Αρχείο ΕΡΤ: Εξαιρετικά αφιερώματα με σπάνιο οπτικοακουστικό υλικό – Από Δευτέρα 8 έως και Κυριακή 14 Σεπτεμβρίου 2025

Από Δευτέρα 8 έως και Κυριακή 14 Σεπτεμβρίου 2025

Εξαιρετικά αφιερώματα, με σπάνιο οπτικοακουστικό υλικό ψηφιοποίησε και παρουσιάζει το Αρχείο της ΕΡΤ, την εβδομάδα από Δευτέρα 8 έως και Κυριακή 14 Σεπτεμβρίου 2025.

Με αφορμή τη συμπλήρωση 65 χρόνων από τον θάνατο του συγγραφέα Μ. Καραγάτση, το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει το ντοκιμαντέρ του Τάσου Ψαρρά από τη σειρά «Εποχές και συγγραφείς», με θέμα τη ζωή και το έργο ενός από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της γενιάς του ’30. Η Μαρίνα Καραγάτση, κόρη του πεζογράφου, διαβάζει, από το αυτοβιογραφικό του μυθιστόρημα «Ο μεγάλος ύπνος», ενώ πλούσιο φωτογραφικό και αρχειακό υλικό συνοδεύει τις αφηγήσεις σημαντικών προσωπικοτήτων.

Επίσης, ξεχωριστά είναι τα αφιερώματα στον Βασίλη Ραφαηλίδη, στον Στέλιο Καζαντζίδη, το οποίο που επιμελήθηκε και παρουσιάζει ο Γιώργος Παπαστεφάνου, στον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, καθώς και στους ηθοποιούς Βέρα Ζαβιτσιάνου, Λήδα Τασοπούλου και Κώστα Καζάκο, με αφορμή τις επετείους θανάτου τους.

Ακόμη, με αφορμή την έναρξη της σχολικής χρονιάς, στις 11 Σεπτεμβρίου, μέσα από τα «Επίκαιρα», ταξιδεύουμε στο 1977, όταν ο κινηματογραφικός φακός καταγράφει μαθητές και μαθήτριες των Δημοτικών Σχολείων να παρακολουθούν τον αγιασμό.

Τα αφιερώματα αναρτώνται στον ιστότοπο της ΕΡΤ www.ert.gr/archeio, καθώς και στη σελίδα του Αρχείου στο Facebook www.facebook.com/ERTarchive

8 Σεπτεμβρίου 2000: Θάνατος του Βασίλη Ραφαηλίδη

«Παρασκήνιο» – Η προπαγάνδα της Χούντας

Το Αρχείο της ΕΡΤ για την επέτειο 25 ετών από τον θάνατο του δημοσιογράφου, συγγραφέα, δοκιμιογράφου και κριτικού κινηματογράφου Βασίλη Ραφαηλίδη, στις 8 Σεπτεμβρίου 2000, παρουσιάζει απόσπασμα από επεισόδιο της σειράς ντοκιμαντέρ «Παρασκήνιο», παραγωγής 1982, όπου παρουσιάζονται οι προπαγανδιστικές πρακτικές του καθεστώτος των συνταγματαρχών. Ο Βασίλης Ραφαηλίδης μιλάει για την προπαγάνδα της Χούντας της 21ης Απριλίου, τους επίσημους λόγους, τα επίκαιρα, τις εθνικοπατριωτικές ταινίες καθώς και τις γιορτές του καθεστώτος των συνταγματαρχών.

Σκηνοθεσία: Τάκης Χατζόπουλος
Διεύθυνση φωτογραφίας: Γιάννης Δασκαλοθανάσης

Το αφιέρωμα θα αναρτηθεί στη σελίδα του Αρχείου στο Facebook 

9 Σεπτεμβρίου 2019: Θάνατος του τραγουδοποιού Λαυρέντη Μαχαιρίτσα

«Έχει γούστο»

Το συγκεκριμένο επεισόδιο του ψυχαγωγικού μαγκαζίνο «Έχει γούστο», που προβλήθηκε στις 10 Φεβρουραρίου του 2009, αποτελεί ένα αφιέρωμα στον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, με αφορμή τη συμπλήρωση 20 χρόνων παρουσίας του στο ελληνικό τραγούδι. Η Μπήλιω Τσουκαλά υποδέχεται τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα μαζί με τους φίλους και συνεργάτες του: Αντώνη Μιτζέλο, Γιώργο και Αλέξανδρο Παντελιά, Γιώργο Μαργαρίτη, Γιάννη Μηλιώκα, Δημήτρη Σταρόβα, Γεωργία Γραμματικού. Ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας συστήνει τους μουσικούς του, Φίλιππο Σπυρόπουλο (ντραμς), Άκη Σαμπράζη (μπάσο), Δημήτρη Καρασούλο (κιθάρα) και Ζήνα Αρβανιτίδη (πλήκτρα), Αλκιβιάδη Κωνσταντόπουλο (βιολί). Στη συνέχεια, μιλάει για τη ζωή του, θυμάται σταθμούς της καριέρας του και ερμηνεύει αγαπημένα τραγούδια της δισκογραφίας του.

Σκηνοθεσία: Χρήστος Φασόης
Παρουσίαση: Μπήλιω Τσουκαλά

10 Σεπτεμβρίου 1977: Η αγγειοπλαστική στην Ελλάδα

«Ελληνικό Χρονικό»

Το Αρχείο της ΕΡΤ μάς ταξιδεύει πίσω στον χρόνο, στο 1977, μέσα από το κινηματογραφικό «Χρονικό» της εποχής, για να παρακολουθήσουμε τη χειροποίητη και τη βιομηχανική παραγωγή κεραμικών αντικειμένων στην Ελλάδα. Μέσα από τον φακό του «Χρονικού» παρακολουθούμε πλάνα από αρχαία ελληνικά έργα αγγειοπλαστικής και, ταυτόχρονα, επιχειρείται μια σύντομη αναδρομή στην ιστορία της αγγειοπλαστικής στον ελλαδικό χώρο από την αρχαιότητα. Καταγράφονται πλάνα με αγγειοπλάστες να κατασκευάζουν διάφορα αντικείμενα από πηλό χρησιμοποιώντας παραδοσιακές μεθόδους. Στη συνέχεια προβάλλονται στιγμιότυπα από τη μαζική παραγωγή κεραμικών ειδών σε ειδική βιομηχανική μονάδα στην Ελλάδα, με ταυτόχρονη αναφορά στον κύκλο εργασιών και στις παραγωγικές τεχνικές των ελληνικών βιομηχανιών και βιοτεχνιών κεραμικών ειδών στα τέλη της δεκαετίας του 1970.

Το αφιέρωμα θα αναρτηθεί στη σελίδα του Αρχείου στο Facebook 

11 Σεπτεμβρίου 2025: Έναρξη σχολικής χρονιάς

«Ελληνικά Επίκαιρα»

Τα σχολεία της χώρας υποδέχονται τους μαθητές τους για τη νέα σχολική χρονιά σήμερα, 11 Σεπτεμβρίου. Μαθητές και μαθήτριες κάθε ηλικίας καλούνται να αφήσουν πίσω τους τη θερινή ραστώνη και να επιστρέψουν στους ρυθμούς της σχολικής καθημερινότητας. Το Αρχείο της ΕΡΤ μάς ταξιδεύει στην έναρξη της σχολικής χρονιάς του 1977, μέσα από τα «Επίκαιρα» της εποχής. Ο κινηματογραφικός φακός καταγράφει μαθητές και μαθήτριες των Δημοτικών Σχολείων να παρακολουθούν τον αγιασμό, ενόψει της έναρξης της νέας σχολικής χρονιάς. Στη συνέχεια, οι μαθητές προσέρχονται στις αίθουσες διδασκαλίας.

Το αφιέρωμα θα αναρτηθεί στη σελίδα του Αρχείου στο Facebook 

11 Σεπτεμβρίου 2008: Θάνατος της μεγάλης κυρίας του θεάτρου,
Βέρας Ζαβιτσιάνου

«Το μάτι του κυκλώνα»

Η σπουδαία πρωταγωνίστρια της ελληνικής θεατρικής σκηνής, Βέρα Ζαβιτσιάνου, σε μια σπάνια τηλεοπτική της εμφάνιση, συζητάει με τον καθηγητή Κοινωνιολογίας Γιώργο Βέλτσο στο φουαγιέ του Εθνικού Θεάτρου, με αφορμή τον ρόλο της στο μονόπρακτο της Λούλας Αναγνωστάκη «Ο ουρανός κατακόκκινος», που ανέβηκε στη Νέα Σκηνή του Εθνικού, το φθινόπωρο του 1998, σε σκηνοθεσία του Βίκτορα Αρδίττη. Η ερμηνεία της Βέρας Ζαβιτσιάνου στον ρόλο της Σοφίας Αποστόλου ήταν συγκλονιστική κι είχε γνωρίσει μεγάλη αποδοχή από το κοινό και την κριτική. Στην εκπομπή, η ηθοποιός μιλάει για την ερμηνευτική απόδοση του ρόλου και για την προσέγγιση του κειμένου της μεγάλης συγγραφέως Λούλας Αναγνωστάκη. Αναφέρεται ακόμη στη γνωριμία της με τη Λούλα Αναγνωστάκη και στη μεταξύ τους φιλία, ενώ γίνεται λόγος για τη σπάνια ταύτιση συγγραφέα και ηθοποιού στη συγκεκριμένη παράσταση.

Στην εκπομπή περιλαμβάνεται το 20λεπτο θεατρικό μονόπρακτο.
Σκηνοθεσία: Βρισηίδα Δανάλη-Παναγιώτης Κουτσοθεόδωρος

12 Σεπτεμβρίου 2005: Θάνατος της ηθοποιού Λήδας Τασοπούλου

«Θέατρο της Δευτέρας – «Ιφιγένεια (εν Ληξουρίω)

Το «Θέατρο της Δευτέρας» παρουσιάζει την τηλεοπτική μεταφορά της παράστασης «Ιφιγένεια (εν Ληξουρίω)» του Πέτρου Κατσαΐτη, που ανέβασε ο Σπύρος Ευαγγελάτος στο «Αμφι-Θέατρο» σε δική του διασκευή και σκηνοθεσία, βασισμένη στην πεντάπρακτη τραγικωμωδία του Κατσαΐτη, ιστορικού και λογοτέχνη, γραμμένη στην Κεφαλονιά το 1720. Την παράσταση προλογίζει ο σκηνοθέτης Σπύρος Ευαγγελάτος. Το «ιδιότυπο» επτανησιακό έργο βασίζεται στον γνωστό μύθο της «Ιφιγένειας εν Αυλίδι» του Ευριπίδη. Τον ρόλο της Ιφιγένειας ερμηνεύει η Λήδα Τασοπούλου. Η ηρωίδα της ιστορίας του Κατσαΐτη είναι από το Ληξούρι και το τοπικό στοιχείο είναι εμφανές.

Σκηνοθεσία: Σπύρος Ευαγγελάτος
Τηλεοπτική σκηνοθεσία: Σταύρος Ζερβάκης
Παίζουν οι ηθοποιοί: Λήδα Τασοπούλου, Δημήτρης Καταλειφός, Μιχάλης Μητρούσης, Μελίνα Μποτέλη, Σπύρος Παπαδόπουλος, Ζωή Ρηγοπούλου, Πάνος Σκουρολιάκος, Νίκος Μπουσδούκος, Κώστας Τσιάνος, Ρίκα Σηφάκη, κ.ά.
Παραγωγή: 1980

13 Σεπτεμβρίου 2022: Θάνατος του ηθοποιού Κώστα Καζάκου

«Συνεικόνες»

Θέμα του πολιτιστικού μαγκαζίνο «Συνεικόνες», παραγωγής 1993, στο οποίο καταγράφεται η επιστροφή του Κώστα Καζάκου ύστερα από δύο χρόνια απουσίας από το θέατρο «Τζένη Καρέζη», μετά τον θάνατο της Καρέζη. Ήταν η περίοδος που ανέβασε το θεατρικό έργο του Άρθουρ Μίλερ «Ο θάνατος του εμποράκου» σε σκηνοθεσία του Ζυλ Ντασσέν. Ο ηθοποιός μιλάει για την πνευματική και σκηνική κληρονομιά του έργου, αναφέρεται στην Τζένη Καρέζη, στις ερμηνείες της και στην κοινή τους θεατρική πορεία, αποκαλύπτοντας πως μαζί είχαν αποφασίσει να ανεβάσουν το συγκεκριμένο έργο. Προβάλλονται πλάνα από την παράσταση.

Σκηνοθεσία εκπομπής: Δημήτρης Καψωμένος
Ρεπορτάζ: Κώστας Κωβαίος

14 Σεπτεμβρίου 1960: Θάνατος του λογοτέχνη Μ. Καραγάτση

«Εποχές και συγγραφείς» – Μ. Καραγάτσης

Το Αρχείο της ΕΡΤ για τα 65 χρόνια από τον θάνατο του Μ. Καραγάτση παρουσιάζει το ντοκιμαντέρ του Τάσου Ψαρρά από τη σειρά «Εποχές και συγγραφείς», με θέμα τη ζωή και το έργο ενός από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της γενιάς του ’30 και πολυδιαβασμένους πεζογράφους (πραγματικό όνομα Δημήτρης Ροδόπουλος). Γίνεται αναφορά στα λογοτεχνικά του έργα, με έμφαση στους ήρωες και στην πλοκή τους, με αφετηρία το διήγημά του «Η κυρία Νίτσα», με το οποίο έκανε την πρώτη του εμφάνιση στα γράμματα το 1927, και σταθμούς τα μυθιστορήματα «Ο συνταγματάρχης Λιάπκιν» (1933), «Γιούγκερμαν» (1938), «Η Μεγάλη Χίμαιρα» (1953), η συγγραφή του οποίου είχε ξεκινήσει από μια νουβέλα το 1936. Παράλληλα, οι συγγραφείς Κώστας Μουρσελάς, Βαγγέλης Γκούφας, ο καθηγητής και κριτικός θεάτρου Κώστας Γεωργουσόπουλος και η Μαρίνα Καραγάτση, κόρη του πεζογράφου, σχολιάζουν την προσωπική του γραφή, τα μοτίβα του έργου του και τα στοιχεία που συνιστούν την σπουδαιότητά του. Η Μαρίνα Καραγάτση διαβάζει, επίσης, από το αυτοβιογραφικό του μυθιστόρημα «Ο μεγάλος ύπνος» (1946), το οποίο έγραψε μετά τον θάνατο της μητέρας του. Πλούσιο φωτογραφικό και αρχειακό υλικό συνοδεύει τις αφηγήσεις, ενώ προβάλλεται στιγμιότυπο από τη δραματική επική κινηματογραφική ταινία «Καταδρομή στο Αιγαίον», που έγραψε και σκηνοθέτησε ο Μ. Καραγάτσης. Στην εκπομπή περιέχονται, επίσης, αποσπάσματα ηχητικού ντοκουμέντου ραδιοφωνικής συνέντευξης του Μ. Καραγάτση και αναγνώσεις από τα έργα του.

Σκηνοθεσία: Τάσος Ψαρράς
Παραγωγή: 2001-2002

14 Σεπτεμβρίου 2001: Θάνατος του Στέλιου Καζαντζίδη

Αφιέρωμα στον Στέλιο Καζαντζίδη, που επιμελήθηκε και παρουσιάζει ο Γιώργος Παπαστεφάνου, το οποίο μεταδόθηκε στις 28 Νοεμβρίου 1981. Η συγκεκριμένη εμφάνιση του σπουδαίου λαϊκού ερμηνευτή στην ΕΡΤ αποτέλεσε μεγάλο καλλιτεχνικό και τηλεοπτικό γεγονός και μια ευχάριστη έκπληξη για τους θαυμαστές του, καθώς απείχε ήδη 16 χρόνια από τα νυχτερινά κέντρα και πέντε από τη δισκογραφία. Ο ίδιος, στη συνέντευξη που παραχώρησε στον Λευτέρη Παπαδόπουλο, εξηγεί, μεταξύ άλλων, τους λόγους που τον οδήγησαν σε αυτή την απόφαση και ερμηνεύει μερικές από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του. Μιλούν γι’ αυτόν οι Χάρις Αλεξίου, Χάρρυ Κλυνν, Γιώργος Ιωάννου, Απόστολος Καλδάρας, Καίτη Γκρέυ, Γιώργος Νταλάρας, Γρηγόρης Μπιθικώτσης, Διονύσης Σαββόπουλος, αλλά και απλός κόσμος, που εκφράζει τον θαυμασμό του για τον μεγάλο λαϊκό τραγουδιστή.

Σκηνοθεσία: Δάφνη Τζαφέρη