«Όταν ο πόλεμος χτυπά το σπίτι» – Τα ορφανά της Υεμένης

Ο αυτοκινητόδρομος που ενώνει το παραθαλάσσιο Άντεν με τη Σαναά της ενδοχώρας είναι περίπου 300 χιλιόμετρα. Αν τον διανύσει κανείς σήμερα, στην αρχή μπορεί να παραξενευτεί. Θα δει παιδιά να στέκονται κοντά στα φυλάκια ελέγχου. Αν ρωτήσει τριγύρω, θα μάθει ότι είναι “τα ορφανά της Υεμένης”. Και αν ρωτήσει τα ίδια πού είναι οι γονείς τους, εκείνα θα του απαντήσουν ότι δεν έχουν κανέναν. Ή απλώς θα χαμογελάσουν.

‘Όταν ο πόλεμος χτυπά το σπίτι”

Ο Αλμιγκντάντ Μοχάλι είναι δημοσιογράφος. Ζει στην Υεμένη και στέλνει ανταποκρίσεις για όσα συμβαίνουν στη χώρα του. Σε άρθρο του στο δίκτυο Irin News περιγράφει την ιστορία από την πλευρά του ανθρώπου που βλέπει “τον πόλεμο να χτυπά το σπίτι του”.

“Στη διάρκεια των τελευταίων έξι μηνών, καθώς η συμμαχία υπό τη Σαουδική Αραβία βομβαρδίζει την πόλη που αποκαλώ «σπίτι», στοχεύοντας αντάρτες Χούτι και αυτονομιστικά τμήματα του στρατού, έχω βρεθεί σε δεκάδες σημεία βομβαρδισμών. Παρότι κατάγομαι από την Υεμένη, είναι δύσκολο να μην «αναισθητοποιηθώ». Κάθε μέρα που ξυπνάω, ακούω ότι δέκα άνθρωποι σκοτώθηκαν το προηγούμενο βράδυ, ή 20, ή 40. Σχεδόν σταματά να είναι αληθινό.”

Το δίκτυο Al Jazeera βρέθηκε στις βομβαρδισμένες περιοχές. Συνάντησε τον 11χρονο Γιχάμπ να στέκεται μπροστά σε αυτό που κάποτε ήταν σπίτι του. “Ήμασταν τέσσερις. Ο δίχρονος αδελφός μου πέθανε μαζί με τον πατέρα και τη μητέρα μου”, λέει. Ο βομβαρδισμός έγινε στις 27 Απριλίου. Ο πατέρας του Γιχάμπ είπε στην τετράχρονη κόρη του γείτονά του να πηδήξει από το παράθυρο για να σωθεί. Η Μίριαμ σώθηκε. Οι γονείς και ο αδελφός της σκοτώθηκαν. Όπως και του 11χρονου γείτονά της.

Η Λαγιέλ Σουχαντίν είναι 13 χρόνων. Τη συναντούν να φτιάχνει χάρτινες μάσκες σε ένα εργαστήρι θεραπευτικής τέχνης, μαζί με άλλα 11 παιδιά. Ζούσε στην πόλη Ιμπ. Τώρα μένει στη Σαναά. Στις 20 Απριλίου, βομβαρδιστικά αεροσκάφη έριξαν μια βόμβα στο σπίτι της. “Κανείς δεν καταλάβαινε τι συμβαίνει. Ήμουν στο σπίτι του φίλου μου, μπροστά στο δικό μου. Δεν είδα τίποτα. Τότε νόμιζα ότι οι γονείς μου βρίσκονταν στο υπνοδωμάτιο, και άκουσα τη μητέρα μου να φωνάζει. Δεν κατάλαβα τίποτα. Μετά βγήκα έξω με τον φίλο της μητέρας μου. Όλοι βγήκαν από το κτίριο”.

Αλλά όχι οι γονείς και ο αδελφός της Λαγιέλ. Από τότε, η ίδια ζει στην πρωτεύουσα με τη θεία της. Δεν έχουν, όμως, όλα τα παιδιά που μένουν ορφανά συγγενείς να τα φροντίσουν. Πολλά βρίσκονται ξαφνικά μόνα. Έχοντας να υπερασπιστούν τον εαυτό τους, και να επιβιώσουν.

“Υπάρχει μια τεράστια άρνηση όσον αφορά τους άμαχους και τα παιδιά που γίνονται στόχος. Είναι τραυματικό, και συμβαίνει παντού”, λέει η Σάρα Ισάκ, παραγωγός ντοκιμαντέρ.

Η μη κυβερνητική οργάνωση Right to Live Foundation ξεκίνησε να λειτουργεί στη Σαναά ως ίδρυμα για παιδιά με εγκεφαλική παράλυση. Από τη στιγμή που άρχισαν οι βομβαρδισμοί δέχεται παιδιά που μένουν ορφανά. 220 παιδιά φιλοξενεί στο κτίριο της στην πρωτεύουσα. Η συνεχιζόμενη επιχείρηση βομβαρδισμών, όμως, κάνει την κατάσταση όλο και πιο δύσκολη. Η RTLF μείωσε το προσωπικό της από 81 σε 7 άτομα. Η προσέγγιση των παιδιών που βρίσκονται σε πιο απομονωμένα μέρη στην επαρχία έχει γίνει σχεδόν αδύνατη και πολλά ορφανοτροφεία αναγκάζονται να κλείσουν.

“Βομβάρδισέ το, επισκεύασέ το”: η σαουδαραβική βοήθεια στην Υεμένη

Το άρθρο με τον τίτλο “Bomb it, fix it”, του δικτύου IRIN αναδημοσιεύεται σε ιστοσελίδα της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες. Μιλά για το σχέδιο οικονομικής βοήθειας της Σαουδικής Αραβίας προς την Υεμένη. 274 εκατομμύρια δολάρια διακήρυξε ότι θα δώσει για την αποκατάσταση των καταστροφών στην Υεμένη. 1,6 δισεκατομμύρια έχει πει ότι χρειάζεται ο ΟΗΕ για να αντιμετωπίσει την ανθρωπιστική κρίση στη χώρα.

Το -φαινομενικά- περίεργο της ιστορίας είναι ότι η Σαουδική Αραβία ηγείται της συμμαχίας που βομβαρδίζει από το τέλος Μαρτίου την Υεμένη, επιδιώκοντας να διώξει τους αντάρτες Χούτι από την εξουσία.

[blocktext align=”right”]Ο πόλεμος σε στατιστική
11.000 είναι οι νεκροί του πολέμου, σύμφωνα με τη μη κυβερνητική οργάνωση Charitable Society for Social Welfare. 50.000 παιδιά έμειναν ορφανά μόνο τους τελευταίους έξι μήνες. 600.000 είχαν χάσει την οικογένειά τους πριν από τον πόλεμο, λέει η UNICEF. [/blocktext]Τα Ηνωμένα Έθνη εκτιμούν ότι οι περισσότερες καταστροφές υποδομών και οι περισσότεροι από τους 2.300 θανάτους, δεν έχουν προκληθεί από τις συγκρούσεις ανάμεσα στους αντάρτες Χούτι και τις κυβερνητικές δυνάμεις, αλλά από τους βομβαρδισμούς.

Είναι χαρακτηριστικό ότι την ώρα που σε ένα πολυτελές κτίριο στη Γενεύη ανακοινωνόταν το “σχέδιο βοήθειας”, οι δημοσιογράφοι έβλεπαν στα κινητά τους τηλέφωνα την έκτακτη είδηση: βόμβες σε γαμήλιο γλέντι. 130 οι νεκροί, ανάμεσά τους γυναίκες και παιδιά. Οι σαουδάραβες αρνήθηκαν την ευθύνη, όμως, οι αντιδράσεις κλιμακώνονταν.

Πολλές ανθρωπιστικές οργανώσεις, μεταξύ των οποίων η βρετανική Oxfam, πρότειναν να μη γίνουν δεκτά τα σαουδαραβικά χρήματα.

Ο ΟΗΕ χρησιμοποίησε τη διπλωματική διάλεκτο, αφήνοντας ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα, ανάλογα με το πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση. Τα πρώτα χρήματα, βέβαια, έφτασαν στα ταμεία του. Και έτσι, τώρα ο οργανισμός βρίσκεται στην περίεργη -αν όχι δυσάρεστη- θέση, να πρέπει να χρησιμοποιήσει τα σαουδαραβικά χρήματα για να ξαναχτίσει νοσοκομεία που τα σαουδαραβικά βομβαρδιστικά κατέστρεψαν.

[blocktext align=”right”]Η Υεμένη είναι από τις φτωχότερες χώρες της Μέσης Ανατολής. 26,7 εκατομμύρια είναι ο πληθυσμός της. 21 εκατομμύρια χρειάζονται ανθρωπιστική βοήθεια. Πάνω από 12 εκατομμύρια δεν έχουν εξασφαλισμένη τροφή. 20 εκατομμύρια δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό ή υποδομές υγιεινής. [/blocktext]Δεν είναι η πρώτη φορά που οι υπηρεσίες αντιμετωπίζουν τέτοιο δίλημμα, λέει ο Ρίτσαρντ Μπρέναν από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. “Όταν ήμουν στο Ιράκ (δουλεύοντας για μια μικρή μη-κυβερνητική οργάνωση), δύο ανώτεροί μου στην ιεραρχία συνάδελφοι παραιτήθηκαν, αρνούμενοι να δεχτούν αμερικανικά χρήματα”.

Τι συμβαίνει στην Υεμένη

Οι σιίτες μουσουλμάνοι Χούτι μάχονται την κυβέρνηση της Υεμένης από το 2004. Έξι πόλεμοι έχουν γίνει ανάμεσα στις δύο πλευρές. Οι Χούτι θεωρούνται μετριοπαθής πτέρυγα του σιιτικού Ισλάμ. Ήταν από τους πρώτους που ενώθηκαν με την Αραβική Άνοιξη, συμμετέχοντας στις κινητοποιήσεις. Η λαϊκή τους βάση μεγάλωσε. Τα συνθήματά τους, “Θάνατος στην Αμερική-Θάνατος στο Ισραήλ” άρχισαν να εμφανίζονται παντού στη χώρα.

Ήταν από τους “προδρόμους” της Αραβικής Άνοιξης. Ήταν αντι-Σάλεχ (κατά του προέδρου), ήταν ενάντια στην καταπίεση.

Μάντλεν Γουέλς, πανεπιστήμιο Τζορτζ Ουάσινγκτον

Τον Σεπτέμβριο του 2015, οι Χούτι κατέλαβαν την πρωτεύουσα της Υεμένης Σαναά. Την περασμένη άνοιξη προωθήθηκαν στον νότο και τα ανατολικά της χώρας, κάνοντας λόγο για επανάσταση ενάντια σε μια διεφθαρμένη κυβέρνηση και τους σκληροπυρηνικούς σουνίτες μουσουλμάνους. Τότε άρχισαν οι βομβαρδισμοί από τη συμμαχία υπό τη Σαουδική Αραβία (με συμμετοχή Μπαχρέιν, Κουβέιτ, Κατάρ, ΗΑΕ, και στήριξη από τις ΗΠΑ), με τίτλο “Αποφασιστική Καταιγίδα”. Οι δυνάμεις ασφαλείας εμφανίζονται διχασμένες. Η κατάσταση περιπλέκεται κι άλλο. Η οργάνωση αλ Κάιντα στην Αραβική Χερσόνησο πολεμά ενάντια και στις δύο πλευρές, πραγματοποιώντας επιθέσεις στα νότια και νοτιοανατολικά. Το 2014 έκανε την εμφάνισή της οργάνωση φερόμενη κοντά στο Ισλαμικό Κράτος, που υποστηρίζει ότι πραγματοποιεί επιθέσεις αυτοκτονίας στην πρωτεύουσα.

Πίσω στο καλλιτεχνικό εργαστήρι στη Σαναά, η Λαγιέλ Σουχαντίν προσπαθεί να συμφιλιωθεί με τη νέα της καθημερινότητα, χωρίς τους γονείς της. “Μερικές φορές λέω ότι είναι νεκροί, είμαι εντάξει, βρίσκονται σε ένα καλύτερο μέρος με τον Αλλάχ. Άλλες φορές, μου λείπουν φρικτά”, λέει, και συνεχίζει να φτιάχνει κατασκευές μαζί με τα άλλα παιδιά. Εκπλήσσοντας αυτούς που τα παρακολουθούν, με τη θετικότητα και την ανθεκτικότητά τους. Φέρνοντας απομεινάρια από τα σπίτια τους. Τούβλα και κομμάτια από τις κουζίνες. Για να φτιάξουν κάτι σήμερα. Ψάχνοντας με κάθε τρόπο, κάτι που θα το ενώνει με το χθες.

πηγές: Al Jazeera, Irin News, BBC, UNCHR, CNN
φωτό: ΑΠΕ/ΜΠΕ