Το Διεθνές Δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή του Σουδάν κατά των ΗΑΕ, δηλώνοντας αναρμόδιο

Το Διεθνές Δικαστήριο (ΔΔ) της Χάγης απέρριψε χθες Δευτέρα προσφυγή της κυβέρνησης του Σουδάν, που πρόσαπτε στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα συνέργεια σε γενοκτονία, δηλώνοντας «προφανώς αναρμόδιο» να αποφανθεί για την υπόθεση αυτή.

Τον Μάρτιο, το Χαρτούμ προσέφυγε εναντίον των ΗΑΕ στο ΔΔ, κατηγορώντας την κυβέρνηση της χώρας της Μέσης Ανατολής για συνέργεια στη διάπραξη του εγκλήματος της γενοκτονίας σε βάρος της κοινότητας των Μασαλίτ, εξαιτίας του ότι παρέχει υποστήριξη, σύμφωνα με τις σουδανικές αρχές, στους παραστρατιωτικούς των Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (ΔΤΥ), σε πόλεμο με τον τακτικό στρατό από τη 15η Απριλίου 2023.

Όταν τα Εμιράτα είχαν υπογράψει τη σύμβαση για την πρόληψη και την καταστολή του εγκλήματος της γενοκτονίας το 2005, είχαν εκφράσει «επιφύλαξη» για ρήτρα-κλειδί του κειμένου, που επιτρέπει σε χώρες να προσφεύγουν στο ΔΔ εναντίον άλλων σε περιπτώσεις αντιδικιών.

«Δοθείσης της επιφύλαξης που είχαν εκφράσει τα ΗΑΕ (…) το Δικαστήριο είναι προφανώς αναρμόδιο για να εκδικάσει την προσφυγή του Σουδάν», ανέφερε σε απόφασή του το δικαστικό όργανο του ΟΗΕ.

Μια αντιπρόσωπος των Εμιράτων εξήρε την απόφαση, ενώ σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Εξωτερικών έκανε λόγο για «σαφή και αποφασιστική» επιβεβαίωση του γεγονότος ότι «η υπόθεση αυτή ήταν εντελώς ανυπόστατη».

Ο πόλεμος ανάμεσα στον τακτικό στρατό του στρατηγού Άμπντελ Φάταχ αλ Μπουρχάν και των ΔΤΥ του πρώην δεξιού του χεριού στρατηγού Μοχάμεντ Χαμντάν Ντάγκλο έχει στοιχίσει τη ζωή σε δεκάδες αν όχι εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, ξερίζωσε πάνω από 13 εκατομμύρια άλλους και βύθισε τομείς της χώρας σε λιμό, προκαλώντας αυτήν που τα Ηνωμένα Έθνη χαρακτηρίζουν τη «χειρότερη ανθρωπιστική καταστροφή στον κόσμο» το τρέχον διάστημα.

Πάνω από 540 άμαχοι σφαγιάστηκαν μέσα σε τρεις εβδομάδες στο Βόρειο Νταρφούρ, στο δυτικό τμήμα της εμπόλεμης χώρας, ανακοίνωσε την περασμένη Πέμπτη ο ΟΗΕ, υπογραμμίζοντας πως «ο αληθινός απολογισμός είναι αναμφίβολα πολύ πιο βαρύς».

«Η φρίκη που εκτυλίσσεται στο Σουδάν δεν γνωρίζει όρια», τόνισε ο Ύπατος Αρμοστής των Ηνωμένων Εθνών για τα ανθρώπινα δικαιώματα Φόλκερ Τουρκ σε ανακοίνωσή του που δημοσιοποιήθηκε από τις υπηρεσίες του στη Γενεύη.

Το ΔΔ σημείωσε στη χθεσινή απόφασή του πως είναι «βαθιά ανήσυχο για την ανθρώπινη τραγωδία που ξεδιπλώνεται στο Σουδάν και είναι η αιτία της αντιδικίας» που εξέτασε.

Ο πόλεμος έχει «καταστροφικό αντίκτυπο, προκαλώντας απώλειες ανθρωπίνων ζωών και ανείπωτα δεινά, ιδιαίτερα στο Δυτικό Νταρφούρ», πρόσθεσε.

Αντιδράσεις μετά την απόφαση

Μπροστά στο λεγόμενο μέγαρο της ειρήνης, την έδρα του ΔΔ, λιγοστοί διαδηλωτές που υποστήριζαν την προσφυγή της σουδανικής κυβέρνησης, κράταγαν πανό και πλακάτ, στα οποία διάβαζε κανείς συνθήματα όπως «Τα ΗΑΕ σκοτώνουν το Σουδάν».

«Είμαστε εξαιρετικά απογοητευμένοι (…) Δεν ζητούσαμε παρά δικαιοσύνη», δήλωσε ο Χισάμ Φαντλ Ακάσα, 57χρονος μηχανικός.

Το Κέντρο Ραούλ Βάλενμπεγκ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (CRWDP) από την πλευρά του είδε «παρωδία δικαιοσύνης» στη Χάγη.

«Μπορεί να αισθάνεται κανείς σοκαρισμένος —αν όχι προδομένος— για το επίπεδο αδιαφορίας και ατιμωρησίας μπροστά σε ακόμη μια γενοκτονία (…) η οποία στην πράξη αποσιωπάται», υπογράμμισε σε ανακοίνωση Τύπου την οποία έδωσε στη δημοσιότητα η καναδική οργάνωση ο πρόεδρός της Έργουιν Κότλερ.

Σε ακροαματική διαδικασία τον περασμένο μήνα, ο μεταβατικός υπουργός Δικαιοσύνης του Σουδάν Μουαΐα Οσμάν πρόβαλε το επιχείρημα πως η «υποστήριξη» σε παραστρατιωτικές ομάδες που πρόσαψε στα ΗΑΕ είναι «ο κυριότερος κινητήρας της γενοκτονίας».

«Η άμεση υποστήριξη, επιμελητειακή και άλλη, που παρείχαν και συνεχίζουν να παρέχουν τα ΗΑΕ» στους παραστρατιωτικούς «ήταν και συνεχίζει να είναι ο κυριότερος κινητήρας της γενοκτονίας σε εξέλιξη», που μεταφράζεται «σε φόνους, βιασμούς, εξαναγκαστικούς εκτοπισμούς και λεηλασίες», επέμεινε ο κ. Οσμάν.

Κατηγορίες τις οποίες διέψευσαν κατηγορηματικά τα Εμιράτα, αντιτείνοντας ενώπιον του δικαστηρίου ότι οι κατηγορίες ήταν στην καλύτερη περίπτωση παραπειστικές και στη χειρότερη «εντελώς κατασκευασμένες» κι η υπόθεση ευρύτερα ήταν απλά «πολιτικό θέατρο», προορισμένο στην εκτροπή της προσοχής από τις προσπάθειες να τερματιστεί ο πόλεμος.

Οι αρχές του Σουδάν ζητούσαν στην προσφυγή τους το δικαστήριο να υποχρεώσει τα ΗΑΕ να τερματίσουν τη φερόμενη υποστήριξή τους στις ΔΤΥ και να προσφέρουν «πλήρεις επανορθώσεις», συμπεριλαμβανομένων αποζημιώσεων, στα θύματα.

Οι αποφάσεις του ΔΔ είναι τελεσίδικες και —τουλάχιστον στη θεωρία— νομικά δεσμευτικές, πλην όμως ο θεσμός δεν έχει τρόπο να επιβάλλει την εφαρμογή τους.

Προχθές Κυριακή και χθες Δευτέρα, οι παραστρατιωτικοί εξαπέλυσαν επιδρομές με drones στο Πορτ Σουδάν, την προσωρινή έδρα της κυβέρνησης, στο ανατολικό τμήμα της χώρας, σύμφωνα με τον στρατό, τις πρώτες του είδους τα δυο χρόνια και πλέον του πολέμου. Χθες το υπουργείο Ενέργειας ανακοίνωσε πως φλεγόταν η μεγαλύτερη εγκατάσταση αποθήκευσης καυσίμων όλης της περιοχής.

Πηγές: ΑΠΕ-ΜΠΕ, AFP