Εξεταστική Επιτροπή στην Ευρωβουλή για το Pegasus και τη χρήση spyware

Συνεδριάζει σήμερα για πρώτη φορά η εξεταστική επιτροπή που διερευνά το Pegasus και άλλα προγράμματα παρακολούθησης. Στην ιδρυτική συνεδρίασή της η επιτροπή PEGA  θα συζητήσει με εκπροσώπους των Forbidden Stories, Citizen Lab και Amnesty International  σχετικά με τις τελευταίες έρευνές τους.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποφάσισε τη δημιουργία της συγκεκριμένης εξεταστική επιτροπής στις 10 Μαρτίου 2022, μετά από αίτημα που υπέβαλαν 290 βουλευτές με σκοπό την εξέταση και τη διερεύνηση καταγγελλόμενων παραβάσεων ή περιπτώσεων κακοδιοίκησης κατά την εφαρμογή του δικαίου της Ένωσης όσον αφορά τη χρήση του λογισμικού Pegasus και αντίστοιχου κατασκοπευτικού λογισμικού παρακολούθησης που είναι εγκατεστημένο σε κινητές συσκευές μέσω της εκμετάλλευσης τρωτών σημείων TP («αντίστοιχο κατασκοπευτικό λογισμικό παρακολούθησης»).

Η επιτροπή θα διερευνήσει εάν η εικαζόμενη χρήση του κατασκοπευτικού λογισμικού παρακολούθησης Pegasus εναντίον δημοσιογράφων, πολιτικών, αξιωματούχων επιβολής του νόμου, διπλωματών, δικηγόρων, επιχειρηματιών, παραγόντων της κοινωνίας των πολιτών και άλλων πολιτών παραβαίνει το δίκαιο της ΕΕ και τα θεμελιώδη δικαιώματα. Η Επιτροπή έχει προγραμματιστεί να υποβάλει τελική έκθεση μετά από 12 μήνες.

Στο διάστημα αυτό η εξεταστική επιτροπή θα είναι επιφορτισμένη: 

• να διερευνήσει το πεδίο των καταγγελλόμενων παραβιάσεων ή περιπτώσεων κακοδιοίκησης κατά την εφαρμογή του δικαίου της Ένωσης, που προκύπτουν από τη χρήση του λογισμικού Pegasus και αντίστοιχου κατασκοπευτικού λογισμικού παρακολούθησης, να συλλέξει πληροφορίες σχετικά με τον βαθμό στον οποίο τα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης, μεταξύ άλλων, της Ουγγαρίας και της Πολωνίας, ή τρίτες χώρες, χρησιμοποιούν παρεμβατική παρακολούθηση κατά τρόπο που παραβιάζει τα δικαιώματα και τις ελευθερίες που κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων
• να αξιολογήσει το επίπεδο κινδύνου που ενέχει αυτό για τις αξίες που κατοχυρώνονται στο άρθρο 2 της ΣΕΕ, όπως η δημοκρατία, το κράτος δικαίου και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
• να εξακριβώσει τη χρήση και τη λειτουργία του Pegasus και αντίστοιχου κατασκοπευτικού λογισμικού παρακολούθησης και τον εικαζόμενο αρνητικό αντίκτυπο στα θεμελιώδη δικαιώματα βάσει του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, σε περιπτώσεις όπου τα κράτη μέλη εφάρμοζαν το δίκαιο της ΕΕ
• να ελέγξει το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο εντός του οποίου τα κράτη μέλη έχουν αποκτήσει και χρησιμοποιήσει το Pegasus και αντίστοιχο κατασκοπευτικό λογισμικό παρακολούθησης
• να διαπιστώσει κατά πόσον οι αρχές των κρατών μελών έχουν χρησιμοποιήσει το λογισμικό Pegasus και αντίστοιχο κατασκοπευτικό λογισμικό παρακολούθησης για πολιτικούς, οικονομικούς ή άλλους αδικαιολόγητους σκοπούς για την κατασκοπεία δημοσιογράφων, πολιτικών, υπαλλήλων επιβολής του νόμου, διπλωματών, δικηγόρων, επιχειρηματιών, φορέων της κοινωνίας των πολιτών ή άλλων παραγόντων, κατά παράβαση του δικαίου της Ένωσης και των αξιών που κατοχυρώνονται στο άρθρο 2 της ΣΕΕ, ή των δικαιωμάτων που κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων
• να εξετάσει κατά πόσον η χρήση, κατά παράβαση του δικαίου της ΕΕ, του λογισμικού Pegasus και αντίστοιχου κατασκοπευτικού λογισμικού παρακολούθησης είχε αρνητικό αντίκτυπο στις δημοκρατικές διαδικασίες στα κράτη μέλη όσον αφορά τις εκλογές σε τοπικό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο
• να εξακριβώσει τις εικαζόμενες παραβάσεις ή περιπτώσεις κακοδιοίκησης από τα κράτη μέλη, ως αποτέλεσμα της χρήσης του λογισμικού Pegasus και αντίστοιχου κατασκοπευτικού λογισμικού παρακολούθησης, της οδηγίας 2002/58/ΕΚ, ιδίως όσον αφορά την αρχή του απορρήτου των επικοινωνιών και την απαγόρευση της ακρόασης, υποκλοπής, αποθήκευσης ή άλλου είδους υποκλοπής ή παρακολούθησης των επικοινωνιών και των σχετικών δεδομένων κίνησης προσώπων
• να διερευνήσει κατά πόσον η χρήση του λογισμικού Pegasus και αντίστοιχου κατασκοπευτικού λογισμικού παρακολούθησης από τα κράτη μέλη έχει προκαλέσει, οδηγήσει σε ή αποκαλύψει παραβιάσεις της οδηγίας (ΕΕ) 2016/680 και του κανονισμού (ΕΕ) 2016/679
• να συμπεράνει κατά πόσον η Επιτροπή διέθετε αποδεικτικά στοιχεία για τη χρήση του λογισμικού Pegasus και αντίστοιχου κατασκοπευτικού λογισμικού παρακολούθησης κατά προσώπων
• να διερευνήσει κατά πόσον τα κράτη μέλη έχουν εξασφαλίσει επαρκείς θεσμικές και νομικές διασφαλίσεις για την αποφυγή της παράνομης χρήσης κατασκοπευτικού λογισμικού και κατά πόσον τα πρόσωπα που υποψιάζονται ότι τα δικαιώματά τους έχουν παραβιαστεί από τη χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού έχουν πρόσβαση σε αποτελεσματική προσφυγή
• να διακριβώσει την εικαζόμενη μη ανάληψη δράσης από τα κράτη μέλη όσον αφορά τη συμμετοχή οντοτήτων στην ΕΕ στην ανάπτυξη, τη διάδοση ή τη χρηματοδότηση του λογισμικού Pegasus και αντίστοιχου κατασκοπευτικού λογισμικού παρακολούθησης, συμπεριλαμβανομένης της αλυσίδας εφοδιασμού όσον αφορά την τεχνολογία και την εκμετάλλευσή της, στον βαθμό που παραβιάζει το δίκαιο της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένου του κανονισμού (ΕΕ) 2021/821, και συμπεριλαμβανομένης της περίπτωσης κατά την οποία λογισμικό παρακολούθησης που διατίθεται στην αγορά για συγκεκριμένο σκοπό (π.χ. καταπολέμηση της τρομοκρατίας) χρησιμοποιείται σε άλλο πλαίσιο
• να εξακριβώσει τον ρόλο της κυβέρνησης του Ισραήλ και άλλων τρίτων χωρών στην προμήθεια του λογισμικού Pegasus και αντίστοιχου κατασκοπευτικού λογισμικού παρακολούθησης στα κράτη μέλη
• να κατανοήσει κατά πόσον η χρήση του λογισμικού Pegasus ή αντίστοιχου κατασκοπευτικού λογισμικού παρακολούθησης από τις αρχές των κρατών μελών είχε ως αποτέλεσμα τη διαβίβαση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα σε τρίτες χώρες, ιδίως, αλλά όχι αποκλειστικά, στην ομάδα NSO, καθώς και σε κυβερνήσεις τρίτων χωρών
• να εξακριβώσει κατά πόσον η χρήση του λογισμικού Pegasus ή αντίστοιχου κατασκοπευτικού λογισμικού παρακολούθησης, στην οποία εμπλέκονται άμεσα ή έμμεσα οντότητες που συνδέονται με την ΕΕ, συνέβαλε στην παράνομη κατασκοπεία δημοσιογράφων, πολιτικών, υπαλλήλων επιβολής του νόμου, διπλωματών, δικηγόρων, επιχειρηματιών, φορέων της κοινωνίας των πολιτών ή άλλων παραγόντων σε τρίτες χώρες και κατά πόσον οδήγησε σε παραβιάσεις ή καταπατήσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που προκαλούν σοβαρή ανησυχία όσον αφορά τους στόχους της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας της ΕΕ, και κατά πόσον η χρήση αυτή αντιβαίνει στις αξίες που κατοχυρώνονται στο άρθρο 21 της ΣΕΕ και στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, λαμβάνοντας επίσης δεόντως υπόψη τις κατευθυντήριες αρχές των Ηνωμένων Εθνών για τις επιχειρήσεις και τα ανθρώπινα δικαιώματα και άλλα δικαιώματα που κατοχυρώνονται στο διεθνές δίκαιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα
• να διερευνήσει κατά πόσον υπήρχαν επαρκείς λόγοι ώστε το Συμβούλιο να θεσπίσει περιοριστικά μέτρα ή κυρώσεις στο πλαίσιο της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας της ΕΕ κατά μίας ή περισσότερων τρίτων χωρών, όταν απόφαση εκδοθείσα σύμφωνα με το κεφάλαιο 2 του τίτλου V της ΣΕΕ προέβλεπε τη διακοπή ή τη μείωση της οικονομικής ή χρηματοοικονομικής σχέσης, σύμφωνα με το άρθρο 215 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ
• να εξετάσει κατά πόσον η χρήση του λογισμικού Pegasus ή αντίστοιχου κατασκοπευτικού λογισμικού παρακολούθησης από τρίτες χώρες είχε αντίκτυπο στα θεμελιώδη δικαιώματα που διασφαλίζονται από το δίκαιο της ΕΕ και κατά πόσον υπήρχαν επαρκείς λόγοι ώστε το Συμβούλιο να επαναξιολογήσει τυχόν συμφωνίες διεθνούς συνεργασίας στον χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης που έχουν συναφθεί με τρίτες χώρες σύμφωνα με το άρθρο 218 της ΣΛΕΕ

Η εξεταστική επιτροπή, που αποτελείται από 38 μέλη χωρίς συμμετοχή Ελλήνων ευρωβουλευτών, θα διατυπώσει συστάσεις για την προστασία των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, των βουλευτών και του προσωπικού της από τέτοιου είδους κατασκοπευτικά λογισμικά παρακολούθησης.

Βρυξέλλες/ Ανταπόκριση: Γεώργιος Συριόπουλος