Ουκρανία – Δύο χρόνια πόλεμος: Συνέντευξη στην ΕΡΤ του Σαρλ Μισέλ

Αποκλειστική συνέντευξη στην ΕΡΤ και την Ειρήνη Ζαρκαούλα έδωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, με αφορμή τα δύο χρόνια από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία.

Κύριε Πρόεδρε, σας ευχαριστώ για την ευκαιρία να συζητήσουμε την κατάσταση στην Ουκρανία δύο χρόνια μετά με τη ρωσική εισβολή. Θα ήθελα λοιπόν να μου περιγράψετε τη στιγμή που λάβατε τις πληροφορίες για την εισβολή. Είχατε πληροφορίες ότι η Ρωσία ήταν έτοιμη για τέτοιο πόλεμο;

Τις εβδομάδες πριν από το ξέσπασμα του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, πράγματι, oι υπηρεσίες πληροφοριών στην Ευρώπη, αλλά και οι υπηρεσίες πληροφοριών των εταίρων μας, ανέφεραν ότι υπήρχε σοβαρός κίνδυνος ότι θα μπορούσε να ξεκινήσει πόλεμος. Υπήρχε ακόμα ένα σύνολο αμφιβολιών και ελπίδας ότι το ξέσπασμα αυτού του πολέμου θα μπορούσε να αποφευχθεί. Ωστόσο, δεν θα ξεχάσω ποτέ αυτή τη στιγμή. Το βράδυ της Τετάρτης προς Πέμπτη 24 Φεβρουαρίου με κάλεσε. Ήμουν στην ιδιωτική μου κατοικία κατά τη διάρκεια της νύχτας όταν με ενημέρωσαν ότι ο
πόλεμος είχε ξεκινήσει και ολόκληρη η ουκρανική επικράτεια βρισκόταν υπό μαζικά πυρά πυραύλων από τη Ρωσία.

Και τις επόμενες ώρες, όπως γνωρίζετε, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συνεδρίασε στις Βρυξέλλες με τους 27 αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων που ήταν παρόντες και ο Ζελένσκι συμμετείχε διαδικτυακά. Είναι μια στιγμή που δεν θα μπορέσω να
ξεχάσω γιατί εκείνη τη στιγμή, οι 27 αρχηγοί κρατών, δεν χρειαζόταν να μιλάμε μεταξύ μας κοιτάζοντας ο ένας τον άλλον στα μάτια. Καταλάβαμε ξεκάθαρα ότι ήταν μια νέα σελίδα και μια πολύ δραματική σελίδα στην ιστορία της ευρωπαϊκής ηπείρου που άνοιγε. Και αυτό απαιτούσε πολύ γρήγορα να πάρουμε πολύ ισχυρές αποφάσεις, κάτι που έγινε άμεσα και
για δύο χρόνια. Στο πλαίσιο αυτής της υποστήριξης προς την Ουκρανία και τις κυρώσεις της κατά της Ρωσίας προσπαθήσαμε καθημερινά να εργαστούμε για την ενίσχυση της θέσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ποιες είναι οι αλλαγές στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετά την εισβολή;

Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πιο ενωμένη γιατί φαίνεται να υπάρχει κριτική ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση κάνει αυτό που θέλει ο Όρμπαν. Τα πράγματα είναι πολύ ξεκάθαρα εδώ και δύο χρόνια. Κάθε φορά, όλες οι αποφάσεις λαμβάνονταν ομόφωνα από τα 27 μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ταυτόχρονα, οι αποφάσεις για οικονομική στήριξη της Ουκρανίας η περίπτωση πριν από μερικές εβδομάδες, με ένα πακέτο 50 δισ. που ανακοινώθηκε για στήριξη στην Ουκρανία. Ήταν η περίπτωση όταν αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Ουκρανία τον Δεκέμβριο. Οι 27 αρχηγοί κρατών συμφώνησαν. Και έτσι είναι βέβαιο ότι εδώ και δύο χρόνια είναι μάλλον μια ενωμένη, ενισχυμένη Ευρωπαϊκή Ένωση που έδρασε και αντέδρασε. Μπορεί να υπάρχουν συζητήσεις, μπορεί να υπάρχουν συναισθήματα που είναι διαφορετικά στην αρχή, αλλά αυτό δεν μας εμπόδισε ποτέ από το να πάρουμε ομόφωνα ισχυρές αποφάσεις. Αυτό είναι σημαντικό για την Ουκρανία. Είναι σημαντικό για εμάς, τους Ευρωπαίους, γιατί το να επενδύουμε για να στηρίξουμε την Ουκρανία, είναι επένδυση για τη δική μας ασφάλεια, για τη δική μας ευημερία, για να υπερασπιστούμε τις αξίες της δημοκρατίας και είναι επίσης ένα μήνυμα που στέλνουμε στον υπόλοιπο κόσμο και ιδίως στους εταίρους μας, για παράδειγμα τις Ηνωμένες Πολιτείες. Εάν οι Ευρωπαίοι δίνουν το παράδειγμα υποστηρίζοντας την Ουκρανία, βασιζόμαστε στις Ηνωμένες Πολιτείες να ακολουθήσουν επίσης το παράδειγμά μας, υποστηρίζοντας την Ουκρανία και υπερασπιζόμενες επίσης την ειρήνη και την ασφάλεια μέσω αυτής της στρατηγικής.
Μιλήσατε για τις Ηνωμένες Πολιτείες, είχαμε τις δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ. Φοβάστε την επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ;

Πρώτα απ ‘όλα, δεν με εξέπληξαν αυτά τα λόγια του Ντόναλντ Τραμπ επειδή έχω λίγο μνήμη. Και θυμάμαι ότι πριν από μερικά χρόνια, όταν ο Ντόναλντ Τραμπ ήταν πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, ήμουν πρωθυπουργός του Βελγίου εκείνη την εποχή. Και γνωρίζετε ότι το Βέλγιο φιλοξενεί το αρχηγείο του ΝΑΤΟ, εν μέσω της πρώτης Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ που παρευρέθηκε ο Ντόναλντ Τραμπ και περιλαμβάνει τις Ηνωμένες Πολιτείες. Θυμάμαι πώς ακόμη και τότε εξαπέλυε σοβαρές απειλές σχετικά με τη δέσμευση των Ηνωμένων Πολιτειών να υποστηρίξουν το Άρθρο 5 και την αλληλεγγύη με τα
μέλη του ΝΑΤΟ. Υπάρχει ένα πράγμα που είναι σίγουρο, και αυτό είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να αναπτύξει την κυριαρχία της και τη στρατηγική της αυτονομία, κατά προτίμηση στο πλαίσιο αυτής της ισχυρής συμμαχίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Φυσικά, αυτό θέλουμε, αλλά πρέπει να επενδύσουμε στην άμυνα, πρέπει να επενδύσουμε στην ασφάλεια. Έχουμε μια ευκαιρία γιατί τα κράτη μέλη, και ιδιαίτερα τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είναι επίσης ΝΑΤΟ, επενδύουν πολύ περισσότερα στην άμυνά τους. Το θέμα όμως είναι να επενδύσουμε καλύτερα και να στηρίξουμε έναν κλάδο δηλαδή ευρωπαϊκή άμυνα. Διότι για να είμαστε ένας παγκόσμιος παίκτης που υπερασπίζεται τα συμφέροντα 450 εκατομμυρίων ευρωπαίων πολιτών, χρειαζόμαστε μια αμυντική βιομηχανία που να υποστηρίζει την αρχιτεκτονική ασφαλείας μας.

Είστε υπέρ ενός Επιτρόπου Άμυνας, γιατί έχουμε γεωπολιτικές αλλαγές;

Έχουμε ήδη έναν Ευρωπαίο επίτροπο για την αμυντική βιομηχανία, τον Τιερί Μπρετόν, και έχουμε έναν υπεύθυνο για την αμυντική ασφάλεια που είναι ο ύπατος εκπρόσωπος. Αν κάποιος θέλει να αλλάξει τις συνθήκες, τότε πρέπει να πείσει όχι μόνο τα κράτη μέλη, αλλά και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Οπότε, νομίζω ότι τα μέσα που έχουμε μας επιτρέπουν να δράσουμε. Επιπλέον, ο Ύπατος Εκπρόσωπος και ο Επίτροπος του Μπρέτον εργάζονται χέρι-χέρι εδώ και μήνες για να αυξήσουν τις παραγωγικές ικανότητες στην Ευρώπη. Και λειτουργεί. Βλέπουμε ότι σε λίγους μήνες αυξήσαμε την παραγωγή στην Ευρώπη. Πρέπει να συνεχίσουμε να τα πηγαίνουμε καλύτερα και να τα πάμε πιο γρήγορα. Ο Ύπατος Εκπρόσωπος εργάζεται σκληρά για να συντονίσει καλύτερα τις επενδύσεις των κρατών μελών στην άμυνα, ώστε να είμαστε λιγότερο κατακερματισμένοι. Σήμερα, η πρόκληση είναι να δαπανήσουμε περισσότερα, αλλά και να ξοδέψουμε καλύτερα,
λιγότερο διασπασμένο, λιγότερο κατακερματισμένο τρόπο, ώστε να έχουμε ευρωπαϊκές δυνατότητες που είναι στην υπηρεσία της ασφάλειάς μας.

Υπάρχει ένα κομμάτι των Ευρωπαίων πολιτών που λέει για παράδειγμα ότι η
Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να βρει χρήματα για την Ουκρανία, αλλά όχι για τους αγρότες,
για παράδειγμα. Η απάντησή σας σε αυτό;
Σημαντικό μέρος του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού από την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελεί η κοινή γεωργική πολιτική. Και έτσι βλέπουμε σε ποιο βαθμό υπάρχει ευρωπαϊκή αλληλεγγύη για τη στήριξη της γεωργίας, για τη στήριξη της αγροτικής ζωής. Τούτου λεχθέντος, είναι βέβαιο ότι πρέπει να ακούσουμε αυτήν την έκκληση που απευθύνουν οι αγρότες σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Το έργο τους πρέπει να αναγνωριστεί καλύτερα. Το εισόδημα πρέπει να είναι ανάλογο με την εργασία που παρέχουν οι αγρότες. Οι αγρότες διαδραματίζουν πολύ σημαντικό ρόλο για την επισιτιστική μας κυριαρχία, για την ποιότητα των τροφίμων και διαδραματίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην κλιματική μετάβαση. Και είναι βέβαιο ότι οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, στο τελευταίο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, έστειλαν ένα σαφέστατο μήνυμα στους αγρότες, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Και επιπλέον, τον Μάρτιο, αποφάσισα ότι θα ασχοληθούμε και πάλι με αυτό το ζήτημα της γεωργίας προκειμένου να επιλύσουμε τις προκλήσεις για αυτόν τον τομέα.

Έχουμε τις ευρωεκλογές και την ακροδεξιά. Οι αποφάσεις που έλαβε η
Ευρωπαϊκή Ένωση σχετικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία, την ενεργειακή κρίση, ακόμη και
τον διχασμό για τη Μέση Ανατολή. Νομίζετε ότι όλα αυτά μπορεί να παίξουν ρόλο υπέρ της
ακροδεξιάς στις ευρωεκλογές.

Είμαι πολύ βέβαιος ότι πολλοί πολιτικοί παράγοντες στην Ευρώπη που πιστεύουν βαθιά στην προστιθέμενη αξία του ευρωπαϊκού σχεδίου για τη δημοκρατία, την ειρήνη, την οικονομική ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή, θα κινητοποιηθούν για να προσπαθήσουν να πείσουν όλους τους ευρωπαίους πολίτες παντού στην Ευρώπη ότι η επιλογή να υποστηρίξουμε την Ουκρανία δεν είναι μόνο μια επιλογή γενναιοδωρίας ή επιλογή φιλίας για τον ουκρανικό λαό, αυτό είναι, αλλά είναι και κάτι περισσότερο από αυτό. Είναι επίσης μια επιλογή να προστατεύσουμε τα δικά μας συμφέροντα για τους κατοίκους, τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Γιατί φανταστείτε ότι αποφασίζουμε να τα παρατήσουμε, φανταστείτε ότι αποφασίζουμε να κοιτάξουμε κάτω και να αφήσουμε τους εαυτούς μας να τρομοκρατηθούν από τη Ρωσία. Ξέρουμε όμως ότι τότε
αποδεχόμαστε ένα εξαιρετικά επικίνδυνο προηγούμενο. Και επομένως είναι βέβαιο ότι η υποστήριξη της Ουκρανίας σημαίνει υποστήριξη μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης η οποία, τις επόμενες δεκαετίες, θα μπορεί να συνεχίσει να εγγυάται την ειρήνη και την ασφάλεια για τα παιδιά μας. Και αυτό είναι καθήκον μας. Όπως οι προκάτοχοί μας, οι ιδρυτές της Ευρώπης ή η γενιά του Ζακ Ντελόρ, του Χέλμουτ Κολ, του Φρανσουά Μιτεράν συνέβαλαν στην καλύτερη ενσωμάτωση των ευρωπαϊκών κρατών σε μια προσπάθεια να ανεβάσουν το βιοτικό επίπεδο, να εγγυηθούν περισσότερη ειρήνη, να εγγυηθούν περισσότερη ασφάλεια.

Για να ολοκληρώσουμε μια ερώτηση για εσάς. Τα σχέδιά σας μετά το τέλος της
θητείας;

Όσο για μένα, έχω μόνο ένα σχέδιο, το οποίο είναι να είμαι στην υπηρεσία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέχρι την τελευταία ημέρα της θητείας μου. Αυτό είναι που με οδηγεί. Αλλά για τα υπόλοιπα, τα θέματα των ανθρώπων είναι πολύ δευτερεύοντα από την άποψή μου.

Παρόλο που ανακοινώσατε ότι αποφασίσατε να συμμετάσχετε στο Ευρωπαϊκό
Κοινοβούλιο…
Όμως είχα την ευκαιρία να ξεκαθαρίσω μια θέση και είναι σίγουρο ότι η
επιθυμία και η δέσμευση είναι να διασφαλιστεί ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο
διαδραματίζει βασικό ρόλο σε αυτούς τους ταραγμένους καιρούς πολέμων και
οικονομικών δυσκολιών, μπορεί να αναλάβει το ρόλο του για τη διασφάλιση της ενότητας
της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και αυτό είναι το βασικό σε ό,τι με αφορά.