Μπικίνι, σορτς ή ολόσωμες φόρμες; Η επανάσταση των αθλητριών απέναντι στα στερεότυπα

Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο αγωνίζεται ένας αριθμός ρεκόρ γυναικών – περίπου το 49% όλων των αθλητών. Ωστόσο, οι γυναίκες αθλήτριες συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν κριτική και να μπαίνουν στο μικροσκόπιο για την εμφάνισή τους, από το χτένισμά τους μέχρι τη γραμμή των αθλητικών τους εμφανίσεων.

Αυτή η κοινωνική πίεση δεν απορρέει μόνο από τους επίσημους κανονισμούς ενδυμασίας, αλλά και από τις ανεπίσημες παραδόσεις που δεν εξυπηρετούν κανέναν αθλητικό σκοπό.

Σιγά-σιγά όμως, οι αθλήτριες αψηφούν τους ξεπερασμένους αυτούς κανονισμούς και απαιτούν να δοθεί προτεραιότητα στον αθλητισμό έναντι της αισθητικής.

Η γερμανική ομάδα γυμναστικής αγωνίστηκε φέτος φορώντας μία ολόσωμη φόρμα που κάλυπτε μέχρι τους αστραγάλους τους, και όχι την παραδοσιακή εμφάνιση μαγιό που τελειώνει ψηλά στο ισχίο.

Ήταν μία εμφάνιση που ήθελε να περάσει ένα ηχηρό μήνυμα κατά της σεξουαλικοποίησης νεαρών γυναικών και κοριτσιών στο άθλημά τους, το οποίο προσπαθεί να ανακάμψει από ένα σκάνδαλο σεξουαλικής κακοποίησης δεκαετιών.

Εν τω μεταξύ, ένα σκουφάκι κολύμβησης που σχεδιάστηκε ειδικά για σγουρά και ογκώδη μαλλιά, για να το φορέσει η Alice Dearing, η πρώτη μαύρη αθλήτρια κολύμβησης της Βρετανίας στους Ολυμπιακούς Αγώνες, απαγορεύθηκε από τη διεθνή ομοσπονδία θαλάσσιων σπορ FINA επειδή δεν ακολουθεί «τη φυσική μορφή του κεφαλιού».

Στους διεθνείς κανονισμούς της WORLD ATHLETICS (πρώην IAAF) σχετικά με τις προδιαγραφές του ρουχισμού που επιτρέπεται να φορούν οι αθλητές στους αγώνες, αναφέρονται τα εξής:

«Σε όλες τις εκδηλώσεις, οι αθλητές πρέπει να φορούν ρούχα καθαρά και σχεδιασμένα και φορεμένα με τρόπο που να μην εγείρει ενστάσεις. Τα ρούχα πρέπει να είναι κατασκευασμένα από υλικό που δεν είναι διαφανές ακόμη και αν είναι βρεγμένο. Οι αθλητές δεν πρέπει να φορούν ρούχα που θα μπορούσαν να εμποδίσουν τη θέα των κριτών».

Ωστόσο αυτός ο γενικός ορισμός σηκώνει πολλές ερμηνείες…

Σε αυτές πρέπει να βασίστηκε και η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Handball, που επέβαλε πρόστιμο στη γυναικεία ομάδα χάντμπολ της Νορβηγίας -η οποία δεν αγωνίζεται στους Ολυμπιακούς Αγώνες- επειδή φορούσε αθλητικά σορτς αντί για μπικίνι στο τουρνουά Beach Handball Euro 2021, αφού οι αξιωματούχοι έκριναν ότι τα σορτς είναι “ακατάλληλα ρούχα”.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Beachhåndballjentene?? (@norwaybeachhandballwomen)

Ακατάλληλα βέβαια, μόνο για γυναίκες…

I knew there was a double standard for uniforms worn by male and female athletes… but this picture of Norway’s beach handball team says a lot. https://t.co/qdZBKU7pTK pic.twitter.com/KoWdOvecmr

— Dr. Ji Son (@cogscimom) July 20, 2021

Η αμερικανίδα ποπ τραγουδίστρια, Pink, προσφέρθηκε να πληρώσει το πρόστιμο για τη νορβηγική ομάδα, δηλώνοντας «πολύ περήφανη» για την ομάδα που διαμαρτύρεται για τον κανόνα που τους εμπόδισε να φορούν σορτς όπως οι άντρες συναθλητές τους.

I’m VERY proud of the Norwegian female beach handball team FOR PROTESTING THE VERY SEXIST RULES ABOUT THEIR “uniform”. The European handball federation SHOULD BE FINED FOR SEXISM. Good on ya, ladies. I’ll be happy to pay your fines for you. Keep it up.

— P!nk (@Pink) July 25, 2021

Το ίδιο συμβαίνει και σε άλλα αθλήματα, όπως το μπιτς βόλεϊ, όπου οι περισσότερες αθλήτριες στους Ολυμπιακούς φορούν μπικίνι ως στολή τους, αν και δεν απαιτείται.

Από το 2012, οι κανόνες επιτρέπουν στις γυναίκες διαφορετικές επιλογές, όπως μακρύ και κοντό παντελόνι και πιο συντηρητική ενδυμασία για εκείνους των οποίων οι θρησκευτικές πεποιθήσεις το απαιτούν.

Η μακρά ιστορία αντικειμενοποίησης των γυναικών στον αθλητισμό

Όπου τώρα φαίνεται να δίνεται έμφαση στην αποκάλυψη των γυναικείων σωμάτων, κάποτε συνέβαινε ακριβώς το αντίθετο. Τον 19ο αιώνα, όταν επετράπη στις γυναίκες της μεσαίας τάξης να συμμετάσχουν σε αγώνες όπως το τένις, η ενδυμασία τους όφειλε να είναι αρκούντως «θηλυκή», σεμνή και σχεδιασμένη περισσότερο για να προσελκύσει έναν δυνητικό σύζυγο, παρά να ενισχύσει τις αθλητικές τους επιδόσεις.

Χωρίς αμφιβολία, οι κορσέδες και τα φορέματά τους περιόριζαν σοβαρά την ικανότητά τους να πέφτουν και να πηδούν στο γήπεδο με τον τρόπο που κάνουν οι σημερινές αθλήτριες τένις.

Μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα, η φυσική αγωγή άρχισε να συμβάλλει στη μεταρρύθμιση της γυναικείας ένδυσης για σωματικές δραστηριότητες. Το σώμα απολευθερώθηκε από περιοριστικά ρούχα όπως οι κορσέδες.

Ενώ αυτό μπορεί να φαίνεται προοδευτικό, το σχήμα βαρελιού της νέας ενδυμασίας έκρυβε ενδελεχώς τα σώματα των νεαρών γυναικών. Οποιαδήποτε ίχνη ανάπτυξης σεξουαλικότητας καλύφθηκαν αποτελεσματικά.

Ίσως έχει έρθει η ώρα να πάρουν οι ίδιες οι αθλήτριες την απόφαση σχετικά με την αθλητική τους εμφάνιση, και να πάψουν να βασίζονται σε ενδυματολογικούς κώδικες που υπαγορεύονται από αρχαϊκές ιδέες για το πώς πρέπει να μοιάζουν οι γυναίκες, συχνά μέσα από τα μάτια των ανδρών.