Π. Οικονόμου: Τι κρύβει η συμφωνία Ρωσίας Τουρκίας στο Ακουγιού

Η συμφωνία Ρωσίας – Τουρκίας για την κατασκευή αντιδραστήρα στον πυρηνικό σταθμό στο Ακουγιού, έχει υπογραφεί το 2010 και είναι η έκτη προσπάθεια της Τουρκίας να αποκτήσει πυρηνικούς αντιδραστήρες για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, όλες οι προηγούμενες έχουν αποτύχει.

Ο κ. Παντελής Οικονόμου, καθηγητής πυρηνικής φυσικής στο Πανεπιστημιο της Βιέννης και πρώην πυρηνικό επιθεωρητής του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας, μίλησε στο Πρώτο Πρόγραμμα 105,8 και 91,6 και στην Ευαγγελία Μπαλτατζή για τη συμφωνά που υπέγραψαν οι δύο χώρες.

Εξήγησε και όπως είπε, αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, για ένα έργο που είναι καθαρά ρωσικής ιδιοκτησίας. Οι Ρώσοι το κατασκευάζουν, το χρηματοδοτούν και θα το λειτουργούν, η εταιρία Rosatom. Θα έχει τέσσερεις αντιδραστήρες του που θα έχουν τεχνολογική ζωή 60 χρόνια, θα ανήκει στη Ρωσία για 49 χρόνια.

Ο κ. Οικονόμου τόνισε ότι είναι μια πολύ έξυπνη συμφωνία για την Τουρκία και θα έχει πολλά οφέλη. Και αυτό γιατί:

1. Καταμερίζει την ενεργειακή της εξάρτηση, που ναι μεν θα είναι σε μεγάλο βαθμό από την Ρωσία γιατί από εκεί θα προμηθεύεται τα καύσιμα, όμως δεν θα εξαρτάται μόνον από το πετρέλαιο και το αέριο το οποίο πρωτίστως εισάγει από την Ρωσία.

2. Οι δαπάνες αυτού του έργου που υπολογίζονται στα 20-22 δις, στο ένα τρίτο τους -που είναι παροχή υπηρεσιών υλικών τεχνογνωσίας κλπ.- θα μείνει εντός της Τουρκίας.

3. Η Τουρκία είχε ανάγκη ενός τέτοιοι έργου, γιατί σε περίοδο εμφανούς εθνικισμού της προσδίδει γεωπολιτικό κύρος. Όταν και εάν γίνει το έργο στην πλήρη εξέλιξή του με τους 4 αντιδραστήρες, θα είναι το μεγαλύτερο ενεργειακό έργο στην Ανατολική Μεσόγειο τα τελευταία 20 χρόνια. Οι αντιδραστήρες θα έχουν ισχύ 4.500 MW και θα καλύπτουν το 10% των ενεργειακών αναγκών σε ηλεκτρισμό της χώρας. Επίσης αναβαθμίζεται τεχνολογικά η Τουρκία γιατί για να γίνει αυτό το έργο και στα Πανεπιστήμια θα εισαχθούν νέα μαθήματα ενώ εκπαιδεύεται ένας μεγάλος αριθμός διαφόρων ειδικοτήτων που θα εργαστούν στην κατασκευή.

Ο κ. Οικονόμου πρόσθεσε ότι η Ρωσία από την πλευρά της «πρωτίστως διεμβολίζει την δυτική συμμαχία του ΝΑΤΟ, συμμετέχει σε ένα μεγάλο πρόγραμμα κατασκευάζοντας το μεγαλύτερο ενεργειακό έργο όπως ήδη είπαμε, το οποίο είναι μεγαλεπήβολο και έχει μέλλον. Άλλα δύο τέτοιο μεγέθους έργα θέλει να κάνει η Τουρκία. Επίσης δημιουργεί εξωχώρια δικαιώματα στην περιοχή της Αττάλειας για 50 χρόνια, θα είναι δηλ. μία ενεργειακή βάση της Ρωσίας στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου. Η Ρωσία ως χώρα πρωταγωνίστρια στα παγκόσμια γεωπολιτικά θα εκμεταλλευτεί αυτό το πλεονέκτημα από κάθε άποψη».

Οι κίνδυνοι που είναι συνυφασμένοι με ένα τόσο μεγάλο πυρηνικό έργο είναι κίνδυνοι ασφάλειας και κίνδυνοι που προέρχονται από κακόβουλη πράξη, επεσήμανε ο κ. Οικονόμου. Το θέμα της ασφάλειας το έθιξε σύμφωνα με πληροφορίες και ο Έλληνας υπουργός εξωτερικών κ. Δένδιας στη συνομιλία του με τον Αμερικανό ομόλογό του Τόνι Μπλίνγκεν, όπως έχει τεθεί επανειλημμένα και στην ΕΕ από την Ελλάδα.

«Ένα από αυτά είναι το ατύχημα και κυρίως οι συνέπειες από έναν σεισμό, γιατί το έργο γίνεται σε σεισμογενή περιοχή. Αυτό βέβαια δεν απαγορεύεται από το διεθνές τεχνικό πλαίσιο, είναι ενδεικτικό ότι η Ιαπωνία που είναι σεισμογενής, που έχει υποστεί όσα έχουν συμβεί, έχει 45 αντιδραστήρες και συνεχίζει να κατασκευάζει και άλλους. Ούτε η ευθύνη από κακόβουλες πράξεις, δηλ. το γεγονός ότι κτίζονται αντιδραστήρες σε εμπόλεμες περιοχές που μπορούν να συμβούν πολλά, με ή χωρίς πρόθεση (τρομοκρατική ενέργεια).Αυτά τα θέματα, και η προστασία από την πυρηνική ασφάλεια, επαφίενται καθαρά στην χώρα που έχει τις πυρηνικές δραστηριότητες, έχει και την αρμοδιότητα και την ευθύνη, που πρέπει να υπακούει, όχι δεσμευτικά, σε ορισμένους διεθνείς κανόνες. Κατά συνέπεια η προσοχή όλων στρέφεται στην ανάγκη για μεγαλύτερη διαφάνεια στην διεκπεραίωση και τη λειτουργία τέτοιων έργων και παγκόσμια συνεργασία, δηλ. το κράτος να υπακούει σε διεθνείς κανόνες που υπάρχουν ήδη και διαρκών ανανεώνονται».

Ο κ. Οικονόμου τόνισε ότι «η Τουρκία δεν έκρυψε τις πυρηνικές φιλοδοξίες της, το είπε ο πρόεδρος Ερντογάν και στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Αλλωστε με τα μάτια στραμμένα στο πεδίο αυτό πραγματοποιεί και το διπλωματικό άνοιγμα σε αφρικανικές χώρες. Είναι σαφές ότι οι αντιδραστήρες αυτού του τύπου δεν χρησιμοποιούνται από μόνοι τους για την παραγωγή πυρηνικών όπλων. Αρα δεν μπορεί η Τουρκία να παίξει κανένα ρόλο, με αυτά τα δεδομένα, σε επίπεδο πυρηνικού εξοπλισμού. Η μόνη σχέση από θεωρητικής πλευράς είναι να εκμεταλλευτεί τα αναλώσιμα του αντιδραστήρα μετά τη χρήση τους για να βγάλουν το πλουτώνιο. Όμως κανένας δεν το έχει πάρει από αυτού του τύπου τους αντιδραστήρες γιατί δεν τους συμφέρει και γιατί έχουν άλλου τύπου αντιδραστήρες γι’ αυτό το σκοπό, όπως και εγκαταστάσεις».