Υγεία, πολιτική και οικονομικά συγκρούονται στο Τόκιο πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες

Μέσα στην υγειονομική κρίση και την πολιτική αβεβαιότητα που βιώνει, η Ιαπωνία καλείται να διοργανώσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο.

Το MIT δημοσίευσε ένα άρθρο-έρευνα που αφορά την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα του ανατέλλοντος ηλίου, μόλις λίγες μέρες πριν αρχίσει η διοργάνωση. Η επίσημη έναρξη των αγώνων είναι στις 23 Ιουλίου. Για 40 ημέρες, έως τις 5 Σεπτεμβρίου που τελειώνουν οι παραολυμπιακοί, η Ιαπωνία θα βρίσκεται μόνιμα σε εγρήγορση. Ενώ κάποιος θα περίμενε να έχει προετοιμαστεί κατάλληλα για να αντιμετωπίσει την πανδημία του κορονοϊού, συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Το Τόκιο και οι κοντινές επαρχίες βρίσκονται σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης για τέταρτη φορά σε ενάμιση χρόνο. Ταυτόχρονα, τα κρούσματα αυξάνονται ενώ το ποσοστό των πλήρως εμβολιασμένων στη χώρα ξεπερνά μόλις το 18%.

Έρευνες που διεξάγονται δείχνουν πως το 80% των Ιαπώνων είναι κατά των Ολυμπιακών αγώνων. Τις τελευταίες εβδομάδες έχουν λάβει χώρα αρκετές διαμαρτυρίες και αντιδράσεις. Πρόσφατα, στις 6 Ιουλίου, συνέβη το μοναδικό φαινόμενο της επίθεσης στην ολυμπιακή φλόγα η οποία είχε μόλις φτάσει στην πόλη Ιμπαράκι. Πιο συγκεκριμένα μια γυναίκα προσπάθησε να πετάξει νερό στη δάδα φωνάζοντας ταυτόχρονα «Σβήνουμε την ολυμπιακή φλόγα, εναντιωνόμαστε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο».

Πριν δύο μήνες ένα σωματείο που εκπροσωπεί 6 χιλιάδες γιατρούς της Ιαπωνικής πρωτεύουσας, δημοσίευσε ένα γράμμα με το οποίο καλούσε την κυβέρνηση να ακυρώσει την διοργάνωση. Το βασικό επιχείρημά τους ήταν πως το σύστημα υγείας δεν θα αντέξει.

Η ακύρωση των Ολυμπιακών Αγώνων βέβαια δεν είναι κάτι που μπορεί να συμβεί εύκολα. Οι λόγοι είναι από νομικοί και επικοινωνιακοί έως οικονομικοί. Η Ιαπωνία στην πραγματικότητα δεν μπορεί να κάνει απολύτως τίποτα. Μόνο η ΔΟΕ μπορεί να ενεργοποιήσει την ρήτρα ακύρωσης που υπάρχει στο συμβόλαιο. Από τη στιγμή που «παίζονται» δεκάδες δισεκατομμύρια όμως, οι πιθανότητες να συνέβαινε κάτι τέτοιο ήταν απειροελάχιστες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι πως μόνο το Ολυμπιακό Στάδιο του Τόκιο κόστισε 1.4 δισεκατομμύρια δολάρια.

Τα μέτρα για τους αθλητές

Ο βασικός στόχος των διοργανωτών είναι κρατήσουν όσους περισσότερους αθλητές γίνεται υγιείς. Για αυτό και τα μέτρα που έχουν ήδη αποφασιστεί ξεπερνούν κάθε προηγούμενο. Περισσότεροι από 100.000 άνθρωποι αναμένονται στην Ιαπωνία για τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ο αριθμός αφορά αθλητές, προπονητές, επιτελεία και συγγενείς. Άλλωστε η παρουσία φιλάθλων στις κερκίδες έχει απαγορευτεί, επομένως δεν αναμένεται να αυξηθεί αυτό το νούμερο. Ακόμη κι έτσι όμως, ο κίνδυνος είναι μεγάλος.

Τα τεστ που θα γίνονται στους αθλητές θα είναι καθημερινά. Το ίδιο ισχύει και για όλους τους κάτοικους του Ολυμπιακού Χωριού. Σύμφωνα με τον Μπράιαν ΜακΚλόσκι, επικεφαλής σύμβουλο της ΔΟΕ, θα υπάρχει σύστημα ανίχνευσης αθλητών με GPS. Αυτό θα χρησιμοποιείται μόνο σε περιπτώσεις κρουσμάτων, αλλά θα είναι πάντα ενεργό μέσω των κινητών συσκευών.

Το σημαντικό για τον ΜακΚλόσκι είναι ότι υπάρχει προηγούμενο προβλέψεων για διεξαγωγή Ολυμπιακών Αγώνων εν καιρώ πανδημίας. Το 2012 στο Λονδίνο οι διοργανωτές φοβήθηκαν πιθανή έξαρση κάποιου ιού, ενώ τέσσερα χρόνια αργότερα στο Ρίο υπήρχε φόβος για έξαρση του «Ζίκα». Βέβαια στην περίπτωση του 2016, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, δεν υπήρξε ούτε ένα κρούσμα αθλητή η θεατή από τον «Ζίκα». Τα βιβλία οδηγιών που είχαν δημιουργήσει σε εκείνες τις περιπτώσεις φάνηκαν χρήσιμα για να δημιουργηθεί το πλάνο και τα πρωτόκολλα αντιμετώπισης μιας έξαρσης ιού στο Τόκιο. Αυτά θα περιέχουν οδηγίες και εντολές προς αθλητές, προπονητές, επιτελεία, εθελοντές και δημοσιογράφους.

Στο τέλος της ημέρας βέβαια όλοι γνωρίζουν πως είναι αναπόφευκτο να υπάρξουν κρούσματα στις εγκαταστάσεις των αγώνων. «Το πρόβλημα είναι πως δεν πρόκειται για μια απλή διοργάνωση» λέει η Λίνσεϊ Μαρ, καθηγήτρια πολιτικής και περιβαλλοντολογικής μηχανικής στο πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια. «Το πρόβλημα είναι όλα όσα σχετίζονται με την διοργάνωση. Τα εστιατόρια, τα ξενοδοχεία, οι μετακινήσεις κλπ». Η Μαρ έχει ειδίκευση στην αερομεταφερόμενη μετάδοση ιών.

Η ΔΟΕ ανακοίνωσε πως θα μειώσει την διαθέσιμη χωρητικότητα στα εστιατόρια και τις καφετέριες του Ολυμπιακού Χωριού, ενώ θα υπάρχουν και πλέξιγκλας ανάμεσα στις θέσεις των πελατών. Η Μαρ όμως επιμένει. «Υπάρχουν πολλά παραδείγματα διασπορών που ξεκίνησαν από εστιατόρια, το καλύτερο που θα μπορούσαν να κάνουν είναι να επιτρέπουν μόνο τα take-away».

Οι υγειονομικές συνέπειες

Σύμφωνα με τους ειδικούς, ακόμα και στο καλύτερο δυνατό σενάριο η επιρροή των Ολυμπιακών Αγώνων στην υγειονομική κατάσταση της χώρας θα είναι σημαντική. «Είναι άλλο να υπάρξει κίνδυνος έξαρσης από κανονικούς ρυθμούς ζωής και άλλο να φιλοξενήσεις δεκάδες διοργανώσεις διεθνούς ενδιαφέροντος» λέει ο Σιχόκο Γκότο, αναπληρωτής διευθυντής γεωοικονομικών στο Wilson Center.

«Ο κίνδυνος εξάπλωσης του ιού σε ολόκληρη την χώρα είναι ακόμη μεγαλύτερος λόγω της τοποθεσίας που θα διεξαχθούν οι αγώνες» δηλώνει ο Χιτόσι Οσιτάνι, καθηγητής ιολογίας στο πανεπιστήμιο του Τοχόκου. «Σε όλα τα προηγούμενα κύματα του ιού, η έξαρση μεταφέρθηκε από το Τόκιο στην υπόλοιπη χώρα».

Με τους ρυθμούς εμβολιασμού να είναι σε τραγικά επίπεδα, τα κρούσματα σε ανθρώπους ηλικίας άνω των 40 ετών πολλαπλασιάζονται. Η μεγάλη πλειοψηφία αυτού του ηλικιακού γκρουπ δεν έχει κάνει ακόμη την δεύτερη δόση του εμβολίου κατά του κορονοϊού. «Αυτό δημιουργεί συνθήκες νέας έξαρσης» σύμφωνα με τον Οσιτάνι.

Το ρίσκο της κυβέρνησης

Ο λόγος μη ακύρωσης των αγώνων είναι και επικοινωνιακός μεταξύ άλλων. Με τις εκλογές του Οκτώβρη να πλησιάζουν, η κυβέρνηση έχει ως στόχο να φέρει εις πέρας αυτήν την πολύ δύσκολη αποστολή. Με μια πετυχημένη διοργάνωση σε τέτοιες συνθήκες, το φιλελεύθερο κόμμα ελπίζει να πάρει την «ώθηση» που χρειάζεται για να επανεκλεγεί.

Το αποτέλεσμα αυτού του ρίσκου μπορεί να είναι ακόμη και καταστροφικό για την Ιαπωνία όμως σύμφωνα με τον Γκότο, «αυτό είναι ένα ρίσκο το οποίο αναμένεται να πάρει η κυβέρνηση».

Ο Γκότο επίσης αναρωτιέται αν ο ενθουσιασμός που ακολουθεί την διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων θα παραμείνει και τα επόμενα χρόνια. Άλλωστε δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που η διοργάνωση άφησε «καμένη γη» στις χώρες που πήραν την ευθύνη. Στο τέλος της ημέρας παραμένει το ερώτημα για το αν οι Ολυμπιακοί Αγώνες φέρνουν περισσότερα θετικά από ότι αρνητικά στην χώρα που τους διοργανώνει.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Βασίλης Αγριτάκης