Βρετανία – Κίνα: Υπόθεση κατασκοπείας πυροδοτεί αντιπαράθεση

Η πρεσβεία τηςΚίνας στο Λονδίνο ανακοίνωσε ότι καταδικάζει με έντονο τρόπο καταθέσεις μαρτύρων που δημοσιοποίησε η Βρετανία σχετικά με μια υπόθεση κατασκοπείας, λέγοντας ότι είναι αβάσιμες κατηγορίες που είναι απολύτως κατασκευασμένες και αστήριχτες.

«Καλούμε το Ηνωμένο Βασίλειο να σταματήσει να δημιουργεί θέμα με την Κίνα, να σταματήσει να εμπλέκεται σε αντικινεζική δημοσιότητα και να σταματήσει να υπονομεύει τις σχέσεις Κίνας-Ηνωμένου Βασιλείου», δήλωσε εκπρόσωπος της πρεσβείας σε ανακοίνωση που δημοσιεύτηκε στον ιστότοπό της.

Ο επικεφαλής των βρετανικών υπηρεσιών πληροφοριών προειδοποίησε για την “απειλή” που αντιπροσωπεύει καθημερινά η Κίνα για το Ηνωμένο Βασίλειο, σε μια περίοδο που ένα σκάνδαλο κατασκοπείας για λογαριασμό του Πεκίνου ασκεί έντονη πίεση στην κυβέρνηση των Εργατικών του Κιρ Στάρμερ.

Η υπόθεση ξεσπά την περίοδο όπου οι Εργατικοί, μετά την ανάληψη της εξουσίας τον Ιούλιο του 2024, προσπαθούν να ενισχύσουν τον διάλογο με την Κίνα, έπειτα από χρόνια παγερών σχέσεων επί συντηρητικών κυβερνήσεων.

Η Κίνα είναι ο πέμπτος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Βρετανίας, σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία.

Ωστόσο, οι εμπορικές σχέσεις εξακολουθούν να χαρακτηρίζονται από βαθιά ανισορροπία υπέρ του Πεκίνου: το 2024, η Βρετανία εισήγαγε κινεζικά προϊόντα αξίας περίπου 67 δισεκατομμυρίων στερλινών (77 δισεκατομμύρια ευρώ), έναντι βρετανικών προϊόντων που εισήγαγε η Κίνα αξίας 19 δισεκατομμυρίων στερλινών (21 δισεκατομμύρια ευρώ).

Η αρχή με συλλήψεις το 2023

Ο Κρίστοφερ Κας, ένας 30χρονος ερευνητής και ο Κρίστοφερ Μπέρι, ένας 32χρονος πρώην δάσκαλος στην Κίνα, συνελήφθησαν το 2023, με την κατηγορία ότι συνέλλεξαν και διαβίβασαν στο Πεκίνο πληροφορίες που θα μπορούσαν “άμεσα ή έμμεσα να είναι χρήσιμες σε έναν εχθρό”.

Οι δύο άνδρες, που απορρίπτουν τις κατηγορίες, κατηγορούνται βάσει του “Νόμου περί κρατικών απορρήτων”, που απαγορεύει τη δημοσιοποίηση κρατικών απορρήτων ή πληροφοριών που μπορεί να απειλούν την εθνική ασφάλεια.

Ωστόσο η δικαστική διαδικασία σταμάτησε τον Σεπτέμβριο, με τον γενικό εισαγγελέα Στίβεν Πάρκινσον να εκτιμά ότι η κυβέρνηση δεν είχε διαβιβάσει στοιχεία που επέτρεπαν να αποδειχθεί ότι η Κίνα συνιστά απειλή για την εθνική ασφάλεια της Βρετανίας. Σύμφωνα με την εισαγγελία, αυτό ήταν ένα απαραίτητο στοιχείο για να έρθουν εις πέρας οι διώξεις.

Η αντιπαράθεση

Η παύση των διώξεων προκάλεσε αντιδράσεις, με τη συντηρητική αντιπολίτευση να κατηγορεί την κυβέρνηση ότι άσκησε πίεση για να αποσυρθούν οι κατηγορίες προκειμένου να κατευνάσει το Πεκίνο και να αποφύγει να θέσει σε κίνδυνο τις κινεζικές επενδύσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Ο Κιρ Στάρμερ υπογράμμισε ότι η συντηρητική κυβέρνηση που ήταν στην εξουσία την περίοδο των γεγονότων (μεταξύ Δεκεμβρίου 2021 και Φεβρουαρίου 2023) δεν είχε χαρακτηρίσει ποτέ ρητά την Κίνα ως απειλή.

Ο πρωθυπουργός, ο οποίος δήλωσε “βαθιά απογοητευμένος” από την παύση της δίωξης, επέμεινε στο γεγονός ότι η εισαγγελία είναι ανεξάρτητη από την πολιτική. Χαρακτήρισε “συκοφαντικούς ισχυρισμούς” τις κατηγορίες της αντιπολίτευσης.

Και καθώς η διαμάχη συνεχιζόταν, την Τετάρτη ενέκρινε τελικά τη δημοσίευση των στοιχείων που διαβίβασε η κυβέρνησή του στη Δικαιοσύνη. Πρόκειται για τρεις καταθέσεις του Μάθιου Κόλινς, αναπληρωτή συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας.

Τι λένε οι καταθέσεις

Δείχνουν σαφώς ότι η κυβέρνηση θεωρεί την Κίνα ως απειλή, κάτι που θα μπορούσε να στρέψει την προσοχή στην εισαγγελία και να πληθύνουν τα ερωτήματα σχετικά με την απόφασή της να αποσύρει τις κατηγορίες.

Στην πιο πρόσφατη κατάθεση, με ημερομηνία Αυγούστου 2025, ο Κόλινς γράφει ότι “οι κινεζικές υπηρεσίες πληροφοριών διεξάγουν επιχειρήσεις κατασκοπείας μεγάλης κλίμακας κατά του Ηνωμένου Βασιλείου (…) ώστε να βλάψουν τα συμφέροντα και την ασφάλεια του”.

Οι επιχειρήσεις αυτές “απειλούν την οικονομική ευημερία του Ηνωμένου Βασιλείου και την ανθεκτικότητα και την ακεραιότητα των δημοκρατικών μας θεσμών”, γράφει, τονίζοντας παράλληλα ότι η βρετανική κυβέρνηση θέλει να οικοδομήσει “μια θετική σχέση με την Κίνα”.

Οι καταθέσεις του Κόλινς αποκαλύπτουν επίσης ότι οι δύο άνδρες που προκάλεσαν το σκάνδαλο κατηγορούνταν ότι διαβίβασαν πληροφορίες ευαίσθητης πολιτικής σημασίας σε έναν πράκτορα των κινεζικών υπηρεσιών πληροφοριών επί περίπου έναν χρόνο.

Η συντηρητική αντιπολίτευση εκτίμησε στη συνέχεια ότι επρόκειτο για πληροφορίες “περιορισμένες, που απέχουν μακράν από αυτό που ζητήθηκε” από την κυβέρνηση.

“Οι φάκελοι για την Κίνα πρέπει τώρα να δοθούν στη δημοσιότητα στο σύνολό τους και χωρίς καθυστέρηση”, επέμεινε εκπρόσωπος του συντηρητικού κόμματος.

Από την πλευρά των Εργατικών, ο βουλευτής Ματ Γουέστερν ανακοίνωσε σήμερα ότι η κοινοβουλευτική επιτροπή για την εθνική ασφάλεια, της οποίας προεδρεύει, θα ανοίξει έρευνα “το συντομότερο δυνατό” για την υπόθεση. Υπάρχουν “πολλά ερωτήματα που πρέπει να τεθούν”, είπε.