Η ΕΕ προετοιμάζει πρόταση για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης

Η στέγη αναδεικνύεται σε ένα από τα πλέον πιεστικά κοινωνικά ζητήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η αύξηση των τιμών αγοράς, η μείωση της ιδιοκατοίκησης και η επιβάρυνση των νοικοκυριών από το κόστος ενοικίου συνθέτουν ένα κοινό ευρωπαϊκό φαινόμενο .

Ανταπόκριση από τις Βρυξέλλες

Ιδιοκτησία και ενοικίαση στην Ευρώπη  

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat (2025), το 69,1% των Ευρωπαίων ζει σε ιδιόκτητη κατοικία και το 30,9% σε ενοικιαζόμενη. 

Η Ρουμανία, η Σλοβακία και η Ουγγαρία παραμένουν πρωταθλήτριες στην ιδιοκατοίκηση (άνω του 90% ), ενώ η Γερμανία και η Αυστρία διατηρούντη χαμηλότερη (κάτω του 50 %).

Η θέση της Ελλάδας

Η Ελλάδα εξακολουθεί να βρίσκεται πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, με περίπου 70% των νοικοκυριών να κατοικούν σε ιδιόκτητο σπίτι. Ωστόσο, το ποσοστό έχει υποχωρήσει κατά 15 μονάδες από το 2005 (που ήταν 84,6%) λόγω της κρίσης και της τουριστικής αξιοποίησης των ακινήτων. Η πτώση είναι εντονότερη στις αστικές περιοχές, όπου η Αθήνα έχει ιδιοκατοίκηση σε ποσοστό 64%.

Η Ελλάδα παραμένει παραδοσιακά χώρα ιδιοκτητών, αλλά οι νεότερες γενιές βιώνουν μια ριζική αλλαγή, από τη νοοτροπία του «κτήματος ασφαλείας» στην πραγματικότητα του «ενοικίου ανάγκης». 

Κόστος και προσβασιμότητα  

Η Ελλάδα καταγράφει το υψηλότερο ποσοστό στεγαστικής επιβάρυνσης στην ΕΕ, με το 28,5 % των νοικοκυριών να δαπανούν πάνω από το 40%  του εισοδήματος τους για στέγαση. Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι μόλις 8,8%. Την ίδια στιγμή, περίπου 17 του πληθυσμού ζει σε υπερπλήρη κατοικία (υψηλότερο στις πυκνοκατοικημένες περιοχές και μεταναστευτικές γειτονιές).

Μετανάστευση, αστικοποίηση και ανισότητα

Η αστικοποίηση και οι μεταναστευτικές ροές διαμόρφωσαν τη σύγχρονη στεγαστική γεωγραφία της Ελλάδας.

Η παραδοσιακή αντιπαροχή δημιούργησε μια γενιά μικροϊδιοκτητών, αλλά τα τελευταία χρόνια η μετανάστευση

προς τα μεγάλα κέντρα και η τουριστική ανάπτυξη περιορίζουν την πρόσβαση στη στέγη. 

Η κατάτμηση μεταξύ «ιδιοκτητών προαστίου» και «ενοικιαστών κέντρου» εμβαθύνει τον κοινωνικό διαχωρισμό, ιδίως μετά το 2020 .

Ευρωπαϊκή στρατηγική για την προσιτή στέγη

Για να αντιμετωπιστεί η στεγαστική ανισότητα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προωθεί για το 2026 μια, όπως δηλώνει,  ολοκληρωμένη πρόταση ως το «Ευρωπαϊκό Σχέδιο για την Προσιτή Κατοικία».

Το σχέδιο επιδιώκει να ενισχύσει την κοινωνική στέγαση, να αναμορφώσει φορολογικά κίνητρα 

και να βελτιώσει την ενεργειακή απόδοση των κατοικιών, ώστε να ανακοπεί η ευρωπαϊκή κρίση ιδιοκατοίκησης, που πλήττει σχεδόν όλα τα μεγάλα αστικά κέντρα της ΕΕ.

Σε όλη την Ευρώπη, αναλυτές εκτιμούν πως η στεγαστική πολιτική οφείλει να επικεντρωθεί στη δημόσια επένδυση και στην κοινωνική προστασία,  αν η ισότητα στη στέγη πρόκειται να παραμείνει «ευρωπαϊκή αξία» και όχι προνόμιο., αν η ισότητα στη στέγη πρόκειται να παραμείνει «ευρωπαϊκή αξία» και όχι προνόμιο. Αλλά, ποια ευρωπαϊκή χώρα μπορεί, σε περιβάλλον οικονομίας πολέμου, να επωμιστεί το κόστος;