυνας δύναμη». Η μπάλα είναι πλέον στο γήπεδο των πρωτευόντων – και η ώρα είναι κρίσιμη.
Άλλα ζητήματα και πιέσεις
Η συνάντηση δεν αγνόησε την ευρύτερη γεωπολιτική ατζέντα, καθώς συζητήθηκαν οι πιέσεις στη Μεσόγειο και το θέμα της Παλαιστίνης. Ωστόσο, οι δηλώσεις ήταν συγκρατημένες, με εστίαση στην απουσία άμεσης ενημέρωσης και απόφασης τη δεδομένη στιγμή.
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Γίνε μέλος στο κανάλι μας στο Viber
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος