Η ενεργειακή κρίση στο επίκεντρο της Συνόδου Κορυφής

Σε αναμονή της δημοσιοποίησης της ημερήσιας διάταξης των εργασιών του διήμερου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που θα γίνει στις Βρυξέλλες, με φυσική παρουσία των ηγετών και – για πρώτη φορά από την έναρξη της πανδημίας – των εκπροσώπων του Τύπου, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν έδωσε, από το Στρασβούργο, το στίγμα των εργασιών της συνόδου κορυφής, εστιάζοντας την ενημέρωση των ευρωβουλευτών στις τιμές της ενέργειας.

Ανταπόκριση από Βρυξέλλες: Γιώργος Συριόπουλος

Η Πρόεδρος της Κομισιόν επισήμανε δύο δεδομένα: αφενός πως οι τιμές του φυσικού αερίου είναι κυκλικές και καθορίζονται από τις παγκόσμιες αγορές, και αφετέρου πως η ηλιακή ενέργεια είναι σήμερα δέκα φορές φθηνότερη για παραγωγή από ότι πριν από δέκα χρόνια. Και ακόμη σημείωσε πως η αιολική ενέργεια – η οποία, εξ ορισμού, είναι πιο ασταθής – σήμερα είναι 50% φθηνότερη από ό,τι πριν από μια δεκαετία.

“Αυτά τα δύο γεγονότα μας δείχνουν ότι η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια δεν είναι μόνο ζωτικής σημασίας για τον πλανήτη μας – είναι επίσης ζωτικής σημασίας για την οικονομία μας και για την ανθεκτικότητά μας στα σοκ των τιμών της ενέργειας”, είπε χαρακτηριστικά.

Σύμφωνα με την κ. Φον Ντερ Λάιεν, “η παγκόσμια οικονομία ανακάμπτει από την πανδημία και η ζήτηση ενέργειας αυξάνεται παγκοσμίως. Ένα ασυνήθιστα μακρύ και κρύο χειμώνα ακολούθησε ένα ασυνήθιστα ζεστό και ξηρό καλοκαίρι σε ολόκληρο το Βόρειο ημισφαίριο. Όλος ο κόσμος επηρεάζεται – ανεξάρτητα από τις ενεργειακές και κλιματικές πολιτικές των χωρών ή τον σχεδιασμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Στην πραγματικότητα, οι τιμές στην Ασία είναι ακόμη υψηλότερες από εδώ στην Ευρώπη.

Ωστόσο, υπάρχει κάτι συγκεκριμένο για την ευρωπαϊκή κατάσταση. Ενώ η Gazprom τίμησε τα μακροπρόθεσμα συμβόλαιά της μαζί μας, δεν ανταποκρίθηκε στην υψηλότερη ζήτηση όπως έκανε τα προηγούμενα χρόνια. Η Ευρώπη σήμερα εξαρτάται πάρα πολύ από το φυσικό αέριο και πάρα πολύ εξαρτάται από τις εισαγωγές φυσικού αερίου. Εισάγουμε το 90% του φυσικού αερίου που καταναλώνουμε. Και αυτό μας κάνει ευάλωτους. Η απάντηση έχει να κάνει με τη διαφοροποίηση των προμηθευτών μας. Αλλά και τη διατήρηση του ρόλου του φυσικού αερίου ως μεταβατικού καυσίμου και, κυρίως, με την επιτάχυνση της μετάβασης σε καθαρή ενέργεια. Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία είναι μεσοπρόθεσμα και πυλώνας της ευρωπαϊκής ενεργειακής κυριαρχίας στον 21ο αιώνα. Φυσικά, οι πολίτες μας επίσης δικαίως αναμένουν γρήγορες απαντήσεις”.

Τα προτεινόμενα βραχυπρόθεσμα μέτρα

Σήμερα η Κομισιόν ενισχύει τα βραχυπρόθεσμα μέτρα με στόχο να μην επιβαρυνθούν δραματικά οι ευάλωτες οικογένειες και οι επιχειρήσεις, και προκρίνει κρατική βοήθεια, στοχευμένη στήριξη στους καταναλωτές με περικοπές φόρων και εισφορών ενέργειας.

Σημειώνεται, ωστόσο ότι κατά μέσο όρο, το ένα τρίτο της τιμής χονδρικής ενέργειας καθορίζεται από την αγορά. Το ένα τρίτο εξαρτάται από τα τέλη υποδομής. Και το ένα τρίτο αφορά σε εθνικούς και περιφερειακούς φόρους. 20 κράτη μέλη έχουν ήδη αναλάβει πρωτοβουλίες, ανέφερε η κ. Φον Ντερ Λάιεν.

Μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, η Επιτροπή σκοπεύει να ενεργήσει σε πέντε κρίσιμους τομείς: 1) τερματισμό της κερδοσκοπίας στις αγορές ενέργειας,
2) αξιολόγηση της λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, που επηρεάζεται από την αύξηση των τιμών στο φυσικό αέριο,
3) δημιουργία ενεργών επαφών με ξένους προμηθευτές φυσικού αερίου. Η Equinor Norway έχει ήδη ανακοινώσει αύξηση στις παραδόσεις της,
4) ενίσχυση των δομών αποθήκευσης φυσικού αερίου. Επί του παρόντος δεν υπάρχει πανευρωπαϊκό πλαίσιο για στρατηγικά αποθέματα φυσικού αερίου όπως έχουμε για το πετρέλαιο. Η Κομισιόν σκοπεύει να διερευνήσει επίσης τις δυνατότητες από κοινού προμήθειας αερίου, ενδεχομένως σε εθελοντική βάση.
5) επιτάχυνση στην αδειοδότηση επενδύσεων σε ανεμογεννήτριες, καθώς σήμερα οι άδειες χρειάζονται έξι έως επτά χρόνια.

Σημειώνεται ότι στο αυριανό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, θα συζητηθούν επίσης τα ενισχυτικά πλάνα κατά του COVID-19, η κυβερνοασφάλεια, και στο πλάισιο των εξωτερικών σχέσεων θα γίνει συζήτηση για τη Λευκορωσία και το Αφγανιστάν.