Guardian: Γιατί Τραμπ και Πούτιν θέλουν να καταστρέψουν την Ευρώπη

Υπάρχουν αναλυτές που υποστηρίζουν ότι ο πόλεμος του Βλαντίμιρ Πούτιν κατά της Ουκρανίας δεν οφείλεται σε φόβους ή αυτοκρατορικές φιλοδοξίες, αλλά στην έλλειψη σεβασμού των άλλων χωρών.

Η Ρωσία κάποτε ασκούσε εξουσία ως μία από τις δύο υπερδυνάμεις του κόσμου, αλλά έκτοτε έχει χάσει αυτό το καθεστώς, αναφέρει η εφημερίδα Guardian.

Γνωρίζει ότι έχει χάσει το σεβασμό των άλλων χωρών (ο Μπαράκ Ομπάμα χαρακτήρισε τη Ρωσία ως «περιφερειακή δύναμη») και ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι ο τρόπος της να τον ανακτήσει.

Αυτό που ίσως προκαλεί έκπληξη είναι ότι η στροφή του Ντόναλντ Τραμπ εναντίον της Ευρώπης έχει παρόμοια κίνητρα. Ο Πούτιν γνωρίζει ότι ο επιθετικός ρεβανσισμός του δεν θα κερδίσει τη συμπάθεια των χωρών των οποίων τον σεβασμό επιθυμεί. Αλλά αν δεν μπορεί να γίνει αγαπητός, ελπίζει τουλάχιστον να προκαλέσει φόβο.

«Οι ΗΠΑ έχτισαν τον κόσμο που ο Τραμπ θέλει να καταστρέψει»

Έτσι, και ο Τραμπ θέλει να ανατρέψει μια κοινωνική τάξη που τον περιφρονεί και περιφρονεί την κοσμοθεωρία του. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ και οι αξιωματούχοι του χαίρουν του σεβασμού δικτατόρων και βασιλέων (αν και ίσως όχι εκείνων των οποίων τον σεβασμό επιθυμούν περισσότερο – του Πούτιν και του Σι Τζινπίνγκ), αλλά γνωρίζουν ότι οι ηγέτες πολλών άλλων δημοκρατικών χωρών τους περιφρονούν.

Τώρα είναι η Αμερική που θέλει να ενεργήσει ως σπασίκλας, καταστρέφοντας την υπάρχουσα ιεραρχία του σεβασμού για να την αντικαταστήσει με έναν κόσμο όπου ο Τραμπ θα λαμβάνει άνευ όρων υποταγή. Η Ευρώπη, με την έμφαση που δίνει στο κράτος δικαίου και τον πολυμερισμό, είναι το ισχυρότερο εναπομείναν παράδειγμα ενός ολόκληρου συστήματος κύρους και αξιών που η κυβέρνηση Τραμπ θέλει να καταστρέψει.

Η ειρωνεία είναι ότι ήταν οι ΗΠΑ που έχτισαν τον κόσμο που ο Τραμπ επιδιώκει να καταστρέψει. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Ουάσιγκτον ανέπτυξε μια νέα παγκόσμια φιλοδοξία. Ρεπουμπλικάνοι και Δημοκρατικοί μοιράζονταν την πεποίθηση ότι ένας κόσμος χτισμένος πάνω στις αμερικανικές αξίες θα ήταν καλύτερος για την Αμερική. Διακήρυξε ότι η δημοκρατία και το κράτος δικαίου ήταν τα ιδανικά με βάση τα οποία έπρεπε να αξιολογούνται οι χώρες.

Παρά την προφανή υποκρισία (οι ίδιες οι ΗΠΑ ενεργούσαν τακτικά με αντιφιλελεύθερους, αντιδημοκρατικούς τρόπους και προτιμούσαν να κρίνουν παρά να κρίνονται), αυτό ήταν ο ακρογωνιαίος λίθος της αμερικανικής «ήπιας δύναμης», της ικανότητάς της να επηρεάζει έμμεσα τον κόσμο μέσω του πολιτισμού και των αξιών. Άλλες χώρες θεωρούσαν τις ΗΠΑ ως πρότυπο προς μίμηση.

Η σύγχρονη Ευρώπη ήταν το μεγαλύτερο επίτευγμα της παλαιάς τάξης. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι ΗΠΑ βοήθησαν στην ανοικοδόμηση των οικονομιών της Δυτικής Ευρώπης, προωθώντας την επιτυχία των φιλελεύθερων κομμάτων και συχνά υπονομεύοντας διακριτικά εκείνα που θεωρούσαν υπερβολικά αριστερά ή δεξιά.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ιστορικές ρίζες σε μια συμφωνία που δημιουργήθηκε για τον συντονισμό της αμερικανικής βοήθειας που διατέθηκε μέσω του σχεδίου Μάρσαλ. Καθώς μεγάλωνε, δημιούργησε ένα νέο καθεστώς για την Ευρώπη, βασισμένο στη συνεργασία μεταξύ των εθνών, τη σημασία του δικαίου και τη φιλελεύθερη δημοκρατία. Μετά την κατάρρευση της σοβιετικής κυριαρχίας στην Ανατολική Ευρώπη, η ΕΕ επεκτάθηκε για να εντάξει χώρες στο νότο και την ανατολή της, με την προϋπόθεση ότι θα εσωτερικοποιούσαν τις δημοκρατικές αρχές. Από πολλές απόψεις, η ΕΕ ενσωμάτωσε τις αξίες της φιλελεύθερης τάξης που δημιούργησαν οι ΗΠΑ περισσότερο από την ίδια την Αμερική.

Τώρα, η κυβέρνηση Τραμπ θέλει να διαλύσει την παλιά τάξη και να την αντικαταστήσει με μια νέα, βασισμένη στην ισχύ και το εθνικό συμφέρον. Η νέα στρατηγική εθνικής ασφάλειας της κυβέρνησης διακηρύσσει ότι θέλει να «διατηρήσει την ασυναγώνιστη «ήπια δύναμη» των Ηνωμένων Πολιτειών», αλλά ότι ο δρόμος για να το επιτύχει αυτό περνά από την αναγνώριση της «εγγενούς μεγαλοσύνης και αξιοπρέπειας της Αμερικής». Ο Τραμπ καυχιέται στο πρόλογο της στρατηγικής ότι, επιτέλους, «η Αμερική είναι και πάλι ισχυρή και σεβαστή».

Γιατί ο Τραμπ επικεντρώνεται στην Ευρώπη

Αυτό εξηγεί γιατί η στρατηγική εθνικής ασφάλειας του Τραμπ αφιερώνει τόση ενέργεια και δηλητήριο στην καταγγελία της Ευρώπης. Ακόμα και ενώ οι ΗΠΑ αποκηρύσσουν επιδεικτικά την φιλοδοξία να αλλάξουν τον κόσμο, δηλώνουν ότι θέλουν να παρέμβουν στην Ευρώπη και να την μεταμορφώσουν.

Η Maga America θέλει να βοηθήσει τα ευρωπαϊκά κόμματα που ευνοεί – αλλά αυτή τη φορά είναι ακροδεξιά. Αντί να προωθήσει την ευρωπαϊκή συνεργασία, όπως έκαναν οι ΗΠΑ μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η κυβέρνηση Τραμπ ελπίζει τώρα να μετατρέψει τη δυσαρέσκεια στα νεότερα κράτη μέλη της ΕΕ σε ένα σφυρί κατά των φιλελεύθερων δημοκρατικών αξιών της ΕΕ, μετατρέποντας την Ευρώπη σε μια συλλογή κυρίαρχων εθνών, όλα έντονα εθνικιστικά και πολιτισμικά «λευκά».

Σε αυτόν τον κόσμο, η Ευρώπη δεν θα αποτελεί πλέον εμπόδιο για την ιδεολογία Maga. Η πρόκληση που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση Τραμπ είναι ότι απλά δεν έχει την ικανότητα ή την παγκόσμια φιλοδοξία να επιφέρει αυτή τη μεταμόρφωση.

«Πούτιν και Τραμπ μοιράζονται το ίδιο πάθος για κύρος»

Όπως και η Ρωσία, η κυβέρνηση θέλει σεβασμό, αλλά δεν έχει τη δύναμη να κάνει πολλά περισσότερα από το να λειτουργεί ως σπασίκλας. Θέλει να διαμορφώσει περισσότερο την Ευρώπη, ενώ ταυτόχρονα θέλει να εμπλακεί λιγότερο με την Ευρώπη, αποσύροντας τον ρόλο της ως εγγυητή του ΝΑΤΟ.

Η στρατηγική του Τραμπ καταγγέλλει το «τεράστιο στρατιωτικό, διπλωματικό, πληροφοριακό και εξωτερικό συγκρότημα βοήθειας» που έχει στηρίξει τις παγκόσμιες φιλοδοξίες των ΗΠΑ και κάνει ό,τι μπορεί για να το αδειάσει. Αλλά χωρίς αυτό το συγκρότημα, δεν θα είναι σε θέση να αναδιαμορφώσει την Ευρώπη σύμφωνα με την εικόνα της.

Σίγουρα, η κυβέρνηση Τραμπ μπορεί να χρησιμοποιήσει διάσπαρτες παρεμβάσεις για να τιμωρήσει την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ προσπαθεί να βοηθήσει τα ακροδεξιά κόμματα να ανέβουν στην εξουσία. Ήδη αρνείται να χορηγήσει βίζες σε άτομα που έχουν ενεργήσει ως επαληθευτές γεγονότων και διαχειριστές κοινωνικών μέσων, τους οποίους κατηγορεί για λογοκρισία των ακροδεξιών απόψεων, και απειλεί την ΕΕ για την τόλμη της να ρυθμίσει υπηρεσίες όπως το X. Ωστόσο, όπως δείχνει το παράδειγμα της Βραζιλίας – όπου οι προσπάθειες να τιμωρηθούν αξιωματούχοι και να βοηθηθεί ο Ζαΐρ Μπολσονάρο έχουν αποτύχει παταγωδώς – αυτό είναι πιθανό να βλάψει τους ιδεολογικούς συμμάχους της όσο και να τους βοηθήσει.

Η κυβέρνηση Τραμπ θέλει τα οφέλη του σεβασμού και της παγκόσμιας ήπιας δύναμης, γι’ αυτό και επιτίθεται στην Ευρώπη. Αλλά θέλει επίσης να περιορίσει τις δαπάνες της, μειώνοντας τις παγκόσμιες δυνατότητές της και μετατρέποντας τις ΗΠΑ σε μια περιφερειακή δύναμη όπως η Ρωσία, η οποία επενδύει τις δυνάμεις της στην εκφοβισμό των γειτονικών χωρών. Δεν μπορεί να έχει και τα δύο.

Πηγή: Guardian