Ιστορική Σύνοδος Κορυφής ΕΕ-Αιγύπτου

Σε μια ημέρα που χαρακτηρίστηκε από έντονη διπλωματική δραστηριότητα και αισιοδοξία για το μέλλον των σχέσεων ΕΕ-Αιγύπτου, ο πρόεδρος της Αιγύπτου, Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι, συναντήθηκε στις Βρυξέλλες με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, και την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στο πλαίσιο της πρώτης Συνόδου Κορυφής ΕΕ-Αιγύπτου. Η συνάντηση, που πραγματοποιήθηκε στο κτίριο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, κατέληξε σε μια εκτεταμένη Κοινή Διακήρυξη 23 σημείων, η οποία ενισχύει τη Στρατηγική και Ολοκληρωμένη Εταιρική Σχέση (SCP) μεταξύ των δύο πλευρών, βασισμένη στη Συμφωνία Σύνδεσης του 2004 και τις Προτεραιότητες Εταιρικής Σχέσης.

Ανταπόκριση – Βρυξέλλες

Η Σύνοδος σηματοδοτεί ένα «σημαντικό ορόσημο» στις σχέσεις ΕΕ-Αιγύπτου, όπως αναφέρεται στη Διακήρυξη, με έμφαση στην κοινή δέσμευση για μακροπρόθεσμη σταθερότητα, ειρήνη, ασφάλεια και ευημερία, καθώς και στον σεβασμό των καθολικών αξιών της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο Αιγύπτιος πρόεδρος τόνισε τον “ουσιώδη ρόλο” της χώρας του στην προώθηση της ειρήνης στην περιοχή, ενώ οι Ευρωπαίοι ηγέτες εξήραν τις μεσολαβητικές προσπάθειες του Καΐρου σε κρίσιμα ζητήματα όπως η Γάζα και η Λιβύη.

Κύρια σημεία της Κοινής Διακήρυξης

• Ειρήνη στη Μέση Ανατολή: Οι δύο πλευρές χαιρετίζουν τη συμφωνία για την πρώτη φάση του Σχεδίου για τον Τερματισμό της Σύγκρουσης στη Γάζα, που προτάθηκε από τον Πρόεδρο Τραμπ, καθώς και τα αποτελέσματα της Συνόδου του Σαρμ ελ-Σέιχ στις 13 Οκτωβρίου. Καλούν σε πλήρη εφαρμογή, με κεντρικό ρόλο την Αίγυπτο στη μεσολάβηση. Επαναλαμβάνεται η δέσμευση για λύση δύο κρατών, καταδικάζεται η βία εποίκων στη Δυτική Όχθη και η επέκταση εποικισμών, ενώ τονίζεται η ανάγκη ενοποίησης Γάζας-Δυτικής Όχθης υπό την Παλαιστινιακή Αρχή. Το Χαμάς πρέπει να τερματίσει την κυριαρχία του στη Γάζα, σύμφωνα με την πολιτική «Ένα Κράτος, Ένας Νόμος, Μία Κυβέρνηση, Ένα Όπλο».
• Ουκρανία και διεθνές δίκαιο: Επαναβεβαιώνεται η στήριξη στην ανεξαρτησία, κυριαρχία και εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, με αναφορά σε ψηφίσματα της ΓΣ του ΟΗΕ και την ανάγκη ειρηνικής επίλυσης σύμφωνα με τον Χάρτη του ΟΗΕ.
• Λιβύη, Σουδάν και Κέρας της Αφρικής: Στήριξη σε λιβυκή πολιτική διαδικασία υπό τον ΟΗΕ, ενοποίηση θεσμών και απόσυρση ξένων δυνάμεων. Κάλεσμα για κατάπαυση πυρός στο Σουδάν και ανεμπόδιστη ανθρωπιστική βοήθεια. Χαιρετισμός της νέας Αποστολής Στήριξης και Σταθεροποίησης της Αφρικανικής Ένωσης στη Σομαλία (AUSSOM), με συμμετοχή της Αιγύπτου.
• Θαλάσσια ασφάλεια: Προστασία της ελευθερίας ναυσιπλοΐας στην Ερυθρά Θάλασσα, με αναγνώριση του ρόλου των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων EUNAVFOR Aspides και Atalanta. Αναφορά στις απώλειες εσόδων της Αιγύπτου από τη Διώρυγα του Σουέζ λόγω περιφερειακής αστάθειας.
• Οικονομική στήριξη προς την Αίγυπτο: Η ΕΕ επαναβεβαιώνει πακέτο 7,4 δισ. ευρώ (5 δισ. δάνεια, 1,8 δισ. επενδύσεις, 600 εκατ. επιχορηγήσεις) για μακροοικονομική σταθερότητα, σε συνεργασία με το ΔΝΤ. Στο περιθώριο της Συνόδου, υπογράφηκε Μνημόνιο για Μακροοικονομική Βοήθεια 4 δισ. ευρώ.
• Πράσινη μετάβαση και Ενέργεια: Συνεργασία σε ανανεώσιμες πηγές, διασυνδέσεις δικτύων (π.χ. GREGY Interconnector), μείωση εκπομπών μεθανίου και πρωτοβουλία T-MED. Στήριξη στο πρόγραμμα NWFE της Αιγύπτου για Νερό-Τρόφιμα-Ενέργεια.
• Μετανάστευση: Αναγνώριση του ρόλου της Αιγύπτου ως χώρας φιλοξενίας εκατομμυρίων προσφύγων. Πακέτο 200 εκατ. ευρώ για 2024-2027, Εταιρική Σχέση Ταλέντων για νόμιμες οδούς μετανάστευσης, καταπολέμηση λαθρεμπορίου και επιστροφές με σεβασμό στο διεθνές δίκαιο.
• Έρευνα και Εκπαίδευση: Επίσημη σύνδεση της Αιγύπτου με το Horizon Europe, ενισχύοντας συμμετοχή σε έργα έρευνας, ιδίως το PRIMA για νερό και αγροδιατροφή. Συνεργασία σε TVET και Erasmus+.
• Ασφάλεια και Άμυνα: Προκαταρκτικές συζητήσεις για Διάλογο Ασφάλειας και Άμυνας ΕΕ-Αιγύπτου, συνεργασία σε αντιτρομοκρατία, κυβερνοασφάλεια και ναυτική ασφάλεια.

Δείπνο με τους 27 ηγέτες της ΕΕ

Στο επίσημο δείπνο, που ακολούθησε, ο πρόεδρος Σίσι είχε την ευκαιρία να συναντηθεί με όλους τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων των 27 κρατών-μελών της ΕΕ. Το δείπνο, που διοργανώθηκε από τον πρόεδρο Κόστα, περιλάμβανε μεσογειακά εδέσματα με αιγυπτιακές επιρροές, συμβολίζοντας τη γέφυρα μεταξύ Ευρώπης και Μέσης Ανατολής.

«Ήταν μια βραδιά γεμάτη ειλικρινείς συνομιλίες και κοινά οράματα», δήλωσε Ευρωπαίος διπλωμάτης. Ο πρόεδρος Σίσι φέρεται να τόνισε την ανάγκη «κοινής ευθύνης» σε περιφερειακά ζητήματα, ενώ δέχθηκε θερμές ευχές για την επόμενη Ευρω-Αιγυπτιακή Σύνοδο, το 2027, στο Κάιρο.

Παράπλευρες Εξελίξεις και Ανακοινώσεις

Στο περιθώριο, υπογράφηκε χρηματοδότηση 75 εκατ. ευρώ για κοινωνικοοικονομικές μεταρρυθμίσεις σε τοπικό επίπεδο. Ανακοινώθηκε η παροχή 110,5 εκατ. ευρώ για πράσινες επενδύσεις στον ιδιωτικό τομέα, αλλά και η ενεργοποίηση δράσεων αξίας 200 εκατ. ευρώ για την αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης και την ενίσχυση των νόμιμων διαδικασιών εισόδου οικονομικών μεταναστών στην ΕΕ.