Νίκος Γκάτσος – 12 Μαΐου 1992

ΕΠΟΧΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΝΙΚΟΣ ΓΚΑΤΣΟΣ

Β΄Μέρος. Μεταφράσεις και τραγούδια.

(video)

Σειρά ντοκιμαντέρ του Τάσου Ψαρρά με θέμα τη ζωή και το έργο σημαντικών Ελλήνων λογοτεχνών και την προσφορά τους στην πνευματική ζωή του τόπου. Η συγκεκριμένη εκπομπή αποτελεί το δεύτερο μέρος του αφιερώματος στον ποιητή ΝΙΚΟ ΓΚΑΤΣΟ (γεν. 1911 – θαν. 1992) και ασχολείται με την πορεία του κατά την μεταπολεμική περίοδο μέχρι το θάνατό του, εστιάζοντας στο μεταφραστικό του έργο και στη στιχουργική του παρουσία. Ο Νίκος Γκάτσος μετά τον πόλεμο καταπιάστηκε διεξοδικά με μεταφράσεις έργων για λογαριασμό κυρίως του Θεάτρου Τέχνης και του Εθνικού Θεάτρου. Προεξέχουσα  παραμένει αυτή του «Ματωμένου Γάμου» του Iσπανού ποιητή Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα. Στο ντοκιμαντέρ, γίνεται επίσης αναφορά στη συνεργασία του με το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας (ΕΙΡ) ως ραδιοσκηνοθέτης και μεταφραστής θεατρικών έργων, στα χρόνια  1953-1961, όταν διευθυντής του ΕΙΡ ήταν ο Οδυσσέας Ελύτης.

Σχετικά με τη συνεισφορά του Ν. Γκάτσου στο ελληνικό τραγούδι ως στιχουργού, το ντοκιμαντέρ παρακολουθεί τη συνεργασία του με κορυφαίους Έλληνες συνθέτες, τον Μάνο Χατζιδάκι, τον Μίκη Θεοδωράκη, τον Μάνο Λοΐζο, τον Σταύρο Ξαρχάκο, τον Χριστόδουλο Χάλαρη, τον Λουκιανό Κηλαηδόνη, οι οποίοι μελοποίησαν στίχους του. Το 1958 κυκλοφορεί το πρώτο του τραγούδι σε μουσική Μ. Χατζιδάκι «Χάρτινο το Φεγγαράκι». Παρακολουθούμε επίσης τη συμμετοχή του σε μουσικούς κύκλους τραγουδιών όπως, «Μυθολογία/Παραμύθι χωρίς Όνομα» (1965) του Μ.Χατζιδάκι, «Ένα μεσημέρι» (1966) του Σταύρου Ξαρχάκου, «Έξι Φεγγάρια της Θάλασσσας» (1967) του Μ. Θεοδωράκη. Προβάλλονται αποσπάσματα όπου ο Μίκης Θεοδωράκης αφηγείται πώς γράφτηκε το τραγούδι «Η Μυρτιά» (στιχ. Ν.Γκάτσου) τη μουσική του οποίου συνέθεσε ο ίδιος, ενώ ο Μάνος Χατζιδάκις αναφέρεται στα στοιχεία των ποιητικών τραγουδιών του Ν.Γκάτσου. Ο συνθέτης Χριστόδουλος Χάλαρης περιγράφει την εμπειρία της συνεργασίας του μαζί του στο μουσικό έργο «Δροσουλίτες» (1975).

Φωτίζονται πτυχές της ιδιαίτερης σχέσης και συνεργασίας του Ν. Γκάτσου με τον Μ. Χατζιδάκι, καθώς και της λογοτεχνικής παρέας η οποία σύχναζε στο ιστορικό πατάρι του Λουμίδη και της οποίας ο Γκάτσος αποτελούσε μέλος μαζί με τους Χατζιδάκι, Ελύτη, Τσαρούχη, Αργυράκη, Σαχτούρη, Εμπειρίκο. Ανιχνεύεται ακόμη η σχέση του με τον Γιώργο Σεφέρη και τον Οδυσσέα Ελύτη. Στην εκπομπή μιλούν επίσης, η πανεπιστημιακός Λένα Κουτριάνου, για την έκδοση της αλληλογραφίας Γκάτσου –Ελύτη, η ποιήτρια Αγαθή Δημητρούκα, ο ποιητής Χάρης Βλαβιανός, ο εκπαιδευτικός Σταύρος Καρτσωνάκης, ο ποιητής-γραμματολόγος Δημήτρης Δασκαλόπουλος και ο συγγραφέας Βασίλης Βασιλικός. Ο Κώστας Φέρρης μιλάει για τη συνεργασία του με τον Νίκο Γκάτσο στην ταινία «Ρεμπέτικο» (1983) της οποίας η μουσική είναι του Στ.Ξαρχάκου και οι στίχοι των τραγουδιών του ποιητή. Τέλος, η Άννα Πατάκη αναφέρεται στις τελευταίες εκδόσεις του έργου του Γκάτσου, όπως στην έκδοση ενός τόμου με το σύνολο του στιχουργικού του έργου.

Η εκπομπή πλαισιώνεται από πλούσιο αρχειακό και οπτικοακουστικό υλικό.

Σενάριο-Σκηνοθεσία: Τάσος Ψαρράς

Έτος παραγωγής: 2011

Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr