Νέες καταγγελίες για κατασκοπεία στην Αυστρία μετά την κυβερνητική υπόσχεση για αλλαγή νόμου

Η Αυστρία θεωρεί εδώ και δεκαετίες τον εαυτό της ως γέφυρα ανάμεσα στη Μόσχα και τη Δύση, παραμένοντας συνταγματικά ουδέτερη από το 1955 και φιλοξενώντας επιπλέον πολυάριθμους οργανισμούς του ΟΗΕ και άλλους διεθνείς θεσμούς.

Τα τελευταία χρόνια όμως, η χώρα έχει έρθει αντιμέτωπη με μια σειρά καταγγελιών για ρωσική κατασκοπεία.

Στην πιο πρόσφατη υπόθεση, ο ερευνητής Ντμίτρι Ερόχιν (Dmitry Erokhin) κατηγορήθηκε ότι είχε δεσμούς με το Pravfond, ένα κρατικό επενδυτικό ταμείο που τελεί υπό κυρώσεις της ΕΕ. Το ταμείο δημιουργήθηκε από τη Μόσχα και ακόμη εκτιμάται ότι έχει χρηματοδοτήσει προπαγανδιστικά έργα και την υπεράσπιση υπόπτων για κατασκοπεία.

Ο Ερόχιν εργάζεται στο Διεθνές Ινστιτούτο Εφαρμοσμένων Συστημικών Αναλύσεων (IIASA) κοντά στη Βιέννη και από το 2019 έχει συγγράψει μελέτες για τη ναυσιπλοΐα στην Αρκτική, τις κινεζικές επενδύσεις στην Ανατολική Ευρώπη, την παραπληροφόρηση και τις θεωρίες συνωμοσίας.

Σύμφωνα με στοιχεία που μοιράστηκαν οι ίδιοι στα κοινωνικά δίκτυα, έχει συνεργαστεί με τρεις άλλους ερευνητές του IIASA, όλοι με εκπαιδεύτηκαν στη Ρωσία.

Μια έρευνα της αυστριακής εφημερίδας Der Standard, που δημοσιεύτηκε τον Μάιο, υποστήριξε ότι από το 2022 έως το 2024 ο Ερόχιν ηγήθηκε ενός συλλόγου «προώθησης πολιτιστικών, νομικών και γενικότερα ανθρωπιστικών αξιών», με έδρα την ίδια διεύθυνση με το Ρωσικό Πολιτιστικό Ινστιτούτο στη Βιέννη.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, μέσω αυτού του συλλόγου ο Ερόχιν διατηρούσε σημείο επαφής για νομική βοήθεια προς τη ρωσική διασπορά στην Αυστρία, ενώ λάμβανε πληρωμές από το Pravfond, με βάση εσωτερικά emails και έγγραφα.

Οι καταγγελίες αποτελούν μέρος ευρύτερης έρευνας του δημοσιογραφικού κονσόρτσιουμ OCCRP (Organized Crime and Corruption Reporting Project), που οδήγησε στη σύλληψη ενός Ρώσου υπηκόου συνδεδεμένου με το Pravfond στη Δανία, τον Ιούνιο.

«Καμία απόδειξη»

Το IIASA, που ιδρύθηκε στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου για να προωθήσει τις επιστημονικές ανταλλαγές Ανατολής – Δύσης, δήλωσε ότι διεξήγαγε εσωτερική έρευνα για τις καταγγελίες.

«Το IIASA δεν βρήκε καμία απόδειξη για παρατυπίες εκ μέρους του κ. Ερόχιν», δήλωσε εκπρόσωπος στο AFP, προσθέτοντας ακόμη ότι ο ερευνητής εξακολουθεί να εργάζεται στο Ινστιτούτο.

Ο Ερόχιν «αρνείται οποιαδήποτε εμπλοκή» με το Pravfond και «σκοπεύει να κινηθεί νομικά», πρόσθεσε.

Η Der Standard ανέφερε ότι έλαβε επιστολή από δικηγόρο που ζητούσε να αφαιρεθεί το όνομα του Ερόχιν από το άρθρο της, αλλά «καμία επίσημη καταγγελία».

«Δεν βλέπουμε λόγο να τροποποιήσουμε το ρεπορτάζ μας», τόνισε η εφημερίδα στο AFP.

Ο ίδιος ο Ερόχιν δεν απάντησε σε αιτήματα σχολιασμού.

Το αυστριακό ΥΠΕΞ επιβεβαίωσε ότι ο Ερόχιν «διαθέτει ακόμη έγκυρη βίζα», καθώς «δεν υπάρχουν νέες πληροφορίες από την αστυνομία» που να τον ενοχοποιούν.

Χρηματοδότηση από ΕΕ

Η υπόθεση ανέδειξε τις δυσκολίες δίωξης υποθέσεων κατασκοπείας βάσει της αυστριακής νομοθεσίας, όταν δεν υφίσταται «ζημία σε βάρος της Αυστρίας».

Η συντηρητική κυβέρνηση που ανέλαβε φέτος δεσμεύτηκε να «διευρύνει» το πεδίο των αδικημάτων κατασκοπείας, χωρίς όμως να δώσει λεπτομέρειες.

Σύμφωνα με την ετήσια έκθεσή του για το 2024, το IIASA έλαβε πάνω από 19 εκατ. ευρώ (22 εκατ. δολάρια) σε συμβόλαια και επιδοτήσεις, μέρος των οποίων προήλθε από την ΕΕ.

Τον Απρίλιο, το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο επέκρινε την έλλειψη ελέγχου ως προς το κατά πόσο οι φορείς που λαμβάνουν ευρωπαϊκά κονδύλια τηρούν τις αξίες της ΕΕ.

Ομάδα ευρωβουλευτών έχει αναλάβει να ελέγξει τις χρηματοδοτήσεις ΜΚΟ και να συντάξει έκθεση, με την πρώτη συνεδρίαση να προγραμματίζεται για τον επόμενο μήνα. Ωστόσο, προς το παρόν δεν αναμένεται να εξεταστεί το IIASA.

Το Ινστιτούτο απασχολεί περισσότερους από 500 ερευνητές από όλο τον κόσμο, ανάμεσά τους από την Ουκρανία, τη Ρωσία, το Ισραήλ και το Ιράν.

Στα κράτη-μέλη του περιλαμβάνονται χώρες της Αφρικής, της Ασίας και της Ευρώπης. Η Ρωσία παραμένει μέλος, αλλά λόγω κυρώσεων το IIASA δεν μπορεί πλέον να εισπράττει τη συνδρομή της.

Πηγή: AFP | Μετάφραση – Επιμέλεια: Γεωργία Κανταρτζή