Τουρκία: Η πολιτική σκηνή και οι πιθανές εξελίξεις, υπο το βάρος των πυρκαγιών, στον Τύπο

Κωνσταντινούπολη, Ανταπόκριση: Αριάνα Φερεντίνου

Περιεκτικό άρθρο του γνωστού στρατιωτικού και πολιτικού αναλυτή Μετίν Γκιουρτζάν, που δημοσιεύεται σήμερα στο Al Monitor

Ο Ερντογάν προσπαθεί να περιορίσει τις πολιτικές συνέπειες από τις πυρκαγιές της Τουρκίας

Οι πυρκαγιές που μαίνονται στις ακτές της της Τουρκίας στη Μεσόγειο και το Αιγαίο της Τουρκίας έχουν προκαλέσει μαζική δημόσια κατακραυγή που μπορεί να αποδειχθεί σημείο καμπής για την τουρκική πολιτική καθώς η κριτική για την αποτυχία της Άγκυρας να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την κρίση κινείται προς ένα απειλητικό επίπεδο για την επιβίωση της κυβέρνησης του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Η καταστροφή, που προκλήθηκε από δεκάδες πυρκαγιές σε πευκοδάση, αγροτικές εκτάσεις και κατοικημένες περιοχές από την περασμένη εβδομάδα, συνέλαβε την κυβέρνηση απροετοίμαστη, με αξιωματούχους να αναγκάζονται να παραδεχτούν ότι η Άγκυρα δεν διαθέτει ούτε ένα δικό της πυροσβεστικό αεροπλάνο.

Παρά τον ισχυρισμό ότι διαθέτει ισχυρό κρατικό μηχανισμό, η τριετής εκτελεστική προεδρία του Ερντογάν φαίνεται να έχει κολλήσει σε μια κρίση διαχείρισης. Και αντί να επικεντρώνεται στη βελτίωση της ανταπόκρισής της στις απελπισμένες εκκλήσεις για βοήθεια από τις πληγείσες περιοχές, η κυβέρνηση προσπαθεί να πολιτικοποιήσει την καταστροφή για να δημιουργήσει ένα προπέτασμα καπνού απέναντι στη δική της ανεπάρκεια.

Πέρα από τα μεγάλα κόμματα της αντιπολίτευσης, η κριτική των πολιτών για τη συμπεριφορά της κυβέρνησης έγινε πιο τολμηρή, πιο ξεκάθαρη και πιο οργανωμένη παρά το αυξανόμενο κατασταλτικό κλίμα της χώρας, όπου ακόμη και ένα επικριτικό tweet μπορεί να οδηγήσει κάποιον στη φυλακή.

Η κριτική κατά της κυβέρνησης επικεντρώνεται στην έλλειψη κατάλληλων μέτρων και προφυλάξεων παρά τους προφανείς κλιματολογικούς κινδύνους. Αυτό δείχνει πιο έντονα ανάγλυφες τις πολυτελείς δαπάνες της Άγκυρας σε προεδρικά παλάτια, αεροσκάφη και άλλα είδη πολυτελείας.  Η καταστροφή αποκάλυψε με εντυπωσιακό τρόπο πώς η Τουρκία είχε μείνει χωρίς κανένα δικό της πυροσβεστικό αεροσκάφος και έπρεπε να νοικιάσει ξένα, καθώς τα υπάρχοντα αεροσκάφη της παραμένουν  σε αδράνεια, λόγω της έλλειψης συντήρησης. Η κυβέρνηση δέχτηκε κριτική επίσης για το ότι δεν συντονίζει την ανταπόκριση της στα αιτήματα της τοπικής αυτοδιοίκησης των πληγείσων περιοχών, την οποία ελέγχει κυρίως το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), και για την άρνησή της να δεχτεί ξένες προσφορές βοήθειας, ιδίως από την περιφερειακή αντίπαλο της Τουρκίας την Ελλάδα, σε μια προσπάθεια να διατηρήσει μια εικόνα δύναμης και αντοχής.

Η μεροληπτική γλώσσα που το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης χρησιμοποιεί όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια έχει εκδηλωθεί ακόμη και στη φυσική καταστροφή. Αντί να κρατήσει ενωμένο το έθνος και τους θεσμούς ενόψει της κρίσης, η κυβέρνηση διατήρησε την πολωτική της στάση σε μια προσπάθεια να αποσπάσει την προσοχή από την ίδια της την ανικανότητα. Φαινομενικά, βλέπει τις εκκλήσεις για βοήθεια και την κριτική της αντιπολίτευσης ως απειλές για την πολιτική της επιβίωση, ή πιο συγκεκριμένα, την επιβίωση του συστήματος της εκτελεστικής προεδρίας, η οποία είναι προσαρμοσμένη στα μέτρα του Ερντογάν και άρχισε να εφαρμόζεται από το 2018.

Ο υπουργός Γεωργίας και Δασών Μπεκίρ Πακντεμιρλί έφτασε στο σημείο να κατηγορήσει την τοπική αυτοδιοίκηση για την επιβράδυνση των προσπαθειών κατάσβεσης επειδή δεν προστάτευσαν κατοικημένες περιοχές. “Έπρεπε να αφήσουμε τα δάση να καούν επειδή οι ομάδες υπεύθυνες για τα δάση ήταν απασχολημένες με την προστασία κατοικημένων περιοχών”, είπε την 1η Αυγούστου, αν και οι πυρκαγιές είχαν ξεκινήσει σε αγροτικές περιοχές πριν επεκταθούν σε κατοικημένες περιοχές.

Οι τοπικές αυτοδιοικήσεις έχουν πράγματι δυσκολευτεί να αντιμετωπίσουν τις πυρκαγιές, που ρήμαξαν το τοπίο σε μερικά από τα κορυφαία τουριστικά θέρετρα της Τουρκίας. Ωστόσο, αξιωματούχοι Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) της αξιωματικής αντιπολίτευσης μίλησαν για έλλειψη προσωπικού και εξοπλισμού λόγω οικονομικών δυσκολιών και πολιτικών εμποδίων που δημιουργήθηκαν από την κεντρική κυβέρνηση. Αυτά αυξήθηκαν αφότου το CHP σάρωσε τα κύρια αστικά κέντρα της Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στις ακτές της Μεσογείου και του Αιγαίου, στις τοπικές εκλογές του 2019. Οι πολιτικές διακρίσεων της κεντρικής κυβέρνησης απέναντι στην τοπική αυτοδιοίκηση  είχαν καταστροφικές συνέπειες στις πυρκαγιές, υποστηρίζουν αξιωματούχοι του CHP.

Η καταστροφή της πυρκαγιάς είναι το τελευταίο παράδειγμα για το πώς η ενασχόληση της κυβέρνησης Ερντογάν με τη διαχείριση της δημόσιας εικόνας αντί για την αποτελεσματική διαχείριση του κράτους γίνεται ο κανόνας ενόψει των προκλήσεων διακυβέρνησης όπως η πανδημία του COVID-19 και το τεράστιο πρόβλημα διασποράς βλεννογόνου στη θάλασσα του Μαρμαρά αυτό το καλοκαίρι.

Πάρτε, για παράδειγμα, τη διαμάχη για το πώς η Τουρκία κατέληξε χωρίς πυροσβεστικά αεροσκάφη. Αφού η Άγκυρα παραδέχτηκε ότι δεν είχε πυροσβεστικά αεροσκάφη και τα αεροσκάφη που ανήκαν στην Τουρκική Αεροναυτική Ένωση έμειναν χωρίς συντήρηση, κυβερνητικοί αξιωματούχοι χρησιμοποίησαν το επιχείρημα ότι τα παραμελημένα αεροσκάφη της Τουρκικής Αεροναυπηγικής Ένωσης ήταν ήδη ακατάλληλα για χρήση, χωρίς να προσφέρουν μια ικανοποιητική εξήγηση γι αυτό. Ο υπουργός Γεωργίας και Δασών Μπεκίρ Πακτεμιρλί απέρριψε τα αεροπλάνα ως παρωχημένα και μη ασφαλή. «Χρειαζόμαστε τον καλύτερο εξοπλισμό στο έδαφος. … Καμία από τις τεχνολογίες που χρησιμοποιούμε αυτήν τη στιγμή δεν είναι διαθέσιμη στα παλιά αεροπλάνα », είπε. Έτσι, ο υπουργός προσπάθησε να δημιουργήσει την αντίληψη ότι μια εξαιρετικά επαγγελματική προσπάθεια πυρόσβεσης ήταν σε εξέλιξη και να αποκρύψει το γεγονός ότι η Τουρκία έχει μείνει χωρίς κανένα πυροσβεστικό αεροσκάφος.

Η Διεύθυνση Επικοινωνίας του Προέδρου Ερντογάν πρωταγωνιστεί στις προσπάθειες διαχείρισης της δημόσιας εικόνας. Λίγο μετά την έναρξη μιας καμπάνιας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με τα hashtags #HelpTurkey και #GlobalCall, ο επικεφαλής της Διεύθυνσης Επικοινωνίας Φαχρετίν Αλτούν, καταδίκασε την εκστρατεία ως κακόβουλη προσπάθεια απεικόνισης του τουρκικού κράτους ως ανίκανου και αδύναμου.