Τους βασικούς άξονες του Σχεδίου Νόμου για την Αναμόρφωση του Κληρονομικού Δικαίου παρουσίασε σήμερα σε ειδική εκδήλωση στο Υπουργείο Δικαιοσύνης ο Επίτιμος Καθηγητής Αστικού Δικαίου του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και Πρόεδρος της αρμόδιας Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής του Κληρονομικού Δικαίου, Απόστολος Γεωργιάδης.
Όπως αναφέρει σε αναλυτική ανακοίνωση το Υπουργείο Δικαιοσύνης: «Με τις νέες διατάξεις επέρχονται σημαντικές αλλαγές έπειτα από 8 δεκαετίες, οπότε και καθιερώθηκε το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, προσαρμόζοντας τη σχετική νομοθεσία στις σύγχρονες κοινωνικές και οικογενειακές ανάγκες, με βαθιές τομές στη ρύθμιση της περιουσίας μετά τον θάνατο.
Το Σχέδιο Νόμου για την Αναμόρφωση του Κληρονομικού Δικαίου που εγκρίθηκε από το πρόσφατο Υπουργικό Συμβούλιο, σύντομα θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση.
Ο κ. Γεωργιάδης, παρουσιάζοντας τους βασικούς άξονες του Σχεδίου Νόμου για την Αναμόρφωση του Κληρονομικού Δικαίου εξήγησε ότι οι κοινωνικές, δημογραφικές και άλλες μεταβολές των τελευταίων δεκαετιών έχουν καταστήσει πολλές από τις ρυθμίσεις του κληρονομικού δικαίου παρωχημένες, προκαλώντας προβλήματα για νομικούς και πολίτες που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με βάση τον ισχύοντα νόμο.
«Στόχος της σημαντικής αυτής μεταρρύθμισης είναι η προσαρμογή των διατάξεων του Αστικού Κώδικα στις σύγχρονες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, η ενίσχυση της ασφάλειας δικαίου και η απλοποίηση των διαδικασιών», τόνισε ο κ. Γεωργιάδης.
Το έργο της επιστημονικής επιτροπής κινήθηκε στους εξής βασικούς άξονες:
- Προσαρμογή στις σύγχρονες ανάγκες: Αναμορφώθηκε το πλαίσιο της εξ αδιαθέτου διαδοχής και της νόμιμης μοίρας, ενώ αναθεωρείται όλο το σύστημα της ευθύνης του κληρονόμου για τις υποχρεώσεις της κληρονομίας. Παράλληλα, αναβαθμίστηκε ο θεσμός της δικαστικής εκκαθάρισης και απλοποιήθηκε η διαδικασία διευθέτησης των σχέσεων μεταξύ των συγκληρονόμων.
- Εισαγωγή νέων θεσμών: Θεσπίζονται για πρώτη φορά οι κληρονομικές συμβάσεις (αιτία θανάτου) και οι συμβάσεις παραιτήσεως από μελλοντικά κληρονομικά δικαιώματα, προσφέροντας νέες κι ευέλικτες λύσεις για τους ενδιαφερόμενους πολίτες.
- Επίλυση ερμηνευτικών ζητημάτων: Αποσαφηνίστηκαν διατάξεις που δημιουργούσαν διχογνωμίες στη νομολογία, όπως ο υπολογισμός της μερίδας ετεροθαλών αδελφών, οι προθεσμίες αποποίησης για δικαιοπρακτικά ανίκανα πρόσωπα κ.α.
- Κατάργηση παρωχημένων διατάξεων, γλωσσική ομοιομορφία και συστηματική συνοχή των νέων διατάξεων.
Καταλήγοντας στην παρουσίασή του ο κ. Γεωργιάδης επεσήμανε ότι η επιτροπή «παραδίδει στην ελληνική κοινωνία και τον νομικό κόσμο ένα πλήρως ανανεωμένο και σύγχρονο Κληρονομικό Δίκαιο, το οποίο ανταποκρίνεται στις προκλήσεις της εποχής».
Ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Γιώργος Φλωρίδης τόνισε:
«Είναι μια ιδιαίτερα σημαντική μέρα στην οποία ο ομότιμος καθηγητής κ. Απόστολος Γεωργιάδης θα παρουσιάσει αυτό το εξαιρετικής σημασίας πόνημα για την αναμόρφωση του Κληρονομικού Δικαίου.
Το 1930 ο Ελευθέριος Βενιζέλος συνέστησε τη Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή για τη σύνταξη του Αστικού κώδικα σημαντικό κεφάλαιο του οποίου είναι το Κληρονομικό δίκαιο. Ο Αστικός Κώδικας τέθηκε σε ισχύ το 1946.
Ογδόντα χρόνια μετά, προχωράμε στην αναμόρφωση του Κληρονομικού Δικαίου με ένα πλέγμα διατάξεων που το εκσυγχρονίζουν και το προσαρμόζουν στις σύγχρονες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες.
Στο Υπουργείο Δικαιοσύνης είμαστε ευτυχείς που ο ομότιμος Καθηγητής και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών κ. Απόστολος Γεωργιάδης αποδέχθηκε την πρότασή μας και ανέλαβε πρόεδρος της Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής, η οποία αποτελούμενη από σημαντικούς ακαδημαϊκούς και δικαστικούς λειτουργούς, καθηγητές των Νομικών Σχολών της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας κατήρτισε και μας παρέδωσε ένα άρτιο επιστημονικό πόνημα.
Το εξαιρετικό αποτέλεσμα αυτής της εργασίας προγραμματίζουμε να γίνει νόμος του κράτους το πρώτο τρίμηνο του 2026.
Αυτό το έργο το οποίο παρελήφθη από εμάς θεωρούμε ότι ξεφεύγει από τα όρια του χαρακτηρισμού του ως σημαντικού. Είναι πραγματικά ένα άρτιο επιστημονικό επίτευγμα το οποίο πιστεύουμε ότι θα υπηρετήσει την ελληνική κοινωνία και την ελληνική οικονομία για τις επόμενες αρκετές δεκαετίες.
Το γεγονός ότι το κληρονομικό δίκαιο σε αυτά τα 80 χρόνια δεν αναθεωρήθηκε σχεδόν καθόλου δείχνει το πόσο αναγκαίο ήταν να γίνει αυτό που παρουσιάζουμε σήμερα. Ελπίζουμε ότι ο διάλογος που θα ακολουθήσει στη συνέχεια τις επόμενες μέρες θα μπορέσει όχι απλώς να ωφελήσει αλλά να πλουτίσει αυτή την δουλειά η οποία έχει γίνει.
Ειλικρινά οι ευχαριστίες είναι το λιγότερο που μπορώ να πω στον πρόεδρο και τα μέλη της επιτροπής, ελπίζω ότι αυτό το έργο θα βρει τη θέση που του αξίζει».
Ο Υφυπουργός Δικαιοσύνης, Ιωάννης Μπούγας ανέφερε:
«Οι προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις στοχεύουν στη διεύρυνση της ελευθερίας του διαθέτη, στη διασφάλιση της πραγματικής του βούλησης, στην ενίσχυση της ασφάλειας των συναλλαγών και στην αξιοποίηση της περιουσίας προς όφελος της οικονομίας.
Θα αναφέρω επιγραμματικά 4 βασικούς άξονες.
- Η προσαρμογή της κληρονομικής διαδοχής στις σύγχρονες μορφές οικογένειας
Η σημερινή οικογενειακή πραγματικότητα δεν περιορίζεται στους στενούς συγγενικούς δεσμούς. Νέες μορφές συμβίωσης και οικογένειας δημιουργούν ουσιαστικές προσωπικές σχέσεις που το δίκαιο οφείλει να αναγνωρίσει. Η μεταρρύθμιση διευρύνει την προστασία σε πρόσωπα που, παρότι δεν είναι συγγενείς με την παραδοσιακή έννοια, αποτελούν μέρος της οικογενειακής ζωής του διαθέτη.
Με τον τρόπο αυτό ενισχύεται ο σεβασμός στη βούλησή του και αντιμετωπίζονται οι σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες.
- Ο εξορθολογισμός του θεσμού της νόμιμης μοίρας και της μετατροπής της σε ενοχική αξίωση. Με αυτόν τον τρόπο αποτρέπεται ο κατακερματισμός παραγωγικών ή επιχειρηματικών μονάδων και διευκολύνεται η ορθολογική μεταβίβαση της περιουσίας.
- Η κάμψη της απόλυτης απαγόρευσης των κληρονομικών συμβάσεων
Η ισχύουσα απόλυτη απαγόρευση σύναψης κληρονομικών συμβάσεων δημιουργεί σημαντικές πρακτικές δυσχέρειες, ιδίως όταν η κληρονομία περιλαμβάνει οικογενειακές επιχειρήσεις ή παραγωγικά ακίνητα. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ο κληρονομούμενος έχει εύλογο συμφέρον να διασφαλίσει ότι η επιχείρηση ή το ακίνητο θα περιέλθει στο πρόσωπο που διαθέτει τις αναγκαίες γνώσεις, την εμπειρία ή το πραγματικό ενδιαφέρον για τη συνέχιση και περαιτέρω ανάπτυξη της παραγωγικής δραστηριότητας.
Για πρώτη φορά στην ελληνική έννομη τάξη θα επιτρέπεται η κατάρτιση κληρονομικών συμβάσεων. Η ρύθμιση αυτή επιτρέπει την ορθολογική και έγκαιρη οργάνωση των μεταθανάτιων περιουσιακών σχέσεων, συμβάλλοντας στην αποφυγή οικογενειακών προστριβών, στον περιορισμό του κατακερματισμού περιουσιακών μονάδων και στη μείωση των δικαστικών αντιδικιών.
- Ο διαχωρισμός της κληρονομικής περιουσίας από την ατομική περιουσία του κληρονόμου
– Η μεταρρύθμιση με τη μεγαλύτερη επίδραση στην οικονομία
Μέχρι σήμερα, ο κληρονόμος έφερε απεριόριστη ευθύνη για τα χρέη του κληρονομουμένου. Η αβεβαιότητα αυτή είχε ως αποτέλεσμα ατέρμονες αποποιήσεις κληρονομίας, ακόμη και περιουσιών με σημαντική οικονομική αξία. Με το νέο πλαίσιο, θεσπίζεται ο απόλυτος διαχωρισμός: τα χρέη εξοφλούνται αποκλειστικά από την κληρονομία και δεν επιβαρύνουν την ατομική περιουσία του κληρονόμου.
Η αλλαγή αυτή έχει σημαντικές οικονομικές συνέπειες:
- Μείωση αποποιήσεων και επανένταξη μεγάλου όγκου περιουσίας στην οικονομική δραστηριότητα.
- Ενίσχυση της ρευστότητας του κληρονόμου και της εμπορευσιμότητας των ακινήτων, καθώς οι επενδυτές και οι αγοραστές λειτουργούν πλέον σε περιβάλλον μεγαλύτερης ασφάλειας.
- Στήριξη οικογενειακών επιχειρήσεων, που δεν κινδυνεύουν πια από άγνωστα χρέη· οι κληρονόμοι μπορούν να συνεχίσουν τη λειτουργία τους, διατηρώντας θέσεις εργασίας
- Αύξηση της παραγωγικότητας και σταθερότητα της αγοράς, μέσω της ενεργοποίησης αδρανών περιουσιών.
- Ενίσχυση των δημόσιων εσόδων από μεταβιβάσεις και επενδύσεις.
Το νέο Κληρονομικό Δίκαιο αποτελεί μια ουσιαστική μεταρρύθμιση με ισχυρό κοινωνικό και οικονομικό αποτύπωμα, ενισχύοντας τη σταθερότητα, την παραγωγικότητα και τη συνολική οικονομική ανάπτυξη της χώρας».
Τέλος, ο κ. Μπούγας ευχαρίστησε την επιτροπή λέγοντας ότι: «Η μεταρρύθμιση του Κληρονομικού Δικαίου δεν θα ήταν δυνατή χωρίς τη θεμελιώδη συμβολή της ειδικής νομοπαρασκευαστικής επιτροπής, η οποία συγκροτήθηκε αποκλειστικά προς τον σκοπό αυτό».
Μετά από την ολοκλήρωση της παρουσίασης απονεμήθηκαν διπλώματα τιμής ένεκεν στον Πρόεδρο και τα μέλη της Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Δικαιοσύνης ως αναγνώριση του πολύτιμου έργου τους».
Διαβάστε συγκριτικά παραδείγματα
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Γίνε μέλος στο κανάλι μας στο Viber
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος
