Λύκειο στις ΗΠΑ αφαιρεί την “Οδύσσεια” του Ομήρου από τη διδακτέα ύλη

Oλο και μεγαλύτερες διαστάσεις παίρνει το κίνημα #DisruptTexts στις ΗΠΑ. Τελευταίο “θύμα” της «πολιτικής ορθότητας», σύμφωνα με άρθρο της εφημερίδας «Wall Street Journal», είναι η Οδύσσεια του Ομήρου, την οποία ένα λύκειο αποφάσισε να αφαιρέσει από τη διδακτέα ύλη, κατηγορώντας τον βασικό πρωταγωνιστή της για σεξισμό και ρατσισμό.

So the WSJ published an article today, grossly misrepresenting #DisruptTexts. I have listened to @triciaebarvia and @TchKimPossible in person SEVERAL times describe this movement. They have explicitly said that #DisruptTexts is not about banning literature—1/6

— Jessica Salfia, NBCT (@jessica_salfia) December 28, 2020

Η κεντρική ιδέα του κινήματος #DisruptTexts, σύμφωνα με το συγκεκριμένο άρθρο, είναι ότι στη σημερινή εποχή δεν έχουν θέση στην εκπαίδευση κείμενα που γράφτηκαν 100 χρόνια και πίσω και περιγράφουν περιστατικά βίας, ρατσισμού και μισογυνισμού, τα οποία αφορούσαν άλλες κοινωνίες, παρωχημένες πλέον. Θεωρούν πως «μπερδεύουν» ψυχολογικά τους νέους και τους μεταδίδουν λάθος μηνύματα συμπεριφοράς.

We #disrupttexts, so we have gone away from using “the classics” as anchor texts and used more culturally responsive and relevant texts to guide our studies. We use “the classics” as supplemental texts to explore allusions and historical contexts. pic.twitter.com/RnkC2ziqgK

— Coach Q (@OurKidsMatter_) December 27, 2020

Ωστόσο τα μέλη του κινήματος αντιδρούν, δηλώνοντας πως διαστρεβλώνεται το μήνυμά τους και η προσπάθεια που κάνουν να εισαχθούν στην εκπαίδευση και άλλες λογοτεχνικές φωνές, που βρίσκονται στο περιθώριο…

The #DisruptTexts educators are brilliant. Amplifying their work makes our classrooms, our schools, our communities better places to learn and grow. Much love to @nenagerman @juliaerin80 @TchKimPossible @triciaebarvia https://t.co/cbY4O2awD2

— Holly. (@HolSpinny) December 29, 2020

Ο Στέλιος Βιρβιδάκης, καθηγητής Φιλοσοφίας στο ΕΚΠΑ, μίλησε στην ΕΡΤ για το θέμα της αφαίρεσης της Οδύσσειας αλλά και άλλων κλασικών κειμένων από τον λογοτεχνικό κανόνα.

«Στις ΗΠΑ το πρόγραμμα δεν είναι καθορισμένο από μία κεντρική εξουσία και το κάθε σχολείο επιλέγει την ύλη. Αυτό το ζήτημα συζητιέται χρόνια στις ΗΠΑ λόγω αυτού του κινήματος «πολιτικής ορθότητας», όπου η ιδέα είναι ότι δεν πρέπει επ’ ουδενί λόγω να θιγεί η ευαισθησία των μαθητών. Υπό μίαν έννοια είναι σαν τα παλιά δικά μας «ηθικοπλαστικά» προγράμματα, όπου έλεγαν ότι ένα συγγραφέας είναι ανήθικος και επικίνδυνος για τους νέους. Και στην Ελλάδα υπήρξαν κάποιοι άνθρωποι, της Εκκλησίας πολλές φορές, που θεωρούσαν ότι ο Όμηρος είναι ανήθικος και επικίνδυνος, και στην Ιλιάδα και στην Οδύσσεια… Με τον πονηρό Οδυσσέα κλπ. Και θυμάμαι ο αείμνηστος Μαρωνίτης είχε πει μια φορά «Ε, δεν διδάσκετε τον Όμηρο για ηθικοπλαστικά μηνύματα!» Αλλά δυστυχώς στην Αμερική, αυτό γίνεται με πολλούς συγγραφείς”, σχολίασε ο καθηγητής.

Τι όμως έχουν να προσάψουν στην Οδύσσεια συγκεκριμένα; Όπως αναφέρει ο κ. Βιρβιδάκης, “Μπορεί να τα ακούσετε όλα, πέρα από το στοιχείο του σεξισμού που έχει ακουστεί για την Οδύσσεια. Μπορεί να πουν ότι υπάρχει ένα στοιχείο ρατσισμού απέναντι στους αντιπάλους ή απέναντι στους διάφορους λαούς που επισκέπτεται ο Οδυσσέας, πχ στους Λαιστρυγόνες! Για το σεξιστής, φαντάζομαι ότι αναφέρονται στο πώς φέρεται σε διάφορες γυναίκες, ας πούμε στην Καλυψώ ή τη Ναυσικά…”

Όπως εξηγεί ο κ. καθηγητής, δεν είναι μόνο ο Όμηρος που έχει μπει στο στόχαστρο. “Έχει ακουστεί ότι ο Αριστοτέλης, επειδή δεχόταν τη δουλεία, δεν θα έπρεπε να διδάσκεται! Το φαντάζεστε; Δεν μπορούμε να διαβάσουμε έναν συγγραφέα, του οποίου κάποιες απόψεις σήμερα ενοχλούν τις ευαισθησίες μας, ή θεωρούνται ιδεολογικά προβληματικοί”, εξηγεί ο καθηγητής. “Βγάζουν από τον λογοτεχνικό κανόνα σιγά σιγά μεγάλους συγγραφείς- ο Σαίξπηρ ας πούμε, που θεωρείται ότι έχει αντισημιτισμό… Όταν έχεις έναν συγγραφέα σαν τον Όμηρο, όπου διδάσκεις ένα έργο μεγάλης αισθητικής αξίας, η έννοια αυτή δεν έχει τόση σημασία για αυτούς, όσο το να μην θιγούν οι ευαισθησίες κάποιων μαθητών ή μαθητριών, ή κάποιων που ανήκουν σε μία κοινότητα ή μία μειονότητα”.

Ωστόσο οι ίδιοι οι θιασώτες του κινήματος #DisruptTexts δηλώνουν πως ποτέ ο σκοπός τους δεν ήταν να απαγορευθούν λογοτεχνικά κείμενα, αλλά να διδάσκονται με κριτική διάθεση και να διευρυνθεί ο λογοτεχνικός κανόνας, προκειμένου να γίνει περισσότερο συμπεριληπτικός.

Sharing these #DisruptTexts Guides introduced at @ncte conference this year. Great resources! Proud of my friend ⁦@triciaebarvia⁩ and the rest of the group for their relentless work for representation in curriculum. #TeachLivingPoets #aplitchat https://t.co/MYq1fTefk9

— Susan Barber (@susangbarber) December 29, 2020