Ο Θεόφιλος Χατζημιχαήλ, ο σημαντικότερος ίσως Έλληνας λαϊκός ζωγράφος φεύγει από τη ζωή σαν σήμερα, στις 24 Μαρτίου του 1934. Γεννημένος στη Βαρειά της Λέσβου (μεταξύ 1868 και 1871) σε μια ταπεινή οικογένεια, από πολύ νωρίς φανέρωσε την κλίση του στη ζωγραφική, εγκατέλειψε την πατρίδα του για τη Σμύρνη, όπου και έζησε μέχρι το 1897. Εγκαταστάθηκε στο Βόλο, περιτριγύριζε στα χωριά του Πηλίου και ζωγράφιζε στους τοίχους καταστημάτων, καφενείων, πανδοχείων, πάνω σε αντικείμενα ή σε πανιά, ιστορικά και ηρωϊκά θέματα. Ο φτωχός «γυρολόγος τσολιάς» δεν έγινε ποτέ αποδεκτός στην τοπική κοινωνία της εποχής, λόγω της εκκεντρικής του εμφάνισης και συμπεριφοράς, με τη φουστανέλα που φορούσε καθημερινά-και τη στολή του Μεγαλέξανδρου τις Απόκριες- τις ιστορίες που διηγούνταν και τις λαϊκές παραστάσεις που διοργάνωνε. Το 1927 ο Θεόφιλος επέστρεψε στη γενέτειρά του, όπου και συνέχισε να εργάζεται έως τον θάνατό του το 1934. Λίγα χρόνια νωρίτερα ο τεχνοκριτικός και συλλέκτης Στρατής Ελευθεριάδηδς-Teriade, ύστερα από τη σύσταση του Φώτη Κόντογλου και του Γιώργου Γουναρόπουλου, αναγνώρισε την αξία του έργου του και θέλησε να διοργανώσει μια έκθεση με έργα του στο Παρίσι, η οποία πραγματοποιήθηκε τελικά το 1936. Ο ίδιος χρηματοδότησε και το Μουσείο Θεόφιλου, που εγκαινιάστηκε στη γενέτειρα του ζωγράφου το 1965.
Με αφορμή τη συμπλήρωση ογδόντα εννέα χρόνων από τον θάνατο του σημαντικού ζωγράφου, το Αρχείο της ΕΡΤ προτείνει ένα μοναδικό αρχειακό τεκμήριο του 1963, που με μια ευαίσθητη και καλλιτεχνική ματιά παρουσιάζει τη ζωή και τα έργο του.
ΤΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΕΝΟΣ ΖΩΓΡΑΦΟΥ
Δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ, «κινηματογραφικό σχέδιο», του Νέστορα Μάτσα, παραγωγής 1963 για τον λαϊκό ζωγράφο της Λέσβου Θεόφιλο Χατζημιχαήλ. Μέσα από τη δραματοποιημένη αφήγηση (με αφηγητή τον Μάνο Κατράκη) παρουσιάζεται η ζωή και το έργο του λαϊκού ζωγράφου Θεόφιλου, του ζωγράφου που «έζησε στο παραμύθι και το όνειρο». Από τη γέννησή του το 1868 και τα παιδικά του χρόνια στο χωριό Βαρειά της Λέσβου έως τον θάνατό του το 1934, παρουσιάζονται οι κυριότεροι σταθμοί της ζωής του. Λόγος γίνεται για την αναχώρησή του από τη Λέσβο και την εγκατάστασή του στη Σμύρνη και στην συνέχεια στο Βόλο, όπου λόγω της εκκεντρικής του αμφίεσης (ως τσολιάς) και της ιδιαίτερης συμπεριφοράς του, ο Θεόφιλος αντιμετωπίζεται με χλευασμό από τους κατοίκους. Παρουσιάζεται η ζωγραφική του σε καταστήματα και καφενεία στην περιοχή του Βόλου και του Πηλίου. Λόγος γίνεται στη συνέχεια, για την επιστροφή του στη Λέσβο, όπου φιλοτέχνησε αγιογραφίες σε ξωκκλήσια στις εξοχές του νησιού- όπως οι αγιογραφίες στα ξωκκλήσια του Αη-Γιάννη και του Ταξιάρχη στο χωριό Κέντρο, οι οποίες και παρουσιάζονται. Η ταινία κλείνει με τον θάνατο του ζωγράφου, στο σπίτι του, στις 24 Μαρτίου 1934. Κατά τη διάρκεια της αφήγησης παρεμβάλλονται πλάνα ζωγραφικών έργων του.
Αφηγητής: Μάνος Κατράκης
Έτος παραγωγής: 1963
Παραγωγή: Υπουργείο Προεδρίας (Διεύθυνση Οπτικών Μέσων)
Διευθυντής Φωτογραφίας: Β.Κωνσταντινίδης
Μουσική: Γ.Κατσαρός
Μοντάζ: Γ.Τσαούλης
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος