Ύστατη προσπάθεια αποκλιμάκωσης της ρωσο-ουκρανικής κρίσης (video)

Σε μια ύστατη προσπάθεια αποκλιμάκωσης της ρωσο-ουκρανικής κρίσης, ο Άντονι Μπλίνκεν και ο Σεργκέι Λαβρόφ συναντήθηκαν στην Γενεύη αλλά χωρίς λευκό καπνό. Ρωσία και ΗΠΑ συμφώνησαν να συνεχιστούν οι συνομιλίες, αλλά με πολλούς αστερίσκους. Η Μόσχα αναμένει γραπτές εγγυήσεις και η Ουάσιγκτον δεν φαίνεται διατεθειμένη για νέες συμφωνίες.

Μπορεί να μην είχαν κάποιο χειροπιαστό αποτέλεσμα, όμως απ’ ότι φαίνεται η συνάντηση του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών με τον Ρώσο ομόλογό του, διάρκειας μιάμισης ώρας, έδωσε μια μικρή παράταση. Η Ρωσία επιμένει να ζητά εγγυήσεις ασφάλειας και πλέον περιμένει τις γραπτές προτάσεις των ΗΠΑ.

«Του είπα πως αφού συνομιλήσω τις επόμενες μέρες με τους συμμάχους μας, θα μπορούμε να μοιραστούμε με τη Ρωσία τις ανησυχίες και τις προτάσεις μας γραπτώς, την ερχόμενη εβδομάδα» σημείωσε ο Άντονι Μπλίνκεν.

«Οι ανησυχίες δεν είναι για κάτι που φανταζόμαστε, αλλά για πραγματικές απειλές και γεγονότα, που κανείς δεν κρύβει. Εξοπλίζουν την Ουκρανία με όπλα» τόνισε ο Σεργκέι Λαβρόφ.

Η Ρωσία απειλεί με συνέπειες εάν δεν απαντηθούν τα αιτήματά της και συνεχίζει την επίδειξη δύναμης. Στη Λευκορωσία στέλνει συστοιχίες S-400, ενώ ρωσικά μαχητικά ικανά να μεταφέρουν πυρηνικά κάνουν πτήσεις πάνω από την Αρκτική. Παράλληλα, η Μόσχα ξεκίνησε κοινές ναυτικές ασκήσεις με την Κίνα και το Ιράν στον Ινδικό Ωκεανό.

«Θέλουν να μετατοπίσουν τις ευθύνες ο ένας στον άλλο για μια πιθανή διαμάχη. Αυτή τη στιγμή γίνεται ένα παιχνίδι στρατηγικής» σχολίασε αναλυτής.

Οι Υπηρεσίες Πληροφοριών του στρατού της Ουκρανίας κάνουν λόγο για αποστολή μισθοφόρων από τη Ρωσία στις περιοχές που ελέγχουν αυτονομιστές.

Στον αντίποδα, οι χώρες της Βαλτικής ανακοίνωσαν πως στέλνουν αντιαρματικούς και αντιαεροπορικούς πυραύλους στην Ουκρανία για να ενισχύσουν την άμυνά της. Πολεμικά πλοία στέλνει και η Ισπανία στη Μαύρη Θάλασσα στο πλαίσιο συμμετοχής σε ασκήσεις του ΝΑΤΟ.

«Εάν προχωρήσει (με την επίθεση) στην Ουκρανία, θα επηρεάσει την ισχύ της Ευρώπης και την ασφάλειάς της στο σύνολό της» δήλωσε η πρωθυπουργός της Εσθονίας, Κάγια Κάλας.

Την ίδια ώρα, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιμένει να προσφέρει τις υπηρεσίες του για διαμεσολάβηση προκειμένου να βρεθεί λύση στη διαμάχη.

«Μπορούμε να μεσολαβήσουμε για μια μόνιμη ειρήνη μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας» είπε ο Τούρκος πρόεδρος.

Ωστόσο, το Κρεμλίνο απαντά πως δεν υπάρχει καμία προετοιμασία για συνάντησή του με τον Ρώσο πρόεδρο.

Η στάση της Ουάσιγκτον – Τα επόμενα βήματα

Διατεθειμένη να δώσει ακόμη μια ευκαιρία στην διπλωματία είναι η Ουάσιγκτον, η οποία προσπαθεί να εξαντλήσει όλα τα περιθώρια αποφυγής μιας σύρραξης με άγνωστες συνέπειες. Σε αυτό το πλαίσιο,θα υπάρξει γραπτή αναλυτική ανταλλαγή απόψεων με την Μόσχα την ερχόμενη εβδομάδα, ενδεχομένως μετά να συναντηθούν εκ νέου οι δυο υπουργοί εξωτερικών και δεν αποκλείεται να υπάρξει και νέα συνομιλία σε προεδρικό επίπεδο αν κριθεί αναγκαίο. Αυτό είναι το καλό σενάριο. Υπάρχει όμως και το κακό σενάριο (και εδώ προετοιμάζονται για όλα τα ενδεχόμενα) όπου οι συνομιλίες καταρρέουν και η Ρωσία εισβάλλει στην Ουκρανία.

Με δεδομένες όλες τις προηγούμενες συζητήσεις (σε κάθε επίπεδο) που αποδείχθηκαν μη παραγωγικές και με δεδομένη την στάση και των δυο πλευρών που δεν έχει αλλάξει σε κάτι ουσιαστικό, φαίνεται πως και αυτή η τελευταία διπλωματική προσπάθεια έχει λίγες πιθανότητες επιτυχίας. Κυρίως γιατί και μέσω των γραπτών απαντήσεων η Ουάσιγκτον θα επαναλάβει την πάγια θέση της ότι παραχωρήσεις που δεν εντάσσονται στο πλαίσιο της αμοιβαιότητας δεν είναι εφικτές.

Καθυστερήσεις βλέπει η Ρωσία – Ενισχύει τις δυνάμεις της

Η Ρωσία έχει την αίσθηση πως η Δύση καθυστερεί εσκεμμένα τις διαπραγματεύσεις προκειμένου να θωρακίσει περαιτέρω στρατιωτικά την Ουκρανία, ενώ χώρες της Βαλτικής και η Τσεχία ανακοίνωσαν ότι θα στείλουν και αυτές βαρύ οπλισμό στο Κίεβο.

Για το λόγο αυτό, ο Σεργκέι Λαβρόφ ξεκαθάρισε στον Αμερικανό ομόλογό του πως θα επιφέρει τις πιο σοβαρές συνέπειες η περαιτέρω περιφρόνηση των θεμιτών ανησυχιών της Ρωσικής Ομοσπονδίας, που σχετίζονται κυρίως με τη συνεχιζόμενη στρατιωτική ανάπτυξη από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους στο ΝΑΤΟ στο έδαφος της Ουκρανίας, στο πλαίσιο μιας μεγάλης κλίμακας ανάπτυξης των δυνάμεων και των μέσων της συμμαχίας κοντά στα ρωσικά σύνορα.

Την ίδια ώρα, μια σειρά απο περίεργες κινήσεις που θυμίζουν τις ημέρες της εισβολής στην Κριμαία μαρτυρούν την οριακή κατάσταση. Η μη ανακοίνωση της ημερομηνίας του ετήσιου διαγγέλματος του Βλαντίμιρ Πούτιν προς την Ομοσπονδιακή Συνέλευση, αλλά και η αύξηση που έδωσε εντολή να δοθεί στις συντάξεις των στρατιωτικών μπορεί να ερμηνευτούν και ως  προετοιμασία αλλά και ως στήριξη προς τον στρατό για τις δύσκολες ημέρες που μπορεί να ακολουθήσουν.

Οι «κόκκινες γραμμές» του Πούτιν και οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ

Ο Βλαντίμιρ Πούτιν μοιάζει να θέλει να γυρίζει πίσω το χρόνο στο 1997, ισχυριζόμενος ότι το ΝΑΤΟ έχει παραβιάσει τη συμφωνία που είχε κάνει τότε ο Μπόρις Γέλτσιν δεχόμενος την επέκταση της Συμμαχίας. Ουσιαστικά ζητά να αποσυρθούν οι όποιες δυνάμεις του ΝΑΤΟ βρίσκονται στις χώρες που εντάχθηκαν από εκείνη την χρονολογία και μετά. Σε αυτές περιλαμβάνονται τα κράτη της Βαλτικής και η Πολωνία, ενώ όπως ξεκαθαρίστηκε την Παρασκευή το αίτημα αφορά και στη Βουλγαρία και την Ρουμανία.

Η επέκταση της Συμμαχίας στα ανατολικά μεταφράζεται λοιπόν ως υπαρξιακή απειλή για τη Ρωσία, πόσο μάλλον εάν τελικά ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και η Ουκρανία – ακόμη μία κόκκινη γραμμή για το Κρεμλίνο.

Σε «κλοιό» η Ουκρανία – Η στρατιωτική υπεροχή της Ρωσίας – Τα πιθανά σημεία εισβολής

Η Ρωσία επανειλημμένως αρνείται ότι σκοπεύει να εισβάλει στην Ουκρανία, όμως οι δυτικές κυβερνήσεις θεωρούν ότι η επίθεση επίκειται ανά πάσα στιγμή. Η συγκέντρωση τουλάχιστον 100.000 στρατιωτών στα σύνορα και το αδιέξοδο στη διπλωματία προσφέρουν στον Βλαντιμίρ Πούτιν ευρύ πεδίο επιλογών. Από μια περιορισμένη επιχείρηση στα εδάφη που ελέγχουν οι αυτονομιστές στο Ντονμπάς μέχρι πλήρη εισβολή με ανυπολόγιστες συνέπειες.

H στρατιωτική υπεροχή της Ρωσίας είναι συντριπτική έναντι της Ουκρανίας, η οποία βασίζεται στη βοήθεια της Δύσης για να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε απειλή.

Η Μόσχα έχει πολλαπλάσιες δυνάμεις και εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας, που έχει ήδη μεταφέρει κατά μήκος των συνόρων, τη στιγμή που προβάλει αιτήματα αδύνατο να γίνουν αποδεκτά από το ΝΑΤΟ. Αυτός ο συνδυασμός, εκτιμούν αναλυτές, θα αναγκάσει τον Βλαντιμίρ Πούτιν να επέμβει με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, ώστε να μη φανεί αδύναμος.

Η Ουκρανία είναι περικυκλωμένη από τον ρωσικό στρατό και σε περίπτωση που ο Πούτιν επιλέξει την εισβολή οι επιλογές του είναι πολλές:

• Ρωσικές δυνάμεις θα μπορούσαν να εισβάλουν από την κατεχόμενη Κριμαία και την περιοχή του Ντονμπάς, ώστε να παρασύρουν εκεί τις ουκρανικές δυνάμεις.
• Στην ανατολική Ουκρανία οι Ρώσοι θα μπορούσαν να περικυκλώσουν και να αποκόψουν μεγάλες πόλεις, όπως το Χάρκοβο και το Κίεβο.
• Το μεγαλύτερο μέρος των δυνάμεων θα μπορούσε να σταματήσει στον ποταμό Δνείπερο με εξαίρεση εκείνες που προελαύνουν προς το Κίεβο.
• Στη Μαύρη Θάλασσα η κατάληψη της Οδησσού θα έδινε στη Ρωσία τον πλήρη έλεγχο της ουκρανικής ακτογραμμής
• Εναλλακτικά οι ρωσικές δυνάμεις θα μπορούσαν να μπουν από τη Λευκορωσία.

Κι αν το να φτάσει μέχρι το Κίεβο είναι εξαιρετικά δύσκολο και ριψοκίνδυνο, καθώς θα απαιτούνταν υπερδιπλάσιες δυνάμεις, η Ρωσία έχει εναλλακτικές. Αψιμαχίες στα σύνορα, είσοδος αρμάτων μάχης στο Ντονμπάς, για να υπερασπιστεί τους αυτονομιστές που έχουν ρωσικά διαβατήρια και τους θεωρεί Ρώσους πολίτες, αεροπορικοί βομβαρδισμοί και πυραυλικές επιθέσεις σε κρίσιμες υποδομές.

Ο χρόνος πιέζει, καθώς η βαρυχειμωνιά δυσκολεύει τους 100.000 στρατιώτες, που έχουν αναπτυχθεί στην περιοχή.

Διαθέσιμες στο Κρεμλίνο είναι οι επιλογές των κυβερνοεπιθέσεων, της εκστρατείας παραπληροφόρησης και του σαμποτάζ εκ των έσω, όπως επαναλαμβάνουν τελευταία αξιωματούχοι.

Η τρέχουσα κρίση στην Ουκρανία έχει ευρύτερες διαστάσεις στη διαμάχη της Ρωσίας με το ΝΑΤΟ για επιρροή, όμως ο Βλαντιμίρ Πούτιν ποτέ δεν έχει πάρει το βλέμμα του από τους Ουκρανούς τους οποίους έχει αποκαλέσει ένα έθνος με τους Ρώσους. Το 2014 έστειλε τους αποκαλούμενους «μικρούς πράσινους ανθρώπους» στη χερσόνησο της Κριμαίας και την άρπαξε από το Κίεβο χωρίς να πέσει ούτε μία σφαίρα. Ακολούθησε η εξέγερση των ρωσόφιλων αυτονομιστών στο Ντονμπάς της ανατολικής Ουκρανίας, που συνεχίζεται μέχρι σήμερα και έχει κοστίσει τη ζωή 14.000 ανθρώπων. Η προσπάθεια να ενώσει αυτές τις δύο περιοχές υπό τον έλεγχο της Μόσχας θα ήταν ένα από τα πιο εφιαλτικά σενάρια.

Πηγή: ΕΡΤ/ Ζέτα Κονταξή, Παντελής Γκόνος

Ανταποκρίσεις: Λένα Αργύρη (Ουάσιγκτον), Αχιλλέας Πατσούκας (Μόσχα)