Το πολύνεκρο ναυάγιο του πλοίου «Χρυσή Αυγή» το Φεβρουάριο του 1983

Ένα μνημείο στο λιμάνι της Ραφήνας, που τα προηγούμενα χρόνια βρίσκονταν σε άλλο σημείο της πόλης στο πάρκο Κυρήνειας και μεταφέρθηκε πλέον εκεί, θυμίζει στους παλιούς και βοηθάει τους νεότερους να μάθουν, για το τραγικό ναυάγιο του πλοίου «Χρυσή Αυγή» στις 23 Φεβρουαρίου 1983 κοντά στο ακρωτήρι Μαντήλι της Εύβοιας, στην περιοχή του Κάβο Ντόρο.

Εκείνη τη μέρα στις 4 το απόγευμα το πλοίο είχε αναχωρήσει από το λιμάνι της Ραφήνας με προορισμό τα λιμάνια των νησιών Άνδρο – Πάρο – Νάξο. Οι καιρικές συνθήκες ήταν δυσμενέστατες με ανέμους 8-9 μποφόρ και το πλοίο μετέφερε εννέα βυτιοφόρα οχήματα με υγρά καύσιμα και τέσσερα φορτηγά. Εκτός των ανέμων στη στεριά υπήρχαν κρύο και χιόνια και αυτό συνετέλεσε να μην υπάρχει ιδιαίτερη επιβατική κίνηση, που θα σήμαινε και περισσότερα θύματα.

Μετά το ναυάγιο έγινε γνωστό ότι ο πλοίαρχος Αντώνιος Γαρδέλης, είχε αντιρρήσεις στο να πραγματοποιηθεί ο απόπλους, αλλά υπήρξαν ισχυρές πιέσεις από την πλοιοκτήτρια εταιρεία, αλλά και από παράγοντες των νησιών προορισμού, ώστε να εξασφαλιστεί η τροφοδοσία τους. Εν πλω, η μετατόπιση οχημάτων στο γκαράζ, έδωσε κλίση στο πλοίο.

Ο ανεπαρκής εξαερισμός (γιατί δεν ήταν φορτηγό-οχηματαγωγό RO-RO, αλλά επιβαταγωγό) προκάλεσε ανάφλεξη καυσίμων και έκρηξη με αποτέλεσμα να σκοτωθούν ακαριαία όσοι βρίσκονταν στο γκαράζ. Τα σενάρια είναι πολλά για την αιτία της έκρηξης, είναι πολλά, κυριαρχεί ότι συνέβη από σπινθήρα μίζας φορτηγών στην προσπάθεια να τα μετακινήσουν. Το πλοίο είχε έτος ναυπήγησης 1970 στην Ιαπωνία και το 1977 αγοράστηκε από την εταιρεία «Γραμμή Ηπείρου Ε.Π.Ε.», του Αύγουστου Πολέμη, μετονομάστηκε σε Χρυσή Αυγή.

Το πλοίο αναποδογύρισε ενώ είχε εκδηλωθεί και πυρκαγιά. Άλλοι εγκλωβίστηκαν στο εσωτερικό του και άλλοι πρόλαβαν να πέσουν στη θάλασσα. Οι εκρήξεις σημειώθηκαν περίπου στις 6.30μμ και το πλοίο έμεινε αναποδογυρισμένο για ένα τρίωρο μέχρι να βυθιστεί. Στην προσπάθεια που έκαναν άλλα πλοία που έσπευσαν στην περιοχή για βοήθεια σημειώθηκαν θάνατοι ναυαγών από τις προπέλες τους και τις δίνες που αυτές δημιουργούσαν.

Σωτήρια ήταν η παρέμβαση του ρωσικού αλιευτικού «Σάμπυ Ράμπατ» που έσωσε αρκετούς ναυαγούς, ρίχνοντας δίχτυα στη θάλασσα, πάνω στα οποία γαντζώθηκαν ναυαγοί και ακολούθως τους ανέβασε στο κατάστρωμά του.

Ο τραγικός απολογισμός: Από τους 42 συνολικά επιβαίνοντες (23 μέλη πληρώματος, οι υπόλοιποι οδηγοί και συνοδηγοί) σώθηκαν μόνον οι 14.

Έρευνα & φωτο μνημείου: Νάσος Μπράτσος