Στους John Clarke, Michel H. Devoret και John M. Martinis το Νόμπελ Φυσικής

Το βραβείο Νόμπελ Φυσικής 2025 απονεμήθηκε σε τρεις επιστήμονες – έναν Βρετανό, έναν Γάλλο και έναν Αμερικανό – για τις πρωτοποριακές ανακαλύψεις τους στον τομέα της κβαντομηχανικής.

Οι John Clarke, Michel Devoret και John Martinis θα μοιραστούν το βραβείο «για την ανακάλυψη της μακροσκοπικής κβαντομηχανικής σήραγγας και της κβάντωσης ενέργειας σε ένα ηλεκτρικό κύκλωμα», ανακοίνωσε η Επιτροπή Νόμπελ την Τρίτη σε τελετή στη Στοκχόλμη.

Οι John Clarke, Michel Devoret και John Martinis θα μοιραστούν το βραβείο «για την ανακάλυψη της μακροσκοπικής κβαντομηχανικής σήραγγας και της κβάντωσης ενέργειας σε ένα ηλεκτρικό κύκλωμα», ανακοίνωσε η Επιτροπή Νόμπελ την Τρίτη σε τελετή στη Στοκχόλμη.

Η επιτροπή επαίνεσε τους βραβευθέντες για την απόδειξη ότι οι «περίεργες ιδιότητες του κβαντικού κόσμου μπορούν να γίνουν συγκεκριμένες σε ένα σύστημα αρκετά μεγάλο για να κρατηθεί στο χέρι».

Ο Κλαρκ, απαντώντας σε ερωτήσεις σε συνέντευξη Τύπου, δήλωσε ότι ήταν «εντελώς σοκαρισμένος» όταν έμαθε ότι είχε κερδίσει το βραβείο.

«Δεν είχαμε συνειδητοποιήσει με κανέναν τρόπο ότι αυτό θα μπορούσε να είναι η βάση για ένα βραβείο Νόμπελ», είπε ο Κλαρκ για την έρευνά τους τη δεκαετία του 1980 στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, στο Μπέρκλεϊ.

Η κβαντομηχανική, η οποία περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρονται η ύλη και η ενέργεια στην κλίμακα ενός ατόμου ή κάτω από αυτήν, επιτρέπει σε ένα σωματίδιο να περάσει κατευθείαν μέσα από ένα φράγμα, σε μια διαδικασία που ονομάζεται «σήραγγα».

When you throw a ball at a wall, you can be sure it will bounce back at you.

You would be extremely surprised if the ball suddenly appeared on the other side of the wall. In quantum mechanics this type of phenomenon is called tunnelling and is exactly the type of phenomenon that… pic.twitter.com/dRBTzdS59C

— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 7, 2025

Όταν όμως εμπλέκεται μεγαλύτερος αριθμός σωματιδίων, αυτά τα κβαντομηχανικά φαινόμενα συνήθως καθίστανται ασήμαντα. Αυτό που ισχύει σε μικροσκοπικό επίπεδο δεν θεωρούνταν αληθές σε μακροσκοπικό επίπεδο. Για παράδειγμα, ενώ ένα μόνο άτομο μπορούσε να περάσει μέσα από ένα φράγμα, μια μπάλα του τένις – που αποτελείται από μια τεράστια ποσότητα σωματιδίων – δεν μπορεί.

Ωστόσο, η τριάδα των ερευνητών διεξήγαγε πειράματα για να δείξει ότι η κβαντική διάνοιξη σηράγγων μπορεί επίσης να παρατηρηθεί σε μακροσκοπική κλίμακα.
Πέρυσι, το βραβείο απονεμήθηκε στον Geoffrey Hinton – που συχνά αποκαλείται «Νονός της Τεχνητής Νοημοσύνης» – και στον John Hopfield, για τις θεμελιώδεις ανακαλύψεις τους στη μηχανική μάθηση , οι οποίες άνοιξαν τον δρόμο για τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιείται η τεχνητή νοημοσύνη σήμερα.

Το 2023, το βραβείο απονεμήθηκε σε τρεις Ευρωπαίους επιστήμονες που χρησιμοποίησαν λέιζερ για να κατανοήσουν την ταχεία κίνηση των ηλεκτρονίων , η οποία προηγουμένως θεωρούνταν αδύνατο να παρακολουθηθεί.

Πηγή: CNN