Ε.Ε. και Βρετανία σε σύνοδο «επανεκκίνησης» μετά το Brexit – Συμφωνία για την αλιεία, στο επίκεντρο άμυνα, ασφάλεια και νέοι

Πέντε χρόνια μετά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι δύο πλευρές προχωρούν σε επανεκκίνηση των σχέσεών τους. Στη σημερινή (19/5) σύνοδο κορυφής στο Λονδίνο, η οποία πραγματοποιείται στο ιστορικό Lancaster House, αναμένεται να ανακοινωθεί ένα πακέτο συμφωνιών που θα επαναπροσδιορίζει τη μελλοντική συνεργασία ΕΕ και ΗΒ σε στρατηγικά πεδία όπως η άμυνα, το εμπόριο, η εκπαίδευση και η νεανική κινητικότητα.

Ανταπόκριση από το Λονδίνο: Νατάσα Καντζάβελου

Αλιεία: Η μεγάλη παραχώρηση

Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο της συμφωνίας αφορά την αλιεία: ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ αποδέχθηκε την παραχώρηση πρόσβασης των Ευρωπαίων αλιέων στα βρετανικά ύδατα για 12 χρόνια, μέχρι το 2038, προκειμένου να «ξεκλειδώσει» τη συμφωνία. Η παραχώρηση αυτή αντικαθιστά την πενταετή συμφωνία που είχε επιτευχθεί με τον Μπόρις Τζόνσον και έληγε το 2026.

Η Έλσπεθ ΜακΝτόναλντ, η οποία εκπροσωπεί περισσότερα από τετρακόσια αλιευτικά σκάφη ως διευθύνουσα σύμβουλος της Ομοσπονδίας Αλιέων της Σκωτίας, χαρακτήρισε τη συμφωνία «πλήρη συνθηκολόγηση με την ΕΕ», υποστηρίζοντας ότι σημαίνει ότι η βιομηχανία «χάνει το πλεονέκτημα των ετήσιων διαπραγματεύσεων, επομένως η ΕΕ συνεχίζει να κατέχει πολύ μεγαλύτερο μερίδιο».

Εμπόριο: Μόνιμη συμφωνία

Σε αντάλλαγμα για τα αλιευτικά δικαιώματα, η ΕΕ αποδέχθηκε τη σύναψη μόνιμης «ελβετικού τύπου» συμφωνίας για την υγεία φυτών και ζώων (veterinary agreement), που προβλέπει ευθυγράμμιση των κανονισμών και σημαντική διευκόλυνση του εμπορίου αγροτικών και διατροφικών προϊόντων. Το Λονδίνο, παρά τις αρχικές ενστάσεις, αποδέχθηκε επίσης τη δικαιοδοσία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου επί των συγκεκριμένων κανόνων.

Άμυνα: Συμμετοχή στο Ταμείο Άμυνας

Μέσα από το νέο σύμφωνο ασφάλειας και άμυνας, το Ηνωμένο Βασίλειο αποκτά πρόσβαση στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας, ύψους 150 δισ. ευρώ, ενισχύοντας παράλληλα τις βρετανικές αμυντικές βιομηχανίες και συμβάλλοντας στην ευρωπαϊκή ασφάλεια.

Φοιτητές και Νέοι: Σχέδιο κινητικότητας δύο ετών υπό διαπραγμάτευση

Σύμφωνα με προσχέδιο συμφωνίας που μετέδωσε το πρακτορείο Reuters, η Βρετανία και η Ευρωπαϊκή ‘Ενωση συμφώνησαν σε σχήμα που ονομάζεται «ισορροπημένη νεανική εμπειρία», που θα διευκολύνει τους νέους της Βρετανίας και των χωρών της ηπειρωτικής Ευρώπης να ζουν και να εργάζονται στην ευρωπαϊκή ήπειρο για περιορισμένο χρόνο. Η βρετανική κυβέρνηση απέρριπτε μέχρι πριν από λίγους μήνες τα αιτήματα της Ευρωπαϊκής Ενωσης με το επιχείρημα ότι Η ελεύθερη κυκλοφορία τερματίσθηκε με το Brexit, στις 31 Ιανουαρίου του 2020.

Η συμφωνία για την κινητικότητα των νέων (Youth Mobility Scheme),προβλέπει την αμοιβαία δυνατότητα φοιτητών και νέων έως 30 ετών να ζουν, σπουδάζουν και εργάζονται στη Βρετανία ή στην ΕΕ για έως και 2 χρόνια. Πριν από το Brexit, περίπου 50.000 Ευρωπαίοι φοιτητές σπούδαζαν στο Ηνωμένο Βασίλειο – αριθμός που έχει μειωθεί δραματικά λόγω της κατάργησης του Erasmus και της αύξησης των διδάκτρων.

Παρά τις αντιδράσεις από την αντιπολίτευση και μέρη του κυβερνώντος κόμματος, η κυβέρνηση υποστηρίζει πως η συμφωνία θα φέρει οφέλη στην οικονομία, θα ενισχύσει την άμυνα και θα ανοίξει δρόμους για τη νεολαία.