Η αυτοκτονία ενός “Ντάλιτ” φοιτητή συγκλονίζει την Ινδία

Στις 17 Ιανουαρίου, ο Rohith Vemula κρεμάστηκε από τον ανεμιστήρα μέσα στο δωμάτιο ενός φίλου του στο πανεπιστήμιο του Χαϊντεραμπάντ. Εκεί σπούδαζε από το 2009. Ο Ρόχιθ ήταν ένας “Ντάλιτ”. Ντάλιτ σημαίνει “καταπιεσμένος”. Έτσι αποκαλείται η “κατώτερη κάστα” των ινδουιστών. Μαζί με άλλους τέσσερις συμφοιτητές του είχαν διωχθεί από τη διοίκηση του πανεπιστημίου από τους κοιτώνες και τους χώρους του ιδρύματος. Τους επιτρεπόταν μόνο να παρακολουθούν τα μαθήματα. Αλλά η ιστορία αυτή, έχει τη δική της ιστορία.

Ο Ρόχιθ Βεμούλα και άλλοι τέσσερις συμφοιτητές του, όλοι “Ντάλιτ”, κατηγορήθηκαν το περασμένο καλοκαίρι -από τον ίδιο- ότι επιτέθηκαν στον επικεφαλής του ABVP, της φοιτητικής παράταξης που πρόσκειται στο κυβερνών ινδουιστικό εθνικιστικό κόμμα BJP. Όλοι αρνήθηκαν τις κατηγορίες. Όλοι αθωώθηκαν από την έρευνα του πανεπιστημίου.

Λίγους μήνες μετά, το πανεπιστήμιο άλλαξε ξαφνικά την απόφασή του. Στους πέντε φοιτητές ανακοινώθηκε ότι δεν έχουν πια πρόσβαση στις εγκαταστάσεις του. Στον Ρόχιθ Βεμούλα είχε ήδη σταματήσει να δίνεται από τον Αύγουστο το μηνιαίο επίδομα που εισέπραττε.

“Κοινωνική απομόνωση”

Η απόφαση-απαγόρευση της διοίκησης του πανεπιστημίου ανακοινώθηκε στους πέντε φοιτητές δύο εβδομάδες πριν από την αυτοκτονία.  Εκείνοι μάζεψαν τα πράγματά τους και έφυγαν από τους κοιτώνες όπου ζούσαν.  Τους απαγορεύτηκε να μπαίνουν στους κοιτώνες και στους κοινόχρηστους χώρους κατά ομάδες. Τους απαγορεύτηκε να συμμετέχουν στις φοιτητικές εκλογές. Χωρίς τα μέσα για να νοικιάσουν δικά τους σπίτια, έστησαν έναν αυτοσχέδιο μικρό καταυλισμό μπροστά στο εμπορικό κέντρο του πανεπιστημίου, και άρχισαν απεργία πείνας, ενάντια σε αυτό που αποκαλούσαν «κοινωνικό μποϊκοτάζ». Τον καταυλισμό τους τον ονόμασαν Velivada, το “Γκέτο των Ντάλιτ”.

“Ξεκάθαρη εμπλοκή υπουργών”

Τι είχε μεσολαβήσει, όμως, και υπήρξε η αλλαγή “γραμμής” από τη διοίκηση του πανεπιστημίου, οδηγώντας στην εκδίωξη των πέντε φοιτητών;  Ένα γράμμα -ή και περισσότερα, λένε αυτοί που καταγγέλλουν κυβέρνηση και πανεπιστήμιο. Το αδιαμφισβήτητο είναι ότι ο υπουργός Εργασίας έστειλε ένα γράμμα σε έναν ομοσπονδιακό υπουργό. “Το έκανε εναντίον των πέντε φοιτητών, επειδή γνώριζε ότι όλοι τους συμμετείχαν σε καμπάνες κατά των πολιτικών της φοιτητικής παράταξης που πρόσκειται στην κυβέρνηση”, λένε οι διαδηλωτές. “Αντι-κοινωνικά στοιχεία κατέστρεφαν την ειρηνική ατμόσφαιρα μέσα στο πανεπιστήμιο. Έγραψα στο υπουργείο ζητώντας να δράσει για αυτό το ζήτημα”, είναι η απάντηση του υπουργού Εργασίας.

Ωστόσο, όπως λέει στους Financial Times ο πρόεδρος του Κέντρου Πολιτικής Έρευνας του Νέου Δελχί Πρατάπ Μεχτά, “είναι ξεκάθαρο ότι ηγέτες του BJP ήταν τουλάχιστον αναμιγμένοι σε αυτές τις διαμάχες ανάμεσα σε διαφορετικές φοιτητικές παρατάξεις. Και ηγέτες του BJP ξεκάθαρα κατονόμαζαν οργανώσεις αντιφρονούντων στο πανεπιστήμιο ως «αντεθνικές»”.

Οργή και διαδηλώσεις

[accordion][acc title=”Οι κάστες”]Οι ινδουιστές είναι το 84% του πληθυσμού της Ινδίας. Οι “παλιές κάστες” ήταν τέσσερις: Brahmins, θρησκευόμενοι και ακαδημαϊκοί. Kshatriya, οι πολεμιστές. Vaishya, οι επιχειρηματίες. Shudra, η εργατική τάξη. Έξω από αυτές τις ομάδες, είναι και οι Ντάλιτ, στη “βάση” της ιεραρχίας, οι άνθρωποι που συνήθως μαζεύουν τα σκουπίδια, καθαρίζουν τους δρόμους και δουλεύουν στα αποτεφρωτήρια.[/acc][/accordion]Μόλις έγινε γνωστή η είδηση της αυτοκτονίας του 26χρονου φοιτητή, οργισμένοι διαδηλωτές βγήκαν στους δρόμους και στα πανεπιστήμια. Σε λίγες ώρες οι διαδηλώσεις είχαν εξαπλωθεί, από το Δελχί μέχρι την Καλκούτα, το Χαϊντεραμπάντ και άλλες πόλεις. Φοιτητές και δάσκαλοι έκαναν συμβολικές απεργίες πείνας. Μέχρι πριν από λίγες ώρες, οι διαμαρτυρίες συνεχίζονταν.

…Αλλά αυτή δεν είναι η πρώτη φορά

Σε άρθρο της το 2012, η εφημερίδα Globe and Mail έγραφε ότι τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια είχαν αναφερθεί 20 αυτοκτονίες σε ανώτατα ακαδημαϊκά ιδρύματα της “ελίτ”, φοιτητών που ανήκαν στα “χαμηλότερα στρώματα”.

[blocktext align=”right”]”Τους αποφεύγουν στις τραπεζαρίες και τους κοιτώνες, τους κοροϊδεύουν μέσα στις τάξεις”.[/blocktext]Σε μια χώρα όπου οι κάστες έχουν καταργηθεί στους τύπους, αλλά παραμένουν μέρος της κοινωνικής διάρθρωσης, πολλοί φοιτητές “Ντάλιτ” καταφέρνουν με μεγάλες προσπάθειες να φτάσουν στα πανεπιστήμια. Αλλά όταν φτάνουν εκεί, συχνά περιθωριοποιούνται, ταπεινώνονται -από συμφοιτητές και καθηγητές-και καταλήγουν απομονωμένοι. Συχνά τους λένε ότι δε θα τα καταφέρουν να αποφοιτήσουν. Νιώθοντας ότι οι οικογένειές τους έχουν επενδύσει στην επιτυχία τους, πολλές φορές με υπέρογκα δάνεια, καταλήγουν εγκλωβισμένοι.

“Αυτές οι ιδέες της καθαρότητας και της μόλυνσης διαπερνούν όλο το φάσμα, όλα τα σχολεία. Δεν πρόκειται απλώς για το πού φτάνεις. Πρόκειται για το από πού έρχεσαι”, έλεγε στην εφημερίδα η Σέτα Μπαρζ, υπεύθυνη για θέματα διακρίσεων στην εκπαίδευση της Εθνικής Καμπάνιας για τα Δικαιώματα των Ντάλιτ.

O Ρόχιθ Βεμούλα είχε ξεκινήσει τις σπουδές του στις επιστήμες και την τεχνολογία. Σύντομα, άλλαξε κατεύθυνση, και στράφηκε στις πολιτικές επιστήμες. Το τελευταίο διάστημα έκανε το διδακτορικό του την κοινωνιολογία.

Σε ένα γράμμα του στον αντιπρύτανη του πανεπιστημίου  τον περασμένο μήνα, είχε γράψει, «Σας παρακαλώ να μας δίνετε δηλητήριο όταν εγγραφόμαστε στο πανεπιστήμιο, αντί να μας ταπεινώνετε με αυτόν τον τρόπο».

Και στο σημείωμα που άφησε, πάντα κοίταζα τα αστέρια και ήθελα να γίνω συγγραφέας, συγγραφέας επιστημονικών βιβλίων όπως ο Καρλ Σέιγκαν. Αλλά τελικά, αυτό είναι το μόνο γράμμα που πρόκειται να γράψω.

Το Κογκρέσο της Ινδίας ζήτησε την αποπομπή του υπουργού Εργασίας Bandaru Dattatreya και του αντιπρύτανη του πανεπιστημίου Appa Rao.

πηγές: BBC, The Times of India, Globe and Mail, Al Jazeera

φωτογραφίες: ΑΠΕ/ΜΠΕ